İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİSİ › Hazır Beton
|
177
satın almak mümkündür. Bu araçlar da kolaylıkla kullanılan kapa-
site arttırılıp azaltılabilmektedir.
HAZIR BETON SEKTÖRÜNDE YAŞANAN SORUNLAR
Sektör Kârlılığı
2014 yılı sonu itibarıyla sektörümüzdeki faaliyet kârlılığı % 3,6
olarak resmi verilerde görülmektedir. Bu oranın ne anlama gel-
diğini anlamak için hazır beton sektörü ile imalat sanayisi ortala-
masını karşılaştırmak yerinde olacaktır. Bunu yaptığımızda görüyo-
ruz ki, imalat sanayisinin ortalama kârlılığı, hazır beton sektörünün
% 70 üzerindedir.
Maliyet Artışına Yol Açan Yönetmelikler
İş güvenliği, ustalık belgesi benzeri yasa ve uygulamalar alt-
yapısı hazırlanmadan yürürlüğe konulmakta, bu durum sektöre
zarar vermekte ve maliyetleri yükseltmektedir. Örneğin Adana
Büyükşehir Belediyesi, Çevre ve Orman Bakanlığının 2004 yılın-
da yayımlanarak 2005 yılında yürürlüğe giren 'Hafriyat Toprağı,
İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği' uyarınca çevre
denetiminin sağlanması ve çevre kirliliğinin azaltılması amacı ile
hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarını taşıyan araçlara, araç
takip sistemlerinin takılmasının zorunlu olduğunu belirterek, ha-
zır beton mikserlerine de böyle bir zorunluluk getirmiştir. Mev-
zuat anlamında söz konusu uygulamanın hazır beton sektörünü
kapsayıp kapsamadığı dahi tartışmalıyken bir de söz konusu ta-
kip sistemini kuran araç takip firmasından bu hizmeti almamız ge-
rektiği anlaşılmıştır. Belediyenin kendi almış olduğu bir karar ile
söz konusu ildeki beton üreticisi firmalarımız ilave bir maliyetiy-
le karşı karşıya kalmıştır. Kâr marjlarının oldukça sınırlı olduğu bir
sektörde bu türden ilave maliyetler, firmalarımızı zorlamaktadır.
Ayrıca yapı denetim masraflarının müteahhitler tarafından gider
olarak gösterilmemesi yine maliyetleri arttıran etkenlerdendir.
Beton Yollar ve Beton Bariyerlerin Sınırlı
Uygulaması
Şu an için beton yollar ve bariyerler yeteri kadar yaygın bi-
çimde kullanılamamaktadır. Sektörün arz fazlasının karşılanması
ve maliyet-performans getirisi açısından beton yolların destek-
lenmesi ve yaygınlaştırılması gerekmektedir. Beton yol ve bari-
yerlerin yaygın olarak kullanılmaya başlaması inşaat sektörüne
çok yüksek ivmeler kazandıracaktır.
Finansman Maliyeti
Sektörün elde ettiği faaliyet kârının % 30’dan fazlası finans-
man gideri olarak faaliyet dışı kanallardan sektörden çıkmaktadır.
Bu noktada hazır beton sektörü olarak önerimiz; inşaat sektörü
ve ona girdi sağlayan sektörlerin finansman ihtiyaçlarını karşıla-
yacak bir mekanizmanın geliştirilmesidir.
KGS Belge Zorunluluğu Aranmaması
Kalite Güvence Sistemi (KGS) denetimi yapılmaması ile mer-
diven altı beton üretimi ve kullanımı, sorunların aslında en önem-
lisini oluşturmaktadır. Betonda kalite denetimi önemli bir husus-
tur. Her zaman olduğu gibi 2016 yılında da odaklandığımız en
önemli konu bu denetimlerdir. Beton; sadece bağlayıcı, su, katkı
ve agreganın rastgele karışımından meydana gelen bir yapı mal-
zemesi değildir. Bu nedenle betona katacağınız çimento, su, katkı
ve agrega miktarındaki küçük bir değişiklik elde edeceğiniz beto-
nun kalitesini etkilemektedir. Betonun bu kadar hassas bir ürün
olması nedeniyle sürekli denetlenmesi gerekmektedir. Türkiye
Hazır Beton Birliği; kalitesiz ve merdiven altı üretimi engellemek
için beton üreticilerinin sürekli denetlenerek ürettikleri betonun
kalitesini belirli bir standart altına almak için üyelerini Kalite Gü-
vence Sistemi denetimlerine tabi tutup, standartlara uygun ha-
zır beton üretilmesini sağlamaktadır. Bu konuda müteahhitleri-
mizden kaliteli beton üretimine önem vermeleri beklenmektedir.
Beton Transmikser ve Pompalarının Trafiğe Çıkış
Saatleri
Beton transmikser ve pompalarının trafiğe çıkış saatleri ile
belediyelerin hazır beton tesisleri için şehir içinde yer gösterme-
mesi de sorunlarımız arasında yer almaktadır. Uzun ömürlü ve
depreme dayanıklı yapı üretimi için, betonun inşaatlarda zama-
nında ve tekniğine uygun şekilde işlenmesi gerekmektedir. Ko-
lon, kiriş vb. taşıyıcı yapı elemanlarının beton dökümlerinin bir
seferde yapılması gerektiği için trafiğe çıkış saatlerinin Avrupa ül-
kelerinde olduğu gibi düzenlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle
sektörümüz için uygulanan trafiğe çıkış kısıtlamasının ilgili valilik
ve belediyelerle temasa geçilerek kaldırılması talep edilmekte-
dir. Hazır beton, 2 saat içinde yerine yerleştirilmesi gerektiğinden
herhangi bir sanayi gibi şehir dışındaki alanlarda değil, özellikle
şehir içinde ruhsatlandırılmalıdır.
Yapı Denetim Sistemi’ndeki Aksaklıklar
Hazır beton sektöründe başından beri var olan ancak 2001
yılından itibaren uygulanmaya başlanan ve müteahhidin sorum-
luluklarını tamamen kaldıran 'Yapı Denetim Sistemi'nin uygu-
lamada yarattığı boşluklar ile denetim yetersizliği, talep fazla-
sı üretim kapasitesi ile birleşince, mühendisliğe, işin doğasına
ve ticaret ahlakına aykırı uygulamalar çoğalmış, sektördeki adil
rekabet ortadan kalkmış ve kurallara uygun çalışan, kurumsal
tüm faaliyetlerini ilgili şartname standart ve yasalara göre ger-
çekleştiren firmalar finansal anlamda ağır bedeller ödemiş ve
ödemeye devam etmektedir. Yapı denetimler, beton süreçlerin-
de inşaatlarda baskın denetim yapamamaktadır. Yapı denetimin
müteahhit ile olan sözleşmesinden gelen ticari kaygılar, teknik
konuların önüne geçmektedir. 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayı-
lı 'Yapı Denetimi Hakkında Kanun' ile görevlendirilen yapı dene-
tim şirketinin veya şirketlerinin, herhangi bir projenin kontrolü
