1 Milyar TL’yi Elektrik ‘Çarptı’

Hürriyet'ten Mithat Yurdakul'un haberine göre, Türkiye genelindeki elektrik kesintisi, günlük hayatın yanı sıra ekonomiyi de vurdu. Günde 1 milyar 154 milyon liralık katma değer oluşturan sanayide çarklar dün büyük ölçüde durdu. Enerji yönetiminin Ege bölgesi kaynaklı olduğunu belirttiği arıza için farklı iddialar da ortaya atıldı. Teknik nedenler dışında, daha fazla kazanmak isteyen işadamlarının 100’den fazla santrali arıza gerekçesiyle aynı anda kapattığı ve Avrupa Birliği’nin Türkiye’yi elektrik sisteminden çıkardığı da iddialar arasında yer aldı.

Türkiye, dün saatler boyu süren elektrik kesintisinin aksattığı sanayi nedeniyle yüz milyonlarca liradan oldu. Tüm Türkiye’de makineler durdu, organize sanayi bölgeleri karanlığa gömüldü. İşçiler pek çok yerlerde evlerine döndü. TÜİK’in cari fiyatlarla yurtiçi hasıla rakamları gözönüne alındığında, Türkiye’nin günlük sanayi üretimi 1 milyar 154 milyon lirayı buluyor. Bu rakama elektriğin az kullanıldığı tarım, ormancılık gibi sektörler dahil değil.

Bakımsızlık iddiası...

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Türkiye’yi felç eden kesintinin sebepleri ile ilgili ilginç iddialarda bulundu. EMO açıklamasında, “İletim sisteminde bakım ve rehabilitasyon eksiklikleri nedeniyle büyük çaplı bir arıza meydana gelmiş olabilir” denildi.

Bazı santralların devreye girmemesi nedeniyle tüm enterkonnekte sistemi etkileyecek boyutta arıza meydana gelmiş olabileceği belirtilen açıklamada, “Santralların devreye girmemesinde bir büyük santralda yaşanmış olan arıza nedeniyle sisteme elektrik vermemesi, bu açığın diğer santrallardan da karşılanamaması ve TEİAŞ’ın da yük attırma yöntemiyle oluşan açığı yönetip planlı elektrik kesintileri yapamamış olmasından kaynaklanabilir” denildi.

Bilerek mi kestiler?

Son günlerde elektrik piyasasında yaşanan fiyat düşüşlerinin de kesintide etkili olabileceğini ifade eden EMO, açıklamasına şöyle devam etti:

“Piyasada oluşan fiyatları düşük bulan santrallar kesintinin yaşandığı saatte piyasa fiyatından elektrik üretmeyi kabul etmemişlerdir. Böylece sistemde arz açığı oluşmuştur. Oluşan arz açığının yönetilememesi sonucunda iletim sisteminde büyük arızalar meydana gelmiş olabilir. Nitekim 2006 yılında kimi özel santralların devreye girmemesi nedeniyle 13 ilde 6 saati aşan elektrik kesintileri yaşanmıştır. Yine üretim tesislerine de sahip olan dağıtım şirketlerinin özellikle kayıp ve kaçak bedeliyle ilgili mahkeme kararının ardından yurttaşlara ödeme yapmak zorunda kalmamak için TBMM’deki kayıp ve kaçak bedelini yasalaştıran ve mahkeme masrafları da dahil olmak üzere yapılan ödemelerin de yurttaşlardan faturalar yoluyla yeniden tahsil edilmesini öngören tasarının seçimler öncesinde geçirilmesi için hükümeti zorlamak üzere var olan kurulu gücü sisteme elektrik vermemek üzere kullandıkları da iddialar arasındadır.”

Avrupa etkisi

Kesintinin, TBMM’de Sinop nükleer santrali görüşmelerine denk gelmesinin manidar bulunduğu açıklamada, “Türkiye’nin enterkonnekte sisteminin Avrupa’da bile zaman zaman sorunlara neden olduğu son 2-3 yıl bilinmektedir. Geçtiğimiz günlerde de Avrupa enterkonnekte sisteminden anlık olarak Türkiye’nin çıktığı bilgisi vardır. Avrupa enterkonnekte sisteminde Türkiye’nin frekans bozukluğuna yol açmış olması nedeniyle sistemin kesintiye uğramış olması da yaşanan elektrik kesintisinin nedenlerinden biri olabilir” denildi.

Bir diğer iddia da aynı anda bir çok termik santralin arıza vermesi nedeniyle kesinti yaşandığı yönünde oldu. Enerji kaynaklarının artması nedeniyle düşen elektrik fiyatları nedeniyle üreticilerin hükümete mesaj vermek için santralleri aynı aynı anda devre dışı bıraktığını öne sürenlere göre aynı anda 100’den fazla elektrik üreten santral aynı anda arıza verdi. Aralarında doğalgazla çevrim santralleri, HES’ler ve termik santralleri bulunan tesislerin gece 1’le öğleden sonra 15.00 arasında bilinçli olarak arıza bildirimi yapıp sistemden çekildiği ve Türkiye’nin elektriksiz kalmasına neden olduğu öne sürüldü. 

Vergiler de ödenemedi...

Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Salih Bezci, elektrik kesintisi nedeniyle, işadamlarının vergi ödemesi yapamadığını bildirdi. Bezci, “Bir günlük uzatma talebinde bulunuyoruz” dedi. Türkiye’nin yaklaşık 70 bin MW kurulu gücü bulunuyor. 42 milyar KWh enerji üreten bu tesislerin yüzde 34 HES’ler, yüzde 31’ini doğalgaz ve LNG, yüzde 29’unu termik santraller.