Yargıdan ‘Madene Geçit’ Kararı

Birgün Gazetesi'nden Doğu Eroğlu'nun haberine göre, Artvin’in Cerattepe'de 40 hektarlık alanda gerçekleştirilmesi planlanan bakır ve altın madeni arama faaliyetleri hakkında verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararının iptali için yapılan başvuru yargıdan döndü. ÇED iptal başvurusunun reddiyle birlikte madenin durdurulması istemi de reddedildi.

Türkiye’nin 750 davacılı en geniş başvurulu çevre davasında karar maden projesinden yana oldu. Rize İdare Mahkemesi, Cerattepe maden projesini her yönden olumlu bulan skandal bilirkişi raporunu kararına esas aldı ve iptal istemini reddetti. Üstelik Mahkeme ret kararını alırken, madenden çıkarılacak cevherin ÇED Raporu'nda anlatıldığı gibi taşınamayacağını da itiraf etti; ancak “eksikliklerin bertaraf edileceğine” hükmetti. Temyiz aşamasında da karar değişmezse, Artvin’deki canlı yaşamına büyük darbe vurması beklenen maden projesi, Özaltın Holding ve onun alt yüklenicisi Eti Bakır A.Ş., yani Cengiz Holding tarafından işletilecek.

Aynı proje için 2014’te Rize İdare Mahkemesi’nin aldığı iptal kararı, “Planlanan maden faaliyetlerinin hayata geçirilmesinin Artvin ilini, sakinleri açısından yaşam alanı olmaktan çıkaracağı” yönündeydi.

Rize İdare Mahkemesi'nin 20 Eylül tarihli kararına, mahkemeye teslim edilişinden itibaren Artvinlilerin büyük tepkisini toplayan bilirkişi raporu esas oluşturdu. Kapalı ocak madenciliğin orman ekosistemine zarar vermeyeceğini, madenden çıkarılacak cevherin teleferikle taşınmasınınsa orman tahribatını büyük ölçüde önleyeceğini belirten mahkeme heyeti, ÇED Raporundaki önlemleri yeterli buldu; raporda kesilmesi öngörülen 3,314 ağacınsa endemik tür olmadığının altını çizdi. Mahkeme, heyelan ve yeraltı sularının kirlenmesi riskleriyle ilgili bilirkişi raporunda maden yanlısı değerlendirmeleriyse tatmin edici buldu ve bu tehlikelerin projenin gerçekleştirilmesi önünde engel teşkil etmediğine hükmetti. Ret kararında, aralarında Türkiye Barolar Birliği, Artvin Barosu ve pek çok yerel örgütün de bulunduğu 21 kurumun, maden projesine karşı dava açma ehliyetleri olmadığı belirtildi. Kararda herhangi bir muhalefet şerhi de yer almadı.

Hata itirafı

Artvinlilerin tepkisini çeken bilirkişi raporunda, madenden çıkarılacak cevherin teleferikle taşınması yöntemi övülmüş ancak raporda cevherin tamamının teleferikle taşınamayacağı da itiraf edilmişti: “Yıllık 500 bin ton cevher üretiminin, 292 bin ton taşıma kapasitesine sahip teleferik hattı ile tamamının taşınmasının teknik olarak mümkün görülmediği hususları belirtilmiş ise de, cevherin nakliyesi sırasında oluşması muhtemel tozların olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak amacıyla bu konuda gerekli önlem ve tedbirlerin alınması ile bu hususun bertaraf edilebileceği, teleferik hattının cevherin nakliyesinde yetersiz kalması hususundaki teknik tespitin yapılması, planlanan projenin ÇED Olumlu kararını olumsuz olarak etkilemeyeceği, dolayısıyla bu haliyle ÇED Raporunun kabul edilebilir düzeyde olduğu, daha önceki ÇED Raporundaki olumsuzlukların giderildiği anlaşılmıştır” sözleriyle mahkeme, ÇED Raporunun eksikliğini ve madenden çıkarılan cevherin bu yöntemle taşınamayacağını itiraf etti.

‘Karar zorla aldırıldı’

Yeşil Artvir Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Avukatı Bedrettin Kalın, “Reddi hakim talebinde bulunmuştuk. Mahkeme yetkisini aşarak kendiyle ilgili de karar aldı. Kararın bir yerlerden zorla aldırıldığını düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.