|
b>Türk Mimar Mühendisler Odaları Birliği (TMMOB), 31 Ekim-2 Kasım tarihleri arasında Doğu ve Güneydoğu'da selin etkili olduğu bölgelerde yaptığı incelemeler sonrası hazırladığı ön inceleme ve değerlendirme raporuna göre, selin böylesine ağır ve acı dolu bir tabloyu ortaya çıkarmasının en önemli sebebi zorunlu göçün yol açtığı çarpık kentleşme.
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı bugün (9 Kasım) Diyarbakır'da bir basın toplantısı düzenleyerek raporun sonuçlarını açıkladı. Soğancı, selin yaşandığı yerlerin mevcut altyapısıyla geçici de olsa iskan edilemeyeceğini belirtti, bu alanların boşaltılarak bir an önce "afet bölgesi" kapsamına alınması gerektiğini söyledi.
Hükümetin her şeyini kaybetmiş bu insanları, sosyal devlet olmanın ve Anayasal haklar gereği, konutlara yerleştirerek asli görevini yerine getirmesini talep etti. Soğancı, "Büyük bir çaresizlik içinde göç ettikleri şehirlerde, kenar semtlere ve güvenli olmayan bölgelere yerleşen yoksul insanları, bu alanlarda yaşamaya iten anlayış, sosyal felaketi doğal felakete çevirdi" dedi.
"Zaraların gerçekçi şekilde karşılanması gerek"
TMMOB bölge bileşenlerinin oluşturduğu Teknik İnceleme Komisyonlarının, Diyarbakır ve Diyarbakır'a bağlı Çınar, Bismil ilçeleri, Şanlıurfa, Batman, Mardin ve Şırnak'ın Cizre ilçesinde incelemelerde bulunduğunu ifade eden Soğancı, komisyonun tespitleri doğrultusunda yapılaması gerekenleri şöyle sıraladı:
- Can ve mal kayıplarına uğrayan insanların zararlarının karşılanması gerek. Tarım arazilerinde meydana gelen zararların ve hayvan kayıplarınınsa gerçekçi tespitler yapılarak karşılanması gerekiyor.
- Tarım sigortaları uygulamaları başlamasına rağmen, primlerini ödeyememelerinden dolayı sigorta kapsamına girmeyen yoksul çiftçinin mağduriyetleri devlet tarafından karşılanmalı.
- İmara açılacak alanlarda, her şeyden önce jeolojik ve jeoteknik raporlar hazırlanmalı ve buna uygun yapılaşma sağlanmalı. Bu alanlar, altyapı hizmetleri tamamlandıktan sonra imara açılmalı.
- Etkilenmiş insanların özellikle çocukların, rehabilitasyon merkezlerinde tedavi edilebilmesi için olanak sağlanmalı.
- Afet koordinasyon merkezleri kurulmalı. Risk bölgeleri, bu merkez tarafından tespit edilmeli. Dere yatakları, fay hattı geçen bölgeler ve baraj havzaları, imara hiçbir koşulda açılmamalı.
"'Yara sarmak' yerine 'insan odaklı' yaklaşım gerek"
Soğancı "Doğa olaylarının doğal afetlere dönüşmesi 'takdir-i ilahi' değil. Doğa olaylarının doğal afetlere dönüşümü engellenebilir. Yeter ki bilimin ve tekniğin gereği yapılsın" dedi.
"Yara sarmanın" sınırlı bir yaklaşım olduğunu savunan Soğancı bu yaklaşımın yerine, önleyen, zararı en aza indirgeyen, insan hayatını korumayı ve insanın sağlıklı yaşamasını başlıca amaç sayan, odağında insan olan bir yaklaşıma ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Batman'da merkezi yönetimin, barınma sorununu kısmi olarak çözecek çadır kurma işini yaşananlardan bir hafta sonra yapmaya başlamasını da "komedi" olarak nitelendiren Soğancı, yara sarmada bile sınıfta kalma durumunun yaşandığını ve Batman'ın derhal afet bölgesi olarak ilan edilmesi gerektiğini ifade etti.
"Göç ekonomik değil politik bir durumun sonucu"
Sağanak yağış sonrasında oluşan su taşkınının Diyarbakır, Batman, Şırnak, Şanlıurfa ve Mardin'de tam bir faciaya dönüştüğüne onlarca insanın hayatını kaybettiğine,yüzlerce ev ve işyerinin, binlerce hektarlık arazinin ve kilometrelerce yolun su altında kaldığına dikkat çeken Soğancı "Yoksulluk, sağlıksız kentleşme, altyapı eksikliği, barınma, yıllardan beri gelen, çözülmediği için büyüyerek bugünlere taşınan sorunlar arasında" dedi.
"Bu sorunlar köyden kente göç olgusuyla, köy boşaltmalarıyla yakından ilgili. Göç, ekonomik gelişmeler sonucu değil, son yirmi yıla damgasını vuran çatışma ortamının sonucudur."
Merkezi ve yerel yöneticileri, yaşananları "doğal afet" gibi algılatmak ve sorumluluklarını unutturmak gayreti içine girmemeleri konusunda uyaran çünkü Soğancı'ya göre yaşanan felaketler plansız ve çarpık kentleşmeden kaynaklanıyor, yaşam alanları gibi değil rant aracı olarak görülüyor.
|
