|
Başkanlık sistemini tartışmaya açan
hükümet, büyükşehirler için de yeni bir ‘başkanlık modeli’
getiriyor. Yeni 16 ilave ile 29’a çıkarılması düşünülen
büyükşehirler için ‘süper yetkilerle’ donatılmış yeni bir de
belediye başkanlığı modeli hazırlandı. Bu modele göre, büyükşehirlerin sınırı
ilin sınırları olacak. Beldeler mahalleye dönüşecek. İlçelerdeki imar, itfaiye,
ulaşım, zabıta gibi yetkiler ise başkana geçecek. Deyim yerindeyse ilin
sınırları içinde başkanın izni olmadan çivi bile çakılamayacak. Radikal
Gazetesi'nden Ömer
Şahin'in haberine göre yetkilerini büyükşehre kaptıran ilçe
belediyelerine ise ‘mezarlık, mezbaha, hal, köylere ulaşım’ gibi görevler
kalacak.
İşte tüm bu gelişmeler sonucunda başkanların seçim sistemi de değişiyor.
Sadece merkezdekiler değil 29 ilin bütün seçmenleri ‘başkan’ için oy kullanacak.
Hükümetin uzun süredir üzerinde çalıştığı ‘Büyükşehirler Yasası’ sona yaklaştı.
Radikal ’in ulaştığı bilgilere göre yasanın getirdiği temel değişiklikler şöyle:
13 yeni büyükşehir: Şu anda Ankara, İstanbul ve İzmir’le
birlikte 16 büyükşehir bulunuyor. 2012 verilerine göre nüfusu 750 bini aşan 13
il (Muğla, Hatay, Manisa, Denizli, Şanlıurfa , Balıkesir , Kahramanmaraş, Van,
Aydın, Tekirdağ, Mardin, Malatya ve Trabzon) büyükşehir olacak.
Başkana ‘Kadir Abi’ Modeli: Yasa çıktığında 29 belediye
İstanbul ve İzmit gibi olacak. Yani, büyükşehirlerin kapsamı ‘mücavir’ alan
yerine ‘il sınırı’ olacak. Başkan, ilin bütününden sorumlu ve yetkili olacak. Bu
illerin bütün seçmenleri büyükşehir belediye başkanlığı seçiminde oy kullanacak.
İmarda yetki başkana: Büyükşehir belediyeleri ‘imar
bütünlüğü’ gerekçesiyle bütün imar hareketlerinde tek yetkili oluyor. İlçe
belediyeleri sadece 1/1000’lik planları yapacak. Büyükşehirin onayı olmadan imar
düzenlemeleri yapılamayacak
Hizmetler Büyükşehire: Büyükşehir belediyeleri şehrin en
ücra köşesine kadar götürülmesi gereken hizmetten sorumlu olacak. İmarla beraber
planlama, altyapı, ulaşım koordinasyonundan büyükşehir sorumlu olacak. İlçe
belediyelerinin itfaiye ve zabıta hizmeti de büyükşehir tarafından karşılanacak.
Beldeler mahalle olacak: Bu 29 büyükşehir belediyesi
sınırları içerisinde kalan beldeler kapatılarak mahalleye dönüştürülecek.
Beldelerde artık belediye değil muhtarlık seçimleri olacak. Büyükşehir
sınırındaki köylerin mahalleye dönüştürülmesi de gündemde.
Kırsal altyapı: Büyükşehir belediyeleri, özel idarelerin
yürüttüğü kırsal altyapı hizmetlerini de devralacak. Bu hizmetler büyükşehir
veya bağlı kuruluşlarına bırakılacak.
İlçeye mezarlık kaldı: Yetkilerini büyük oranda kaptıracak
olan ilçe belediye başkanlarına kalan yetkiler ise şöyle: Mezarlık tesis etmek
ve işletmek, yolcu-yük terminali yapmak, köy-ilçe arası otobüs işletmek, mezbaha
kurmak.
Başkanlık sistemi yerelden başlayacak
İdari yapı ile yasalarda bir dizi değişiklik gerektiren başkanlık sisteminin
anayasaya girmesi şu aşamada zor görülüyor. Ancak belediye başkanlarına süper
yetkileri veren tasarıyı AK Parti yasalaştırmakta zorlanmayacak. Yerel
yönetimlerdeki bu yetki değişiminin, ileride merkezi yönetimde de benzer bir
değişimin yolunun açılmasını kolaylaştıracağı düşünülüyor.
|
