Küresel Miras Vakfı Uyardı: Mangalcılar Ani'yi Bitirecek

Kaliforniya merkezli Küresel Miras Vakfı, dünyada yok olma tehlikesi altında bulunan merkezler arasında Kars'taki Ani Harabeleri'ni de saydı. 'Kaybolan Mirasımızı Korumak' başlıklı raporda, Ortaçağ mimarisinin temellerini oluşturduğu söylenen ve coğrafi yönüyle 'Yüzüklerin Efendisi' öyküsünün yaşandığı bölgeye benzetilen Ani Harabeleri için en büyük tehlikelerden biri olarak 'mangalcılar' gösterildi. Geçen hafta yayınlanan ve 'Anadolu uygarlığının kavşağında' sözleriyle tanımlanan Ani Harabeleri'nde restorasyon çalışmalarının profesyonel biçimde yapılmadığı öne sürüldü. Raporda, "Koruma altında olmayan bir site olarak Ani, harabelerde piknik yapan düzenli ziyaretçiler, artı yağmacılar ve buraya yasadışı olarak yerleşenler tarafından tahrip ediliyor." denildi.

Ani Harabeleri'ne iki sayfa ayrılan rapora göre Türkiye ve Ermenistan sınırında bulunan kalıntılar, Ortaçağ Avrupa mimarisinin beşiği. 10 ve 11'inci yüzyıllar sırasında Ermeniler tarafından kurulan anıt, birçok Avrupalı gotik tarz katedrallere ilham kaynağı olmuş, düzinelerce eski kilise ve hizmet binası barındırıyor. Bugün çoğunlukla bir harabe olan Ani, o dönemlerden bu yana insanlara karşı himayesiz kalmış ve kendisini yağmacı ve vandallardan korumaya çalışıyor. Fakat güzelliklerinden çoğu bugüne ulaşmış. Buna karşın tarihî miras bugün tehditlerle karşı karşıya. Rapor, Ani Harabeleri'nin 'rekonstrüksiyon' adı altında olumsuz sonuçlanan birçok girişime maruz kaldığını, profesyonel olmayan şekilde yönetilip organize edildiğini iddia etti. Raporda, 'yetersiz yönetim' konusunda ise, "Ani'nin binaları, bu süreci sadece harabelere değil, tarihî çevreye de en az zarar verecek şekilde sürdürecek yüksek becerili profesyonellere ihtiyaç duyuyor." ifadelerine yer verildi.

Magosa da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya

Küresel Miras Vakfı raporunda ele alınan korunmaya muhtaç diğer 11 kültürel varlık şöyle:

Mirador Tapınağı: Maya uygarlığının beşiği, Guatemala
Sans Souci Sarayı: Karayip Adaları'nın Versay'ı, Haiti
Fort Santiago ve Intramuros: Filipinler'in
tarihî şehri
Mahansrhangarh: En erken arkeolojik kent sitelerinden biri, Bangladeş
Maluti Tapınakları: Hanedan krallarının binası, Hindistan
Taksila: Antik İndus uygarlığının kavşağı, Pakistan
Chersonesos: Karadeniz'deki en büyük klasik arkeolojik site, Ukrayna
Magosa: Haçlı kralların antik kent limanı, Kuzey Kıbrıs
Hişam Sarayı: Emevi krallığının saray
kompleksi, Filistin
Lamu: Doğu Afrika'daki en eski tarihî kent, Kenya
Ninova: Antik dünyanın kültür merkezi, Irak