Üretimin Başkentleri Yine Değişmedi!

Sanayi Bakanlığı’nın Girişimci Bilgi Sistemi’nde (GBS) yer alan verilere göre, Tekirdağ, 6 sektörde ilk 3 büyük üretici il arasında. 2 sektörde ise lider konumuna geldi. Gaziantep, tekstilde İstanbul’un bile önünde. Dünya'dan İbrahim Ekinci'nin haberine göre; Kayseri, ancak İstanbul hariç tutulduğunda ‘mobilya başkenti’ unvanını koruyabiliyor. İstanbul, 14 sektörde hala ‘başkent.’ 8 sektörde liderlik başka illerde.

Girişimci Bilgi Sistemi’nin, en son girilen 2015 yılı net satış verilerini baz alan büyüklük, başatlık uzmanlık parametrelerinde, “büyüklük” göstergeleri, “bir sektörün ne kadarının (%) seçilen bir il/bölgede olduğunu”, başka bir ifade ile hangi ilin hangi sektörün ‘başkenti’ olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye ekonomisinin lokomotif illerini de ortaya koyan 2015 verileri “Tekirdağ vakası”na işaret ediyor. Çorlu ve Çerkezköy’deki sanayi üretimi, Tekirdağ’ı 6 sektörde öne çıkarmış durumda. Kırklareli de 2 sektörde ilk üç il içine giriyor.

Kocaeli 8 sektörde lider

İstanbul’un yanı sıra Bursa, Kocaeli, İzmir, Ankara gibi kentlerin sanayi ağırlıkları biliniyor. Ancak GBS verilerine göre son dönemde öne çıkan başka kentler de var. Türkiye’de milli hasılanın yaklaşık yüzde 25’inin üretildiği İstanbul özel konumu nedeniyle hariç tutularak yapılan incelemeye göre Kocaeli 8, İzmir 5, Bursa 2, Tekirdağ 2, Ankara 2, Gaziantep 1, Manisa 1, Kayseri 1 sektörde en yüksek üretimin yapıldığı il olarak öne çıkıyor. Trakya illerinden Edirne hiçbir sektörde ilk 3’e bile giremezken, Tekirdağ 6 sektörde ilk 3 büyük üretici il arasında yer alıyor. Elektrikli teçhizat imalatı ile makine ekipman imalatında ise (İstanbul hariç) bir numara durumunda. Kırklareli 2 sektörde (eczacılık ürünleri imalatı ve giyim eşyası üretiminde) ilk üç il arasında.

Demiryolu liderliği Ankara’da

Gaziantep, (İstanbul da dahil) Türkiye’de tekstilin başkenti durumunda. Türkiye genelinde bu sektördeki payı yüzde 17.3’ü buluyor. Bilgisayar, elektronik ve optik ürünler imalatının başkenti Manisa. Bu sektörde yüzde 32.4 payı ile İstanbul’un bile önünde yer alıyor. “Anadolu kaplanı” iller arasında görülen Kayseri sadece mobilya sektöründe, (o da İstanbul hariç tutulduğunda) en yüksek üretimin yapıldığı kent olarak görünüyor. Otomotivde beklendiği gibi Bursa ve Kocaeli öne çıkarken, deniz ve demiryolu araçları üretimini kapsayan “diğer ulaşım araçlarında” Ankara, Yalova ve Eskişehir öne çıkıyor. Ankara yüzde 26.1 payla, bu sektörde İstanbul’un da önünde yer alıyor.

İktisadi faaliyet kollarının coğrafi bölgeler veya iller bazında taşıdığı özelliklerin basit ve anlaşılabilir sayısal göstergelerle özetlenmesi, gerek piyasa profesyonelleri, gerek politika yapıcılar, gerekse akademisyenler açısından önem taşıyor. Bu çerçevede, büyüklük, başatlık ve uzmanlaşma olarak adlandırılan üç temel oran uygulamada sık başvurulan ölçüler arasında yer alıyor. Bir sektörün bir il/bölgenin değerinden aldığı pay kadar bu payın ülke genelindeki görüntüden farklılaşma oranı da önemli bir bilgi sağlıyor. Sektörün bir ildeki payının, aynı sektörün ülke genelindeki payına oranı bir uzmanlaşma göstergesi olarak kullanılıyor.

İstanbul, 14 sektörde en büyük üretici

Türkiye ekonomisinde büyük ağırlığı olan İstanbul, birçok sektörde de ‘başkent’ durumunda. Bakanlığın illerin paylarını gösteren GBS verilerine göre 14 sektörde en büyük üretim yeri olarak dikkat çekiyor. Sadece 8 sektörde birincilik başka illerde. Bu sektörler şöyle: Tütün ürünleri imalatı (İzmir), tekstil (Gaziantep), ağaç ürünleri (Kocaeli), rafine petrol ürünleri (Kocaeli, İzmir), kimya (Kocaeli), bilgisayar elektronik optik ürünler (Manisa), motorlu kara taşıtı (Bursa, Kocaeli) ve diğer ulaşım araçlarında (Ankara, Yalova) önemli üretici olmakla birlikte bir numara değil.