106
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2016
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ
Türkiye’de inşaat mühendisliği eğitimi ve inşaat sektörüyle il-
gili istatistiki bilgilere ulaşmak çok zordur. Zira, Türkiye İstatistik
Kurumu (TUİK), inşaat sektöründe işgücü ile ilgili maalesef her-
hangi bir istatistik tutmamaktadır. Ayrıca, Yüksek Öğretim Kuru-
mu (YÖK) ise girdi kontrolü yapmakta ancak çıktılar ile ilgili bir
istatistik tutmamaktadır. Bir başka deyişle, geçen yıl üniversite-
lerimizden kaç adet inşaat mühendisliği diploması verildiği her
üniversite tarafından ayrı ayrı bilinmekte ise de bu veriler ortak
bir bilgi havuzuna aktarılmamaktadır. Bu noktada bölümlere alı-
nan her öğrencinin er ya da geç mezun olacağı varsayımı yapıl-
mak durumundadır. Ayrıca, günümüz itibarıyla TMMOB-İMO’ya
kayıt zorunluluğu kaldırılmıştır. Tüm bu verilerin düzgün ve ulaşı-
lır bir şekilde tutulmamasından dolayı sağlıklı bir istatistiki çalış-
ma yapmak çok güçtür. Bu belirsizlikler içinde inşaat mühendisi
ihtiyacının sağlıklı olarak belirlenebilmesi de mümkün gözükme-
mektedir.
Türkiye’de toplam 113 adet inşaat mühendisliği eğitimi ve-
ren üniversite, bu üniversitelerde 180 bölüm ve program bulun-
maktadır. Bu bölümlerin 6 tanesi teknoloji fakültesine ait inşaat
mühendisliği bölümüdür. Düzce Üniversitesi'nde mühendislik fa-
kültesinde inşaat mühendisliği bölümü yokken sadece teknolo-
ji fakültesinde inşaat mühendisliği bölümü vardır. Fırat Üniver-
sitesi, Gazi Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sakarya
Üniversitesi ve Süleyman Demirel Üniversitesi’nde ise hem mü-
hendislik fakültesi hem de teknoloji fakültesinde birer inşaat mü-
hendisliği bölümü bulunmaktadır. KKTC’de 6 adet inşaat mühen-
disliği bölümü vardır.
İnşaat mühendisliği bölümleri son yıllarda giderek artan bir hız-
la kurulmaktadır. Yanda Şekil 1’de üniversitelerin kuruluş yıllarına
göre dağılımını gösteren bir sütun grafiği verilmektedir. 1960 yılı
öncesi açılmış olan inşaat mühendisliği bölümü sayısı sadece 4’tür.
1960 ile 1970 arasındaki on yıllık süreçte ise sadece 2 yeni inşaat
mühendisliği bölümü daha kurulmuştur. 1970-1980 ve 1980-1990
yıllarını kapsayan 10’ar yıllık aralıklarda ise sadece 5’er üniversitede
inşaat mühendisliği bölümü kurulmuştur. Kısacası, 1990 yılı öncesi
kurulmuş inşaat mühendisliği sayısı yalnızca 16’dır.
Bu kadar hızla artan inşaat mühendisliği bölümü sayısı bera-
berinde çok büyük sayıda öğretim üyesi ihtiyacını da doğurmak-
tadır. İnşaat mühendisliği bölüm sayısındaki bu aşırı artışın, kali-
teli öğretim üyesi arzından daha fazla olduğu aşikârdır. Öğretim
üyesi sayısı ve yeterliliği açısından bakıldığında inşaat mühendisli-
ği eğitim kalitesinin son yıllarda maalesef kötüye gittiği söylene-
bilir. Üniversitelerin, kaliteli ve istenilen vasıflarda öğretim üyesi
ihtiyacını karşılamak ne yazık ki daha uzun yıllar alacaktır. Ayrıca,
buna bir de düşük akademik ücretler, üniversiteler ile bulunduğu
şehirlerin yetersiz olanakları ve ağır ders yükü eklendiğinde öğ-
retim üyesi arz-talep dengesizliğinin hızla çözülmesinin zor oldu-
ğu görülmektedir.
Aşağıda Şekil 2’de 2009 yılından itibaren inşaat mühendis-
liği bölümlerinin sayılarındaki artış ayrıntılı olarak verilmektedir.
Grafiğe göre vakıf ve devlet üniversitelerindeki artış benzer bir
eğilim göstermektedir. Yıllar bazında bakıldığında inşaat mühen-
disliği bölümü sayısındaki artışın 10 yıl gibi yakın bir gelecekte
doygunluğa ulaşacağı söylenebilir. Şekil 3’te 2009 ile 2015 yılla-
rı arasında inşaat mühendisliği bölüm kontenjanlarının artış gra-
fiği verilmektedir. 2009 yılından 2015 yılına kadar 6 yıllık süreç-
te inşaat mühendisliği bölümünde okuyan öğrenci sayısı 2 kattan
fazla artmıştır. Raporun başında belirtildiği üzere Türkiye’deki in-
şaat mühendisi sayısı çok sağlıklı belirlenemese de yaklaşık ola-
rak şu anda bir inşaat mühendisi başına düşen nüfusun 1.000
kişi civarında olduğu söylenebilir. Bu oranın, çok yüksek inşaat
mühendisliği kontenjanından dolayı her sene düşeceği rahatlık-
la öngörülebilir.
ŞEKIL 1: İNŞAAT MÜHENDISLIĞI BÖLÜMLERININ KURULUŞ
YILLARINA GÖRE DAĞILIMI (ÜNİVERSİTE SAYISI)
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
<1990
1990
1995
2000
2005
2015
49,6
1
29
46
2
16
21
ŞEKIL 2: 2009-2015 YILLARI ARASINDA INŞAAT MÜHENDISLIĞI
BÖLÜMLERİNİN SAYISINDAKİ ARTIŞ
120
100
80
60
40
20
0
Toplam
Vakıf
Devlet
49
39
10
56
44
12
72
51
21
91
32
59
105
37
68
111
40
71
113
40
73
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
