182
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2016
düzenlenmektedir. Yeşil Nokta Çevre Yarışması seçmeleri önce-
sinde Çevre ve İş Güvenliği Komitesi üyeleri bir araştırma yapa-
rak yeni gelişmeleri inceledikten sonra yarışma şartlarını her se-
ferinde güncellemektedir. Yarışmada, hava kalitesinin korunması,
gürültü, atık su kontrolü; akaryakıt, yağ ve kimyasal madde yö-
netimi; katı atık yönetimi ve trafik yönetimi gibi ayrıntılı çevre
kontrolü unsurları denetlenmektedir. Tesis denetimlerinde ayrı-
ca, tesisin toz emisyon izni, geri dönüşüm sistemleri gibi hususlar
da dikkate alınmaktadır. Hazırlanan raporlar, Türkiye Hazır Beton
Birliği Çevre Komitesi tarafından değerlendirilerek kazanan tesis-
ler belirlenmektedir. Bugüne kadar Yeşil Nokta Çevre Yarışması;
1998, 2001, 2007, 2012 ve 2014 yıllarında yapılmıştır.
Çevre konusunda hassasiyetini her fırsatta ortaya koyan ve
bu anlamda fark yaratan çalışmalara imza atan Türkiye Hazır Be-
ton Birliği 2013 yılında, İstanbul’da çevresel sürdürülebilirliğin
arttırılmasını ve doğal kaynakların korunmasını sağlamak ama-
cıyla 'Kentsel Dönüşüm Projeleri Kapsamında Oluşan İnşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Hazır Beton Sektöründe Yeniden Kullanım Po-
tansiyelinin Araştırılması Ar-Ge Projesi'ni hayata geçirmiştir. İs-
tanbul Kalkınma Ajansı tarafından da desteklenen projemiz, bi-
naların yıkılması sonucu ortaya çıkacak inşaat yıkıntı atıklarının
hazır beton üretiminde hammadde olarak yeniden kullanımını
teşvik etmeyi hedeflemiştir. 2012 yılı itibarıyla uygulanmaya baş-
layan kentsel dönüşüm çalışmalarını kapsayan Ar-Ge Projesi’y-
le, dönüşümden elde edilen tüm çıktıların; çevreye zarar veren
atıklar olmaktan çıkıp, başka projelerde kullanılacak yapı malze-
mesine dönüştürülmesi hedeflenmiştir. Böylece, milyonlarca ton
ağırlığındaki atığın yine kendi içinde eritilmesi ve yeniden kazanıl-
ması amaçlanmıştır. Proje sonunda, geri kazanılan agregaların su
emme miktarlarının daha yüksek olduğunu belirledik. Tane yo-
ğunlukları doğal agregaların altında olmuştur. Temin edilen yı-
kıntı atıkları bileşimindeki iri agrega miktarının azlığından dolayı,
kırım sonrası çok ince malzeme muhtevası yüksek çıkmıştır. Pro-
jede, geri kazanılan agregaların özel tesislerde betonda kullanıl-
mak üzere ayrıştırılması gerektiğini tespit ettik. Betonda oluşabi-
lecek olumsuzlukların dikkate alınması gerekiyor. Bu gibi şartlar
dikkate alındığında, geri kazanılmış agregaların yapısal olmayan
betonlarda (grobeton, dolgu betonu, yastıklama, beton bariyer-
ler, beton briketler vb.) kullanılması daha uygun olacaktır. Klor,
sülfat ve kuruma çekmesi deneylerindeki sınır değerler göz önü-
ne alındığında, geri kazanılan agregaların donatısız betonlarda
kullanılması önerilebilir. Yapısal beton için daha dikkatli üretim-
ler ve nitelikli betonlardan elde edilen agregalar değerlendiril-
melidir. Bu nedenle, işlenebilirliğin yüksek olması istenilen beton
tasarımlarında 4 mm altı geri kazanılan malzemenin beton tasa-
rımlarında kullanılmaması tavsiye edilir. Ayrıca işlenebilirliğin art-
tırılması için daha yüksek oranda su azaltıcı katkılar kullanılması
gerekmektedir. Geri kazanılan malzemenin, normal beton üreti-
minde % 25’i aşmayacak şekilde kullanılabileceğini tespit ettik.
Hazı r beton sektörü yılda 3 milyon ton uçucu külle yüksek
fırın cürufunu tekrar beton üretiminde kullanmaktadır. Sektör
böylece hem klinker kullanımını azaltarak karbon emisyon düşü-
şünü sağlamakta hem de bu atıkların çevrede oluşturduğu zarar-
ları önleyerek onları güvenli ürün haline getirmektedir. Bu ürün-
lerin beton sektöründe kullanımını arttıracak çalışmaları takip
ediyoruz. Ayrıca, beton tesislerinden çıkacak atıkların en aza indi-
rilmesi için geri kazanım üniteleri kuruyoruz.
