|
Uzun zamandır tartışılan “mali kural” yasa tasarısının bu hafta
Meclis Genel Kurulu’nda yasalaşması bekleniyor. Tasarıda belediyeler ve il özel
idarelerinin bütçe denetimleriyle ilgili düzenlemeler de var.
Tasarıya göre, belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde
50’sinden fazlasına sahip oldukları şirketler, bütçe gelirlerinin yüzde 10’unu
geçen iç borçlanmayı yapabilmek için artık İçişleri Bakanlığı’nın yanı sıra
Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanın uygun görüşünü de almak durumunda
olacak. Yani belediyeler, bu borçlanmayı, Meclis üye tam sayısının salt
çoğunluğunun kararı, Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanın uygun görüşü
ve İçişleri Bakanlığı’nın onayı ile yapabilecek.
MUHALİF BELEDİYELERE ‘KURAL’ PRANGASI
Tasarıya karşı çıkan BDP Milletvekilleri Hasip Kaplan ve Osman Özçelik,
yazdıkları şerh yazısında, Mali Kural Kanunu Tasarısı’nın, yerel yönetim
çalışmalarını merkezi hükümetin vesayetine bağlayan bir tasarı olduğunu dile
getirmişti. Şerh yazısında, şu ifadeler yer aldı:
“9.maddeyle Belediyelerin, 10. maddeyle de İl Özel İdarelerinin yetkileri,
İçişleri Bakanlığı’nın, Hazine Müsteşarlığının, bağlı bakanlığın onayına,
vesayetine tabi tutulmaktadır. Yerel yönetimlerde demokrasi gelişmeden, genel
olarak demokratik bir topluma geçiş mümkün değildir. Belediyelerin veya İl Özel
İdarelerinin şirketlerinin de denetime alınması, TTK’na, yargısal denetime
aykırıdır. Muhalif belediyeleri çalışamaz duruma getiren bu tasarıya
muhalifiz.”
‘TOKİ AYRIMCILIĞI’NA TEPKİ VAR
BirGün’e konuşan Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven, Antalya Belediye
Başkanı Mustafa Akaydın ve Güneydoğu Anadolu Belediyeleri Birliği Genel
Sekreteri İsmail Doğan, tasarının merkezi vesayeti arttıracağını ve muhalif
belediyeleri daha da zor durumda bırakacağını dile getirdi. Başkanlar, pek çok
skandal uygulamayla gündeme gelen TOKİ’nin mali kural kapsamından çıkarılmasına
da tepki gösterdi.
Devlet, herkese eşit durmalı’
Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven: Merkezi hükümetin
yerel yönetim üzerindeki mali vesayeti Mali Kural yasası aracılığıyla kesin bir
nitelik kazanıyor. Yani bu yasayla muhalif belediyelerin elleri bağlanıyor.
Kurallara bağlı mali politika bunu gerektiriyorsa, bu yüzde oranı daha
yükseklere çıkarılmalı. Yüzde 10 çok düşük bir rakam. Mali politikaların tüm
yerel yönetimler için adil ve eşit biçimde kurala bağlanması şart, ancak bunun
hiçbir şekilde uygulanmayacağını düşünüyoruz. Çünkü iktidarlar çeşitli
fonlardan, örneğin acil yardım fonlarından kendilerine yakın kesimlere yine
aktarma yapabilecekler.
Yani hükümetin tüm belediyelere eşit davranmasını zorunlu kılacak kurallar
konması gerekiyor.Hiçbir belediye denetimden kaçmamalı, ama bu yasanın düzgün
şekilde uygulanması için tüm muhalif ve iktidar belediyelerine eşit mesafede
durulması gerekiyor. İktidarın bunu yapacağına inanmıyorum.
TOKİ’lerin mali kural kapsamından çıkarılması çok düşündürücü. Bu iktidarın
kendi istekleri, çıkarları doğrultusunda yasayı kullanacağını gösteriyor. Bu
yasanın tüm kurumlar için geçerli olması lazım.
‘Bize fark etmiyor çünkü zaten para veren yok!’
Antalya Belediye Başkanı Mustafa Akaydın: Bizim için fazla
bir değişiklik yok açıkçası. Biz zaten muhalif belediyeyiz, bize kimsenin bir
şey verdiği yok. Biz yüzde 10’un üzerinde bir borçlanma için müracaat etmeye
bile çekiniyoruz. Bugüne kadar teşebbüs etmedik. Yeni yeni denemeye başladık.
TOKİ’nin kapsamdan çıkarılması çok tehlikeli. TOKİ tamamen hükümetin yarattığı,
denetimlerden uzak bir imar uygulama kurumu. Bizi korkutan bir kurum açıkçası.
Çok kıymetli arazileri olan Antalya gibi büyük kentlerde son derece sorumsuz bir
yapılaşma uygulaması içinde.
‘Bu tasarı işe yaramaz’
GABB Genel Sekreteri İsmail Doğan: Tasarının 9.maddesinde
belediyelere yönelik düzenlenen kısım, zaten 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda
vardı. Meclisin salt çoğunluğunun onayı isteniyordu, sadece Hazine
Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanın uygun görüşü eklenmiş. Bu merkezi
yönetimin vesayetini arttırıyor. Bu maalesef iktidar belediyelerine yönelik
uygulamalarda bir değişiklik yaratmayacak. Çünkü görüyoruz, Belediye Kanunu’na
rağmen, belediye mevcut bütçesinin dört beş katı borçlanmış ve İçişleri Bakanı
buna izin vermiş. Ama bu 63. madde muhalif belediyelere çok katı biçimde
uygulandı. Onlara kredi verilmiyordu. Kanuna koymak önemli değil, uygulama
önemli. TOKİ hazine arazilerini konutlara dönüştüren büyük bütçesi olan bir
kurum. Ülkenin mali durumuyla ilgili kurallar konuyorsa, TOKİ’yi de dahil
etmeleri gerekirdi.
|
