Öngörülemeyen Enerji Kesintileri, Öngörülemeyen Kayıplara Neden Oldu

İnşaat malzemesi sektörünün çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Ocak 2022 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı:

Ocak ayı içinde yapılan plansız enerji kesintileri ve kısıtlamalar, diğer sektörlerde olduğu gibi inşaat malzemeleri sanayisini de olumsuz etkiledi. Sanayi elektriği ile doğalgazda uygulanan kesinti ve kısıtlamaların önümüzdeki günlerde de sürmesi bekleniyor. İnşaat malzemeleri sanayisinin birçok alt sektörü enerji yoğun çalıştığından, kesinti ve kısıtlamalar göreceli olarak diğer sanayi sektörlerine göre inşaat malzemeleri sanayisinde daha yüksek kayıplar oluşturdu. Çünkü inşaat malzemeleri sanayisinde birçok sektör, elektrik ve doğalgaz ile çalışan yüksek ateş fırınları kullanıyor. Üretimin kesilmesi halinde yaşanan soğuma sonrasında fırınların yeniden devreye alınması ise haftalar alabiliyor. Bu nedenle kayıplar, enerjinin kesildiği veya kısıtlandığı günlerle sınırlı kalmayıp, “Domino Etkisiyle” artıyor. Özellikle yılsonunda yaşanan yüksek enerji zamları ve ocak ayındaki kesintiler sonrası; inşaat malzemeleri sanayisinin en önemli risklerinin enerji ve emtia tedariği olduğu görülüyor. Bu risklerin yönetilebilmesi, enerji ve emtia tedariğinin kesintisiz ve öngörülebilir bir maliyetle olmasını gerektiriyor.

Haftalık üretim kaybı ortalama 6,4 milyon ton
2020 yılında 282,5 milyon ton üretim yapan inşaat malzemeleri sanayisi, 2021 yılında üretimini yüzde 18 artırarak 334 milyon tona yükseltti. 2021 yılında haftada ortalama 6,4 milyon ton üretim yapıldığı değerlendirildiğinde, plansız enerji kesintilerinin oluşturduğu haftalık üretim kaybı daha net ortaya çıktı. Fırınlarda yaşanan kayıpların yanı sıra, tedarik zincirindeki kopmalar ve üretimdeki kaymalar da ilave kayıplar olarak değerlendirildi.

Plansız enerji kesintileri ve kısıtlamalar, ihracat tarafında da önemli kayıplara neden oldu. İnşaat malzemeleri sanayisi 2021 yılında, haftalık ortalama 1,25 milyon ton ile 64,79 milyon ton ihracat rakamına ulaşmıştı. Haftalık ihracat gelirinin yaklaşık 600 milyon dolar olduğundan yola çıkılarak, enerji kesintileri nedeniyle üretimin durduğu ya da yavaşladığı dönemlerde ciddi kayıplar yaşandı. Bunlara ek olarak ihracatta gecikmelerin yarattığı reklamasyon maliyetleri ve müşteriler nezdindeki tedirginlik de yaşanan diğer olumsuz gelişmeler oldu.

Takvim açıklanması önemli
Küresel alanda yaşanan enerji sıkıntıları da dikkate alındığında; kısıtlama ve kesintilerin önümüzdeki günlerde de uygulanması durumunda, bunun mutlaka bir plan dahilinde olması ve önceden bir takvim açıklanması kayıpların minimum seviyede kalmasını, firmaların da, tedarik, üretim, işgücü ve ihracat planlarını buna göre yaparak kayıplarını en aza indirmesini, dolayısıyla 2021 yılında inşaat malzemeleri sanayisinde yakalanan üretim artışının sürdürülebilir olmasını sağlayabilir.

İnşaat malzemesi sanayi üretimi 2021 yılı Kasım ayında yüzde 9,6 arttı
İnşaat malzemeleri sanayi üretimi kasım ayında geçen yılın kasım ayına göre yüzde 9,6 arttı. Kasım ayında üretimdeki artış yeniden hız kazanırken, inşaat malzemelerine yönelik iç ve dış talepte artış eğilimi de devam ediyor.

Eylül ve ekim aylarında çok sayıda alt sektörde aylık üretim gerilemeleri yaşanmışken kasım ayında sadece iki alt sektörde üretim düşüşü yaşandı. Tuğla ve kiremit ile demir çelik radyatör üretimleri kasım ayında gerileyen sektörler oldu.

2021 yılının ilk 11 ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre üretim artışı yüzde 20,9 olarak gerçekleşti. Yıl genelinde iç talebin canlı kalması ve dış pazarlardaki önemli talep artışı, üretim artışında etkili oldu.

2021 yılının ilk 11 ayında 22 alt sektörün tamamında üretim 2020 yılı aynı dönemine göre arttı.

Aynı dönemde biri hariç tüm alt sektörlerin üretimi aynı zamanda çift haneli ve yüksek oranlar ile arttı. En yüksek üretim artışı, yüzde 50,8 ile seramik sağlık gereçlerinde gerçekleşti. Tuğla ve kiremit üretimi yüzde 34,4, kilit ve donanım eşyası üretimi yüzde 30,9, seramik kaplama malzemeleri üretimi yüzde 31,9, ısıtma ve soğutma donanımları üretimi yüzde 29,7 ve plastik inşaat malzemeleri üretimi yüzde 29,8 büyüme kaydetti.

Yılın ilk 11 ayında diğer alt sektörlere göre daha yavaş üretim artışı gösteren ürünler; çimento, hazır beton ile metalden kapı ve pencereler olarak öne çıktı.

Yeni alınan işler, inşaat sektörü için umut veriyor
Geleneksel olarak yılın ilk aylarında yeni alınan iş siparişleri, mevsimselliğin de etkisiyle gerilerken, ocak ayında sürpriz şekilde artış gösterdi. Yeni alınan işler seviyesindeki bu artış eğilimi, önümüzdeki aylara yönelik olarak yeni inşaat başlangıçları için sektörümüze umut veriyor.