Bergama'da Teleferik Kavgası

Antik dünyanın Anadolu’daki önemli merkezlerinden biri olan Bergama bugünlerde teleferik tartışması yüzünden ikiye bölünmüş durumda. Bu yıl yapımına başlanan Akropol teleferiğini destekleyenler de var, bu projeye çok karşı çıkanlar da.

Bir Avusturya firmasının yap işlet devret modeliyle inşa ettiği teleferik, Bergama Belediye Başkanı Raşit Ürper’e göre şehrin 40 yıllık rüyası. Ama turizm çevrelerinden de projeye sert tepki var. Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Başaran Ulusoy’a göre proje, emniyeti tartışmalı bir çevre felaketi. Ancak müteahhit firma ve Bergama Müzesi’nin yeni müdürü Çin Seddi’ni örnek gösterip projeyi savunuyor.

Acropolis Teleferik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Esiner

Antik Bergama şehri sit alanı olduğu için mevcut yolu genişletmek mümkün değil. Bu yüzden sağlıklı bir ulaşım sistemi kurma fikri 2004’te gündeme geldi. 2005’te zemine mümkün olduğunca az müdahale içeren, havadan ulaşım için iki proje sunduk. Projenin dünyada örnekleri var: Örneğin Çin Seddi’ne, Atina’daki Akropol’ün yanındaki otele de teleferikle ulaşılıyor. Projelerimizden ilki Akropol ile Asklepion’u bağlıyordu. Arkeologların incelemesi sonucu kabul görmedi. İkincisi 700 metrelik bir teleferik projesiydi. 16 gondol saatte bin 150 yolcu taşıyacak, her gondol yaklaşık üç buçuk dakikada Akropol’e ulaşacak. Sistemde iki ana ayak var, iki de istasyon. İki yerde zemine müdahale edildi. Direk yerlerini Alman Kazı Başkanı elindeki haritadan gösterdi. Avusturyalılar profili çıkarıp en uygun zemini buldu. Sonra Koruma Kurulu’na başvurduk. Arkeologlar tespit edilen yerlerde kazı yaptı, bir buluntu çıkmadı. Teleferik projesi kapsamında kalenin eteğindeki 300-400 tescilli yapı restore edilip ticari alana dönüştürülecek. 2010’da açık hava müzesi oluşturulacak. Bergama’dan Akropol’ün otoparkına uzanan güzergahı Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan 49 yıllığına kiraladık. 15 milyon Euro yatırım yapacağız. Belediyeye ciromuzdan pay vereceğiz. Maliyeti 10 yılda çıkarmayı planlıyoruz. Alt ve üst istasyonların betonarmeleri bitti, 10 Ağustos’ta mekanik çalışmalara başlayacağız. Teleferik saatte 61 kilometre hızla esen, yani fırtına şiddetindeki rüzgára dayanıklı olacak.

Kazıları 1874’te Almanlar başlattı, Zeus Sunağı Berlin’e kaçırıldı

Antik adıyla Pergamon şehrinin ilk yerleşim alanı Akropol. Yukarı Kent anlamına gelen Akropol ören yerinde 1874’te başlayan kazılarda şehirle birlikte birçok eser ortaya çıkarıldı. Şehrin en yüksek yerinde kral ailesinin ve ileri gelenlerinin yaşadığı saraylar ve tapınaklar bulundu, halkın aşağı şehirde yaşadığı anlaşıldı. Akropol’ün en görkemli eseri Zeus Sunağı. Dev sunak, yaklaşık 130 yıl önce, Alman kazı ekibi tarafından parçalar halinde Berlin’e kaçırıldı. Akropol’de sadece kaideleri kaldı. Akropol’de ayrıca, bugün de dünyanın en dik tiyatrosu sayılan 15 bin kişilik bir amfitiyatro (solda) ve 200 bin ciltlik ünlü Bergama Kütüphanesi’nin kalıntıları var.

"Çin Seddi’nde de teleferik var"

Bergama Müzesi Müdürü Adnan Sarıoğlu

Konuyu kendi aramızda tartıştık. Bergamalılar da Belediye Meclisi’nde tartıştı. Sunulan proje bir cazibe merkezi olacağı ama Bergama’yı dışlayacağı gerekçesiyle, yeni bir güzergâh belirlendi, kurula gidildi. Kazılardan birinde mezarlık alanı çıktı, koruma altına alındı, ancak bu alan ayağın uzağında kalıyor. Ayaklar için herhangi bir kalıntının çıkmadığı noktalar seçildi. Ayrıca Çin Seddi’nde de teleferik var.

Teleferiği istiyorlar

"Ticari bir amaç gütmüyoruz"

Bergama Belediyesi Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü Şenol Çakı

Bu, ticari amaçla düşünülüp yapılmış bir iş değil, bilakis bölgeye ilgiyi artıracak, ulaşım zorluğunu azaltacak bir proje. Akropol’ün bulunduğu bölge dik ve yamaçta olduğu için ulaşım zor. Mevcut yolda iki otobüs yan yana geçemiyor. Bölge sit alanı, bu yüzden de yolun genişletilmesi mümkün değil. Ayrıca yukarıdan toprak kayıyor, kaya yuvarlanıyor, bu durum büyük bir tehlike oluşturuyor. Yıllardır düşünülen bir proje yap-işlet-devret modeliyle hayata geçiriliyor. Çünkü 5-6 milyon dolarlık yatırımı belediye yapamazdı. Bu proje, mevcut yolu da aktif hale getiriyor. Akropol eteklerindeki evler butik otele çevrilecek, başlangıç noktasındaki tabakhane turistik eşya satılan bir atölyeye dönüştürülecek. Teleferiğin ayaklarının oturacağı noktaları önce Alman Kazı Enstitüsü’nden bir ekip kazıyor. Onların onayından sonra da 2 No’lu Koruma Kurulu’na soruluyor.