Kanal İstanbul Güzergahındaki Tarihi Eserler Ne Olacak?

Raporda projeden 1. derece etkilenecek Küçükçekmece Gölü ve çevresinin önemi “Prehistorik dönemlerden beri insan yaşamı için uygun bir ortam sağlamıştır. Bu nedenle bölge tarihöncesi ve tarihi dönemlerde oldukça değişik kökenli insan topluluklarının göç ve istila hareketlerine sahne olmuştur.” sözleriyle anlatıldı.

Cumhuriyet’ten Hazal Ocak’ı haberine göre; Türkiye’nin ve Avrupa’nın yaklaşık 600 bin yıl öncesine dayanan en eski yerleşimcilerine ait izlerin tespit edildiği Yarımburgaz Mağarası’na da değinilen raporda dikkat çeken nokta ise şu oldu: “Bu çalışmalar sırasında hem tescilli hem de ilk kez tespiti yapılabilecek olası arkeolojik alanlarda kurtarma kazılarının bir takvim ve bütçeye uygun olarak planlanıp kurtarma kazılarının başlatılması, proje sahası içerisinde kalan ve inşaat faaliyetleri ile yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan tarihi köprü, tarihi yol, korugan, tabya gibi yapıların ise Hasankeyf Projesinde olduğu gibi belgeleme, koruma, bir başka yere taşıma ve orada sergileme gibi uluslararası iyi uygulama örneklerine uygun projelerinin inşaat öncesi dönemde hazırlanarak yürütülmesi önemle tavsiye edilmektedir.”

“Bu kanal açılmamalı”
Arkeologlar Derneği İstanbul Şube Başkanı Yiğit Ozar raporu şöyle değerlendirdi: “Güzergâhta 25 tescilli kültür varlığı olduğunu görüyoruz. Bu varlıkların arasında Rhegion Arkeolojik sit alanları, ‘Küçükçekmece Gölü ve çevresi sit alanı’ gibi yerleşim alanlarının yanı sıra köprü ve su yolları, çiftlik yapıları, korugan, siper yapılarından oluşan savunma hatları gibi farklı nitelikte ve dönemlere ait kültür varlıkları bulunmakta. Ayrıca, sadece İstanbul ölçeğinin çok daha ötesinde önemli arkeolojik veriler bulunduran Yarımburgaz Mağaras’nın da bu bölgede olduğunu akılda tutmamız gerek.

Kanal inşaatına başlandığı takdirde yeni kültür varlıklarıyla karşılaşılması da kuvvetle muhtemel. Bilinen kültür varlıklarının mevcut durumlarında da her birinin kendine özgü koruma sorunları nedeniyle farklı koruma koşulları belirlenebilir. Ancak, hepsi için tartışmasız geçerli olması gereken bu kültürel varlıkların inşa edildiği yerde, kendi doğal ortamında bir anlamda kendi yaşam alanında korunmasının gerekliliğidir. Ne yazık ki kanalın tarihi yol, köprü, korugan, tabya gibi inşa edildiği yerle bütünleşik kültür varlıklarının Hasankeyf’te olduğu gibi yerinden koparılarak taşınması önerilmekte üstelik ‘iyi uygulama’ örneği olabileceği ifade edilmekte.

Tabii ki ne Hasankeyf’in kültürel varlıklarının yerinden edilmesi ne de İstanbul kanalının açılması için güzergâhtaki kültür varlıklarının taşınması sadece teknik bir konu olarak değerlendirilip ‘iyi uygulama’ sıfatıyla anılabilir.

Açılacak kanalın kültür varlıklarına etkisi değerlendirildiğinde kültür varlıklarını doğal çevresi ile bir bütün olarak korumamız gerektiğine göre söyleyebileceğimiz en net tespit kanalın açılmaması gerektiğidir.”

“Orman ve tarım alanları yok olur”
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Meryem Kayan ise şunları söyledi: “Kanal İstanbul projesi sonucu Sazlıdere Barajı ve Terkos Gölü’nün etkilenmesiyle birlikte ÇED raporunda da ifade edildiği üzere yılda 32.7 milyon metreküp su kaybedilecektir.

3. Köprü Projesi, Kuzey Marmara Otoyolu ve Bağlantı Yolları projesi ve 3. Havalimanı inşaatıyla İstanbul’da yaklaşık 12 bin hektar tarım alanı, 2 bin hektar çayır - mera alanı tarımsal vasfını yitirmiştir. Kanal İstanbul ile birlikte 23 milyon metrekare orman alanı, 136 milyon metrekare tarım alanı daha yok olacaktır.

ÇED raporuna göre Kanal İstanbul, kara kazısı ve deniz göl taramasıyla birlikte toplam 1.155.668.000 metreküp hafriyat oluşacaktır. ÇED raporunda belirtilen hafriyat miktarının, gerçekte oluşabilecek hafriyat miktarına göre daha az belirtildiği düşünülmektedir.”

“İhanet etmeyi bırakın”
Kuzey Ormanları Savunması’ndan şehir plancısı Ayşe Yıkıcı da şu değerlendirmelerde bulundu: “Seçim vaadiyle duyurulan Kanal İstanbul projesi, İstanbul’un kuzeyini yapılaşmaya açıp yeni şehir ‘Kuzey İstanbul’ kurma, batan inşaat sektörüne yeni bir rant pompalama projesidir. İstanbul için, İstanbullular için, İstanbul’daki tüm canlılar için yapılan bir proje değil kesinlikle. Kuzey Orman’ları Savunması olarak, Kuzey Ormanları’nı hedef alan tüm projelere ‘Katil Proje’ diyoruz. Çünkü İstanbul’u ve Kuzey Ormanları’ndaki canlıları hem yok ediyorlar hem de tüm canlıların evlerini, yuvalarını betona boğuyorlar. İklim krizi çağında böylesine bir yatırımın altında yatan hedefler açıkça ortada. Marmara Denizi ve Karadeniz’deki tüm su canlılarının da yaşamını tehdit eden bu proje, yapılacağı belirtilen bölgeyi imara açma ve batan inşaat ağalarına yeni bir rant sahası oluşturma hedefi taşımaktadır.”

“Marmara’da dengeler değişecek”
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) düzenlediği “Deniz Çalıştayı”nda tartışmaların odağındaki Kanal İstanbul projesi de tartışıldı. Prof. Cemal Saydam, doğayla oynamanın sonuçlarının önceden bilinemeyeceğini, yeni bir bağlantının getireceği yükü Marmara Denizi’nin kaldıramayacağını söyledi.

Prof. Cemal Saydam, Kanal İstanbul projesinin Marmara Denizi’ni bitireceğini belirterek “Marmara’nın ilk 25 metresinde Karadeniz, altında ise tuzlu Akdeniz suyu bulunuyor. Bu yapı müthiş dinamik, aynı zamanda müthiş bir dengeyi barındırıyor. Kanal İstanbul devreye girdiği takdirde bu denge bozulacak ve Marmara Denizi ölecek.” dedi.

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.