2020 Europa Nostra Ödülleri Açıklandı

SARAT - Türkiye’nin Arkeolojik Varlıklarının Korunması Projesi, Eğitim, Beceri Geliştirme ve Farkındalık Yaratma kategorisinde 2020 Europa Nostra Ödülü’ne layık görülmüştür. Europa Nostra, Avrupa’da Kültürel Miras’ın korunması için çalışan Sivil Toplum Kuruluşları’nın önde gelen sözcüsü ve ‘Ses’idir. Europa Nostra Ödülleri; Avrupa Birliği’nin Yaratıcı Avrupa programına dahil olmayan Avrupa ülkelerinde; koruma konusunda uygulama, araştırma, üstün hizmet, eğitim ve farkındalık yaratma alanlarında etkileyici çalışmalara verilmektedir.

SARAT, ‘Türkiye’nin Arkeolojik Varlıklarının Korunması’ (Safeguarding Archaeological Assets of Turkey), Türkiye’nin zengin, çeşitli ve zaman zaman tehdit altında olan arkeolojik mirasının korunması ve değer verilmesi yönünde dikkate değer bir etki yaratmış bir eğitim ve farkındalık projesidir. SARAT, kültürel miras uzmanlarında, ilgili meslek gruplarında ve genel toplum düzeyinde bilgi, beceri ve farkındalığın artırılması amacıyla birbiriyle bağlantılı dört farklı program yürütmüştür. SARAT Projesi, Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü’nün (BIAA) başkanlığında, Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED) ve Uluslararası Müzeler Konseyi İngiltere şubesi (ICOM UK) ortaklığıyla hayata geçirilmiştir. Nisan 2017’den Mart 2020’ye kadar devam eden üç yıllık SARAT Projesi, British Council ve İngiltere Dijital, Kültür, Medya ve Spor Bakanlığı’nın yönetimindeki İngiltere Kültürel Koruma Fonu (the United Kingdom Cultural Protection Fund) tarafından desteklenmiştir.

SARAT’ın dört ana faaliyeti: 20 dersten oluşan, dili Türkçe olan ve kültürel mirasa yönelik afet yönetimi ve acil durumlara hazırlık konularının işlendiği ‘Arkeolojik Varlıkların Korunması ve Kurtarılması’ online sertifika programı; Türkiye’de toplumun arkeoloji algısına yönelik kamuoyu araştırması ve ardından araştırma sonuçlarının ve toplumların yaşamında kültürel mirasın daha fazla yer almasına yönelik fikirlerin paylaşıldığı ‘Yerelde Arkeoloji’ toplantıları; arkeoloji haberlerinin kalitesini ve doğruluğunu artırmaya yönelik ‘Gazeteci Atölyeleri’; ve son olarak Türkiye’de kayıtlı eski eser koleksiyoncularıyla görüşmeler. Bu görüşmelerin amacı yağma ve ticaretin arkeolojik eserlere verdiği zarar ve arkeolojik verinin bilimsel değeri konusunda farkındalığı artırmaktır.

SARAT, online eğitim ve kamuoyu araştırması yoluyla Türkiye’nin dört bir yanından, çok çeşitli eğitim, meslek ve sosyal altyapıya sahip binlerce kişiye ulaşmıştır. Projenin başarısı ve popülerliği, yerel ihtiyaçları anlaması ve ülkenin dilini kullanmasının yanı sıra her etkinliğin yüksek kalitede hazırlanmasından kaynaklanmaktadır. Proje, Türkiye’deki başarısının Avrupa ve farklı bölgelerde benzer çalışmalara esin kaynağı olması umuduyla tekrarlanabilir bir model olarak tasarlanmıştır.

Jüri, “Bu Türkiye’de farkındalık arttırmaya yönelik yeni ve yenilikçi bir yaklaşım. Arkeolojinin karşı karşıya olduğu sorunlara eğitim ve medya odaklı farklı açılardan yaklaşmış, hem bir disiplin olarak arkeolojinin, hem de yönetiminin sorunlarını ele almıştır. Proje mükemmel bir kamu odağına sahip ve bunu kamu görüşlerini sorgulayarak ve bu doğrultuda eğitim ve kapasite geliştirme olanağı sunarak gerçekleştirmiştir.  Arkeolojinin karmaşıklığı ve önemi konusunda farkındalığı artırmış ve arkeolojik varlıklara önem verilmesine ve yerinde korunmasına katıda bulunmuştur. Girişim, medyanın arkeoloji haberlerinde kullandığı dili etkili bir şekilde iyileştirmiştir. Etkileyici sayıları ve tüm faaliyetlerin katılımcılar tarafından hızla benimsenmesi  projenin başarısının kanıtıdır. Çok disiplinli, akademik ve akademik olmayan uzmanlardan oluşan proje tasarım ekibi bölgesel olarak çeşitli ve kapsayıcı programın yüksek kalitesini ve profesyonelce yürütülmesini garantilemiştir,” diyerek görüşünü belirtmiştir.

Ödül Jürileri ayrıca, İsviçre'den iki önemli kültürel miras çalışmasına da Europa Nostra Ödülleri vermeye karar verdi; bu ödüllerin sahipleri Koruma kategorisinde Bois de Chênes Manor Çiftliği ve Üstün Hizmet kategorisinde merkezi Cenevre'de bulunan Société de Lecture.

Avrupa Birliği’nin Yaratıcı Avrupa programına dahil olan Avrupa ülkelerindeki projelere verilen 2020 Avrupa Kültürel Miras Ödüllleri / Europa Nostra Ödülleri’ni kazanan diğer ödül sahipleri de bugün kamuoyuna duyuruldu.

Avrupa’nın çeşitli yerlerinden miras uzmanlarından oluşan bağımsız jüriler, Avrupa’nın her tarafından 30 ülkeden kişi ve kurumlardan gelen başvuruları değerlendirdi ve kazananları belirledi.

Europa Nostra’nın Yürütücü Başkanı Hermann Parzinger ödüllerle ilgili olarak şunları söyledi, “İçinden geçmekte olduğumuz bu zor zamanlarda ödül sahiplerimiz; uzmanlık, özveri ve ekip çalışması ile sıkıntıların nasıl üstesinden gelinebileceğini gösteren başarı öyküleri ile bizler için gerçek bir umut kaynağı oluyorlar. Bu örnek projeler, küresel salgının yol açtığı travmayı zihinsel ve fiziksel olarak atlatmamız ve iyileşmemiz için kültürel mirasın hayati önem taşıdığını göstermektedir. Ortak mirasımız ve onun sorumluluğunu üstlenen koruyucuları, yaratıcı dijital çözümlerle erişilebilir kültürel içeriklerin oluşturulmasından, şehirlerimiz ve köylerimiz için sosyal ve ekonomik bir yeniden doğuş eylemi olarak somut restorasyon ve rehabilitasyon çalışmalarına girişmeye kadar pek çok şekilde katkıda bulunabilirler.”

Avrupa’dan ve dünyanın diğer yerlerinden kültürel miras dostu ve destekçisi vatandaşlar çevrimiçi oy vererek Halk Ödülü seçmelerine katılabilirler ve kendi ülkelerinden veya başka ülkelerden ödül sahipleri arasından en beğendiklerine destek olarak bu yılın Halk Ödülü sahibini belirleyebilirler. Özellikle evde kalma ve fiziksel mesafelenme yaşanan bu günlerde, Avrupa Komisyonu ve Europa Nostra, bu yılki ödüllü çalışmaları tanımak ve en beğendikleri üç ödül sahibinin adlarını paylaşmak için her zamankinden daha fazla kişinin hevesleneceğini umud ediyor. Halk Ödülü seçimi sonucu yaz sonunda duyurulacaktır.

2021 yılı Ödülleri için Katılım Çağrısı açılmıştır, başvuru formlarını Ödüller web sitesinde bulunabilir.