|
Son zamanlarda Türk çelik üreticisinin de şikayetçi olduğu düşen fiyatlar küresel çelik sektörünü giderek büyüyen bir kriz ile karşı karşıya getirdi. Dünya Gazetesi'nden Evrim Küçük'ün haberine göre, otomotivden inşaata kadar birçok sektörde kullanılan çeliğin fiyatı, Çin’in yarattığı çelik seliyle son 11 yılın en düşük seviyesinde. Sektör ciddi bir resesyondan geçiyor. Üretim fazlası ve düşen fiyatlar nedeniyle dünya genelinde çelik üreticilerinin karları giderek azalırken, Avrupa’da tasfiyeler başladı. Çin’in en büyük üreticilerinden birinin de temerrüde düşebileceği belirtiliyor.
Uzmanlara göre birçok şirket daha kapısına kilit vurmak zorunda kalabilir fakat talebin hız kestiği bir dönemde, bu bile sektörde karlılığın artması için yeterli olmayabilir. Çin menşeli ürünlerin bir tsunami gibi tüm dünyada piyasaları alt üst ettiğini belirten Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan, “Son gelişmelerde dünyada üretimini yavaşlatan veya tamamen durduran firmalar var. Türkiye’de sektör, birkaç istisna dışında mücadelesini sürdürüyor. Bazı pazarların kapanmasıyla birlikte Çin’in Türkiye gibi korunmasız pazarlara daha fazla yoğunlaşıyor. bu fırtınalı dönemde yurtiçi talebin azami ölçüde yurtiçi üretimle karşılanmasını mümkün kılacak mekanizmaların kurulmasına ihtiyaç var” dedi.
İngiltere’nin ikinci büyük çelik üreticisi SSI UK, fiyatlardaki sert gerileme ve Çin’den yapılan ithalattaki artışı gerekçe göstererek geçtiğimiz günlerde tasfiye kararı aldı. Güney Afrika’nın ikinci büyük çelik üreticisi Evraz Highveld Steel ve Vanadum da ifl as koruma işlemleri yürütürken, sektörün devlerinden Hintli Tata Steel ve Amerikan US Steel de bu yıl üretim kapasitelerini düşürdü.
Uzmanlarsa bu yıl alınan tedbirlerinin hiçbirinin sektörün sorunlarını çözmeye yetmeyeceği uyarısı yapıyor. VTB Capital’in emtia araştırmaları bölüm başkanı Wiktor Bielski, Reuters’a yaptığı değerlendirmede, sektörün son 10 yılın en kötü resesyonunu yaşadığını söyledi. Şu an sektörün 1991-92 krizindeki kadar kötü bir dönemden geçtiğini ifade eden Bielski, “Zarar görmeyen hemen hiç kimse yok. Cari fiyatlarla küresel endüstrinin yalnızca Çelik endüstrisi Çin’in yarattığı krizden geçiyor. Talep azalırken stoklar büyüyor. Çin, ihracatı 100 milyon tona çıkararak dünyayı çeliğe boğdu. Fiyatlar son 11 yılın en düşük seviyesinde. Sektörde iflaslar başladı. Türk üreticiler, iç pazarın korumasız olduğuna dikkat çekerek, yerli üretime destek mekanizması kurulmasını istedi. yüzde 50’sinden daha azı kar elde edebiliyor” dedi.
Danışmanlık şirketi CRU de 2.3 milyar tonluk çelik üretme kapasitesinin 700 milyon tonunun atıl vaziyette olduğunu, zaten 2020 yılına kadar piyasanın dengelenmesi için 400-500 milyon ton üretim kesintisinin gerektiğini belirtiyor. Az sayıda kişi ise bu kesintilerin hayata geçeceğini çünkü atıl olduğu tahmin edilen kapasitenin 300 milyon tonun Çin’de bulunduğu ve milyonlarca kişinin çelik sektöründe istihdam edildiği bu ülkede üretimde büyük bir düşüşün toplumsal huzursuzluğa yolaçabileceği belirtiliyor.
Türkiye, gelişmiş ülkelerden avantajlı
Çin Demir Çelik Birliği’nden (CISA) bir yetkili ise, “Bu piyasanın kuralı. Çin olması bile diğer üreticiler yani rekabet gücü daha yüksek olan Hintli, Rus ya da Türk üreticiler gelişmiş ülkelerdeki yüksek maliyetli üreticilerden daha fazla yaşayacak” değerlendirmesini yaptı. CISA, geçtiğimiz yıl yüzde 50 artarak 94 milyon tona ulaşan çin’in çelik ihracatının bu yıl 100 milyon tonu aşmasını bekliyor. Çin’den dünyaya yayılan çelik dalgası dünya genelinde fiyatların 11 yılın en düşük seviyesine inmesine neden oldu.
Çin çeliğinin fiyatı AB’de maliyetin bile altında
Son birkaç hafta içinde çelik fiyatları, demir cevheri fiyatlarından daha hızlı bir düşüş kaydetti. Güney Avrupa’da Çin’den gelen çeliğin fiyatı 300 euro/ton ile AB’nin maliyetin bile altında. MEPS analistlerine göre sektörde canlanma için talepte ciddi bir artışa ihtiyaç var ancak küresel ekonomideki yavaşlama dikkate alındığında bunun kısa vadede olması beklenmiyor.
Bu arada gözler, Çin’in büyük üreticilerinden Sinosteel’in gelecek hafta vadesi gelen tahvillerinde. Ancak Sinosteel’in ödeme yapamayarak temerrüde düşebileceği belirtiliyor. Bu Çin’in yerel tahvil piyasasında gerçekleşecek ilk çelik temerrüdü olacak. Çin’de tahvil ihraç etmiş olan çelit şirketlerinin geliri yılın ilk yarısında yüzde 20 geriledi ve şirketlerin yarısından fazlası zarar etti. Sektörde zarar edenlerin ve ifl as bayrağı çekmek zorunda kalanların artabileceği uyarıları yapılıyor.
Küresel talebin bu yıl yüzde 1.7 azalması bekleniyor
Dünya Çelik Birliği (World Steel), Çin ekonomisinde büyümenin yavaşlamasının da etkisiyle bu yıl global çelik talebinde yüzde 1,7 düşüş beklediklerini, ancak 2016 yılında gerek gelişmiş, gerekse gelişmekte olan piyasalarda büyümenin etkisiyle talepte toparlanma olacağını öngördüklerin bildirdi. Global çelik talebinin bu yıl 1,51 milyar tona gerileyeceğini tahmin eden World Steel, 2016 yılında ise talebin yüzde 0,7 artarak 1,52 milyar ton olmasını bekliyor. 2014 yılındra çelik talebi yüzde 0,7 artışla 1,54 milyar ton olmuştu.
|
