|
Milliyet’in önceki gün manşetten duyurduğu
Silivri Ortaköy’deki Aziz Dimitrios
Kilisesi’nin cami olarak restore edilmesi kararına Kültür ve Turizm
Bakanı Ertuğrul Günay tepki gösterdi. Kararı, yeniden
incelenmesi için Koruma Kurulu’na gönderdiğini belirten Günay,
tarihi yapının orijinal formatı korunarak müze olarak değerlendirilebileceğini
söyledi. Günay, Milliyet’e de uyarısı için teşekkür etti.
Silivri’nin Ak Partili eski Belediye Başkanı Hüseyin Turan,
Ak Partili olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir
Topbaş’tan tarihi kilisenin cami olarak restore edilmesi için destek
istemişti. Topbaş da talebi uygun görünce İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Yapı İşleri Müdürlüğü restorasyonu üstlenmişti. Rölöve, restitüsyonu
(yeniden tasarımlama) ve restorasyon projesi hazırlanan yapı, İstanbul 1
No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’na sunulmuştu. Kurul,
tarihi yapıyı “Ortaköy cami restorasyonu” olarak onaylamış, daha sonra da minare
yapılmasına izin vermişti.
Dışişleri görüş vermemiş
Milliyet’in duyurduğu gelişmelere tepki gösteren Günay, “Bugün (dün) gazetede
gördüm, inceleme talimatı verdim” dedi. Prosedür gereği tarihi ibadethanenin
restorasyonu konusunda onayı alınması gereken Dışişleri’nin görüş vermediğini
ifade eden Günay, “Metruk bir kiliseyi camiye çevirmeye ihtiyaç yok” dedi.
Yeteri kadar cami olduğunu vurgulayan Günay, kilisenin olduğu bölgede de
vatandaşların ihtiyacını karşılayacak kadar cami olduğunu söyledi. Günay, cami
projesini, onayı veren Koruma Kurulu’na yeniden gönderdiğini açıkladı. Günay,
Kurul’un incelemeleri sonucunda tarihi kilisenin, formu korunarak müze haline
getirilebileceğini ifade etti.
Ortaylı: Kiliseden cami olmaz
Prof. Dr. İlber Ortaylı (Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı): Ben
kilisenin cami olarak restorasyonuna karşıyım. Kilise ya bırakırsın çöker ya
cemaatten birileri çıkar kendi restore eder ya da devlet restore eder. O zaman
kilise olmazsa bile kütüphane veya müze olarak kullanılabilir. Kiliseden cami
olmaz. Bunlar Balkan numaralarıdır yakışmaz Türkiye’ye. 15. ve 17. asırların
işi. Bu asırda böyle şey olmaz. Git kendi camini kendin yap. İhtiyaç da vardır,
camiye onu da söyleyeyim. Ama başka yere yaparsın. Bu gibi davranışlar olur
olmaz insanlara da koz oluyor. Bir başvuru yapılırsa idari mahkemeden döner
sanıyorum.
Eyice: Camiye çevrilebilir
Prof. Dr. Semavi Eyice (Sanat tarihçisi): Osmanlı’nın
yayılma döneminde birçok kilise camiye çevrilmişti. Bence içinde, yani
duvarlarında freskler falan yoksa çevrilmesinde bir sakınca yok.
Bu
tarih boyunca yapılmış. Bir mahsuru yok. Hiç değilse dini bir bina yine saygın
bir fonksiyon alıyor. Benim görüşüm içinde korunması gerekli bir şey yoksa eğer
pekâlâ çevrilebilir.
Erder: UNESCO kabul etmez
Prof. Dr. Cevat Erder (UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Kültürel Miras
İhtisas Komitesi üyesi): Bu etiğe sığmayan yanlış bir şey. UNESCO bu
tip şeylere çok hassas. Yapılan, bir tarihi eserin yıkılması değil, o
tarihi eserin kavramına başka kavram sokmaktır. Bu UNESCO için de kabulü zor bir
şeydir. Binaların fiziki yapısı değil, ruhu da vardır. Kötü bir bina
olabilir, ama örnek vereyim, eğer Atatürk bir binanın içinde yaşamışsa bu
binanın şeklinin üstüne çıkar. Ve bina bu şekilde değerlendirilir. Bu
İstanbul’un içinde olsaydı UNESCO tepki gösterirdi. Ama dışında kalıyor.
Kurul Başkanı: Diskotek mi yapsalardı?
Kilisenin cami olarak restore edilmesi kararını veren 1 Numaralı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sait
Başaran aldıkları kararı savundu. Başaran, Milliyet’u şu açıklamayı
yaptı:
“O kararı tekrar imzalarım. Orası bir kilise imiş, camiye çevrilmiş. Cami
olarak hizmet etmiş. Projeler gelmeden önce orasını diskotek yapmak istediler.
Biz ‘hayır’ dedik, ‘kutsal mekândır, özgün haliyle korunması gerekir’ dedik.
Uzun yıllar Osmanlı döneminde cami olarak hizmet etmiş. Hıristiyan hiçbir
vatandaş da kalmadığı için cami olarak restore edilmesinde sakınca görmedik.
Telefonla araştırdım. Bu yapının distotek yapılma isteğiyle kurula başvurulmuş.
Biz de tescil ettik. Diskotek olmaktan kurtardık. Onu kilise olarak ne
yapacaktık. Diskotek mi yapsalardı?”
Başaran, binaya bir de minare yapılması için izin verildiğinin hatırlatılması
üzerine, “Cami restorarasyonu yaptıktan sonra eklenebilir, niye eklenmesin? Bir
sakıncası mı var?” dedi.
Belediye: Talep Silivri’den gelmedi
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, ‘kiliseye cami’ kararıyla ilgili olarak bir
açıklama yaptı. Eserin 80 yıl öncesine varan geçmişinde bulunan cami işlevinin
görmezden gelindiği öne sürülen açıklamada, “Eserin onarımını talep eden Silivri
Belediyesi değil, maliki konumundaki Ortaköy Belde Belediyesi’dir” denildi.
Ortaköy’ün son belediye başkanı DYP’li Erdinç Tabak ise
restorasyon talebinin Selimpaşa Belediyesi’nin Ak Partili Belediye Başkanı
Ahmet Yağcıoğlu’nun girişimleri sonrasında gündeme alındığını
öne sürerek şöyle konuştu: “İBB bize kiliseyi cami olarak restore etmek
isteğiyle müracaat etti. Biz de meclis kararı alarak bunu
onayladık.”
|
