Sayıştay da Bir Yıl Önce Uyarmış

Radikal'den Elif İnce'nin haberine göre, Soma’da kazanın olduğu madenden sorumlu Türkiye Kömür İşletmeleri’nin (TKİ) en büyük müessesi ‘Ege Linyitleri İşletmesi’ (ELİ), Sayıştay’ın 1 sene önce hazırladığı raporda işçi sağlığı ve güvenliğinden sınıfta kaldı. Sayıştay’ın 2011 ve 2012’deki raporlarına göre ELİ’ye bağlı madenlerde iki sene içinde biri ölümlü olmak üzere 52 iş kazası yaşandı. 2012’de iş kazaları dolayısıyla kurum aleyhine açılan dava giderleri ve ödenen tazminatlar sonucunda 453.013 TL zarar edildi. 2012’de işe 4 iş güvenliği uzmanı alınması için ihaleye çıkıldı ama “istekli olmadığı için” ihale yapılamadığı tespit edildi.

ELİ, özel şirket eliyle işletiliyor olsa da bünyesindeki madenlerin sözleşmelerine uygun çalışmalarını sağlamakla yükümlü. 2012’de yürürlüğe giren ‘ELİ Müessesi Müdürlüğü Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği’ne göre ELİ, muntazam aralıklarla gaz ölçümleri yapmaktan, kurtarma-ilk yardım istasyonlarının çalışmalarını yönetmeye her türlü güvenlik önlemini almakla sorumlu.

1971’den kalma!

ELİ’nin iş güvenliği organizasyonunun 1971’de çıkan ve 2003’te yürürlükten kalkan İş Kanunu’na göre oluşturulduğuna dikkat çeken Sayıştay, iş güvenliğinden sorumlu birimlerin 2013’te çıkan ‘6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtmiş. Sayıştay’ın rapordaki görüşü şöyle: “Kanunun müesseseye getirdiği yükümlülüklerin, 1475 sayılı Kanun esas alınarak kurulan mevcut İş Güvenliği ve Sağlığı Şube Müdürlükleri ve Organizasyonu ile yerine getirilmesi mümkün değildir. Yasal düzenlemelerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda müesseseye yüklediği yükümlülüklerin yerine getirilmesinin çözümünü iş sağlığı ve güvenliği uzman ve iş yeri hekimi istihdamı oluşturmaktadır.” Denetim sonucunda Sayıştay, “Personel sayısı 500’ü aşan işletmelerde, İş Güvenliği ve Sağlığı Şube Müdürlükleri ve birimlerinin kadro ve organizasyonunda yeni mevzuat kapsamnda değişiklik yapılarak, ön görülen uzmanların istihdamna olanak sağlanması” ve TKİ İş Güvenliği ve Sağlığı Dairesi’ne bağlı ‘Ortak Sağlık Güvenlik Birimi’ oluşturulması gerektiğine dikkat çekerek “aksi taktirde kurum ceza ve yüksek miktarda tazminat öder” uyarısında bulunmuş.

2092 personelden 15’i iş güvenliğinde

Sayıştay raporuna göre Ege Linyitleri İşletmesi’nde 2012’de çalışan toplam personel sayısı 2.092, ‘ Eğitim ve İş güvenliği Şube Müdürlüğü’ndeyse 15 personel görevli. Buna karşın ‘Pazarlama ve Satış’ta çalışan sayısı 139… Raporda, “2014 yılının Temmuz ayından sonra memur ve sözleşmeli statüde çalışan personelin Kanunun 6’ncı ve 8’inci maddeleri kapsamına girmesiyle istihdam edilmesi gereken iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi sayısında artış olacağı” belirtilmiş.

ELİ’nin de sorumluluğu var

ELİ Müessesi Müdürlüğü Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği’ne göre ELİ’nin yükümlülükleri şöyle:

Hava, gaz, gürültü ve toz ölçümlerini muntazam aralıklarla yapmak, yaptırmak.

Yeraltı tesislerinin havalandırma düzenini sağlamak, havalandırma planlarını düzenlemek.

İş kazalarını yerinde incelemek, nedenlerini saptamak, önlenmesi için çalışmalar yapmak.

Kurtarma ve ilkyardım istasyonlarının çalışmalarını yönetmek, yeterli sayıda eleman yetiştirilmesini sağlamak.

Bulundurulması gerekli iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili teçhizat, araç ve gereçlerin tespitini yaparak bunların temini, kullandırılması ve gerekli periyodik bakım ve kontrollerinin yapılması hususunda ilgili birimlerle işbirliği yapmak.

İş müfettişlerinin denetimlerinde hazır bulunmak.