Beşiktaş'ta Dönüşüm Bir Elitleştirme Projesi Olmamalı!

Beşiktaş’taki kentsel dönüşüme ilişkin paylaşılan ilk taslakta meydan tamamen trafiğe kapatılıyor, trafik yer altına alınıyor, otobüs durakları kaldırılıyordu. Yayalaştırma kapsamında Ihlamurdere Caddesi de araç trafiğine kapatılıyor, Beşiktaş Evlendirme Dairesi’nin bulunduğu alana Ihlamur Meydan Projesi’yle bin araç kapasiteli otopark yapılıyordu.

Cumhuriyet Gazetesi'nden Hazal Ocak'ın haberine göre, Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar paylaşılan ilk görsellerin taslak proje olduğuna dikkat çekerek “Ortada bitmiş bir proje yok. İnsanları yerinde, semti semt kültürünü koruyacak bir dönüşüm planlıyoruz. Mevcut yapı stoku iyileştirilecek. Kentsel tasarımı öne çıkaran birtakım uygulamalar hedefliyoruz. Bu öyle 1, 2 senede hatta 5 senede gerçekleşebilecek bir süreç değil” dedi.

Beşiktaş’ın deprem riski olduğunu da belirten Hazinedar, “Yapı stokunun kötülüğü büyük bir tehdit. Başta ilk dokunmak istediğimiz Ihlamur, Sinanpaşa Türkali mahalleleri. Ortaköy ve Mecidiye mahalleleri de riskli” ifadesini kullandı.

Hazinedar süreçle ilgili şöyle konuştu:

“Semt insanının semtte kalması için inşaat paylarının, müteahhit payının oluşması gerekiyor. Metrekarelerin azalmaması gerekiyor. Zaten 90, 110 metrekare arasındadır çoğunluğu. Sadece 1 katlık artış bize yetiyor, en fazla bunu isteriz. Ada bazlı kentsel dönüşüm istiyoruz. Bir binanın tekrar yıkılıp yeniden yapılması kentsel dönüşüm değildir.”

Tramvay yok

Hazinedar, insanlara yaşam alanı açmak istediklerini belirterek, “Beşiktaş gibi yapılaşmış bir ilçede aktif yeşil alan ekleyeceğiz. Bunun için de şu an çalışıyoruz. Ortaköy Kültür Vadisi 240 bin metrekare. Projesi yürüyor yarışma açmaya karar verdik. Halka da soracağız” dedi. Ihlamurdere Caddesi’nin yayalaştırılmasını halkın desteklediğinin söyleyen Hazinedar, “Ihlamur’u yayalaştıracağız. Ihlamurdere Caddesi’nde tramvay da yok. Projede hiç yer almadı. Yayalaştırma 3, 4 sene sürecek. Yayalaştırma projesi Şair Nedim Caddesi’yle birlikte, Abbasağa, Cihannuma, Sinanpaşa, Türkali, Vişnezade ve Muradiye mahallelerini etkiliyor” dedi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’yle Beşiktaş meydan projesi konusunda daha anlaşma sağlamadıklarını belirten Hazinedar, “Bizim projemizde mevcut yeşil stoku 2 kat artıyor. Meydan açık olur, meydanda aşırı yeşil olmaz. Mevcut yapı stokunu Beşiktaş’ta koruyacağız. Üstüne de koyacağız, bir de meydan olacak. İnsanlar bir uçtan bir uca kendini görebilmeli” açıklaması yaptı.

Eleştirilere memnun olduk

Hazinedar, taslak proje görsellerinin paylaşılmasının ardından gelen eleştirilerden, tepkilerden ve önerilerden memnun olduklarını belirtti. Hazinedar, “Herkesin bu hassasiyeti göstermesinden memnunum. Daha teknik çalışmalar yapılacak. Halka, odalara, mimarlar odasına sorulacak. Odalarda dönüşüm projelerini anlatıp alternatif projelerini isteyeceğim. Halkın desteğini yaptığımız anketlerde görüyoruz. Talep var ama uygulama detaylarını birlikte konuşacağız” dedi.

Yurttaş ne diyor?

Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Ayşe Yıkıcı da endişelerinin “kamu yararını göz ardı eden projeler”in hayata geçmesi olduğunu söyledi. Yıkıcı, “İstanbul’un birçok ilçesinde uygulamaları görüyoruz. Kamunun yararının gözetilmediği her şeye karşıyız. Beşiktaş dönüşüm sürecinde katılımı önemsiyoruz. Kâğıt üzerinde değil gerçekten vatandaşın, meslek odalarının, üniversitelerin, bütün sivil toplum kuruluşlarının içerisinde olduğu sürece dahil edilerek bir akıl birliğiyle kentsel dönüşüm istiyoruz” dedi.

Dönüşüm kontrolsüz

Beşiktaş’ta kentsel dönüşümün bir plan doğrultusunda yapılması gerektiğini söyleyen Yıkıcı şöyle konuştu:

“Mevcut durumda basında çıkan projelerin üst ölçek planları yok. Plan notları ile Beşiktaş’ta uygulama kararı almak istiyorlar ve sadece bu yönde çalışıyorlar. Ancak bu işler sadece plan notu ile olmaz. Bir kentin gelişimi için plan hiyerarşisi ihtiyaç vardır. Bu hiyerarşi dediğimiz şey üst ölçekten detay projelere kadar tüm planların bütüncül bir konsepte geliştirilmesini hedefler. Ancak Beşiktaş’ta maalesef bunu göremiyoruz. Bunun yerine parça parça projeler basına yansıyor. Bu projelerin yanı sıra parsel bazında yapılan uygulamalarda büyük bir tehlikedir ki bu uygulamalar Beşiktaş’ta dönüşümü yıllar önce başlatmıştır. Yani dönüşüm kontrolsüz bir şekilde zaten başlamış durumda. Tüm bunların önüne geçilip, kentsel gelişimin kontrollü yürümesi için uygulama koşullarının, tüm projelerin birbiri ile olan ilişkilerinin görülmesi için tüm ölçeklerde planların çıkması şarttır.”

Beşiktaş’taki kentsel dönüşümü takip etmek ve ilçeyi savunmak amacıyla geçen günlerde Beşiktaş Kent Dayanışması kuruldu. Dayanışma öğrenci, esnaf, ilçede yaşayan yurttaşlar, sivil toplam kuruluşları temsilcileri ve meslek odası temsilcilerinden oluşuyor. Dayanışmada yer alan inşaat mühendisi Ersin Kiriş şöyle konuştu:

“Türkiye genelinde yürütülen yağma talan politikaları var. Beşiktaş’ı da pas geçmemesinden endişeliyiz. Türkiye’de kentsel dönüşüm olmuyor, rantsal dönüşüm oluyor. Tedirginliğimiz rantın olması ve dönüşümün halk için değil sermaye için yapılacak olması. Asıl talebimiz herkesin barınma hakkının korunduğu dönüşümdür. Bir elitleşme projesi olmamalı. O zaman burada barınamayız.”

Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencisi Yusuf Alp de “2 sene önce Beşiktaş’ta oturuyordum. Okulum, işim de burada. Kamusal alan sıkıntımız var. Sadece park değil. Okulum bile taşınma tehlikesiyle karşı karşıya. Dönüşüm elitleşme projesi olursa Beşiktaş halkı burada kalamaz” dedi.

Beşiktaş’ta yaşayan Dilan Kaya ise şöyle konuştu:

“Kentlerde büyük bir sıkışma var. Kent merkezindeki alanlar çok değerleniyor. Ve bu kent merkezlerini dönüştürmek burada yaşayan insanları çıkartmaktan geçiyor. O yüzden de yapılacak kentsel dönüşümlerde en temel insan haklarının gerektirdiği bir şekilde yaşamı sunabilecek dönüşüm olmalıdır. Biz yerinde dönüşüm istiyoruz.”