|
b>Yıllardır dar gelirli vatandaşlardan kemerlerini sıkmasını isteyen ülke yöneticilerinin, verimliliği ve Türkiye’nin kaynaklarını dikkate almadan, seçim hesaplarıyla temelini attıkları yatırımlar Türk halkına çok pahalıya mal oldu. Hükümetin önünde duran en önemli sorunlardan birini bu yatırımlar oluşturmaktadır.
Türkiye, kaynak bulunamadığı için yarım kalmış yatırımlar mezarlığına döndü. Seçim dönemlerinde temeli atılan onlarca proje tamamlanamadığı için çok sayıda bina, işyeri, okul hiç kullanılamadan çürümeye terk edildi. Birkaç örnek vermek gerekirse:
Kaynaksız seçim yatırımları arasında en çarpıcı örneği Nemrut Dağı turistik yolları oluşturuyor. Yapımına 1967’de başlanan yol, kaynaksız yatırımlar liginin en uzun soluklu projesi olarak liderliğini koruyor.
Bu projeyi, 27 yıldır tamamlanamadığı için çürümeye terk edilen Manisa-Akhisar’daki sigara fabrikası izliyor.
Gümüşhane’de yapımı 4 yıl önce biten, ancak yatakhane unutulduğu için hizmete giremeyen yatılı bölge okulu, 18 yıldır bitirilemeyen İzmit-Haramidere Petrol Boru Hattı, Bursa’da Emekli Sandığı yatırımları arasında yer alan Çelik Palas Yeni Oteli İnşaatı, İstanbul-Ankara arasındaki ulaşımı 2.5 saate indirecek hızlı tren projesi, Ağrı’da yapımına 1977’de başlanan Doğubeyazıt İlçe Kültür Merkezi, yıllardır tamamlanmayı bekliyor.
Giresun’da yapımı 5 yıldır süren kapalı yüzme havuzunun çatısı, önceki yıl çöktü. Çatı yeniden yapıldı. 9 yıldır süren Giresun limanının geliştirilmesi projesi için 10 trilyon 98 milyar lira harcandı.
12 kilometrelik Samsun çevre yolunu 9 yıldır bitirilmeyi bekliyor. Bugüne kadar 22 trilyon lira harcanan projenin tamamlanması için 28 trilyon liralık kaynak bulmak gerekiyor.
Toplam 5.5 trilyon liralık harcamanın yapıldığı Şanlıurfa stadı, ödenek yetersizliği nedeniyle çürümeye terk edildi. Stadın %73’ü bitti. Güneydoğu Anadolu Projesi’ni suya kavuşturan GAP da ödenek sıkıntısıyla karşı karşıya bulunuyor. 2010’da bitirilmesi öngörülen projenin, mevcut ödeneklerle 2080’de bitirileceği tahmin ediliyor.
Batman’da 250 yataklı devlet hastanesi, 2.9 trilyon harcanarak %35’i tamamlandıktan sonra kaderine terkedildi. İzmir Buca’da Doğumevi, 950 milyar harcanıp yarısı inşa edildikten sonra kaderine terkedildi. Isparta’da Yalvaç Sağlık Meslek Lisesi, 130 milyarlık harcamadan sonra çürümeye bırakıldı. İçel’de 330 milyara temeli atılan devlet hastanesi yapımı, bataklıkta olduğu için durduruldu.
İzmir Tire’de 150 yataklı hastanenin sadece %2’si tamamlandı. Projeye bugüne kadar 130 milyar lira harcandı. İzmir’de 78 milyar liraya malolan Kiraz Devlet Hastanesi, patates deposu oldu. Edirne’de 185 milyar lira harcanarak temeli atılan Sağlık Ocağı’nda ağaçlar filizlenmeye, hayvanlar barınmaya başladı. Giresun’da yarısı bitirilebilen Espiye Sağlık Ocağı, halka fındık kurutma yeri oldu.
Sayıştay raporlarına göre Türkiye’de 5 bin 556 adet yarım kalmış yatırım bulunuyor. Bu yatırımlara bugüne kadar harcanan para 130 milyar dolara ulaştı. Tamamlanması için 335 milyar dolar para gerekiyor. 2002 yılı yatırım bütçesine konan paranın miktarı ise sadece 3 milyar dolar. Bu hızla gidersek, 23 yıldır tamamlanmayı bekleyen bu yatırımları 110 yıl sonra tamamlayabileceğiz. Demek ki toplam 133 yıl sonra bu yatırımlar tamamlandığında birer “tarihî eser” haline gelecekler.
Türkiye’de yatırım planlamalarından Devlet Planlama Teşkilatı sorumludur. DPT’nin kuruluş ve görevleri hakkındaki 540 sayılı kanun hükmünde kararnameye göre bu kuruluş, kaynakların verimli kullanılması ve kalkınmanın hızlandırılması amacıyla ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel planlama hizmetlerinin bir bütünlük içerisinde etkin, düzenli ve süratli olarak görülebilmesi sağlamakla görevlidir.
|
