Üzerinden 2 Yıl Geçti Ama...

Van, 23 Ekim 2011 tarihinde 13.41’de merkez üssü Tabanlı Köyü olan 7.2 büyüklüğündeki 26 saniye süren depremle sarsıldı. Kent merkezi ile Erciş ilçesi ve birçok köyde yıkıma neden olan depremin ardından enkaza dönen binalarda adeta can pazarı yaşandı. Birçok köyün haritadan silindiği, yüksek yapıların yerle bir olduğu depremde sağ kurtulan vatandaşlar, kurtarma ekipleri müdahale edinceye kadar kendi imkânlarıyla enkaz altında kalanlara ulaşmaya çalıştı. Van’da 101, Erciş’te 477, köylerde de 66 olmak üzere 644 kişinin yaşamını yitirdiği yaklaşık 3 bin kişinin ise yaralandığı depremin yaraları 2 yıldır sarılmaya çalışılıyor. Gündem Çocuk Derneği’nin raporuna göre Van depreminin ikinci yılında barınma, ekonomi , eğitim ve psikososyal destek konularında ciddi sorunlar yaşanmaya devam ediyor. Radikal'den Elif İnce'nin haberine göre, depremzedeler ve özellikle çocuklar hâlâ depremden kaynaklı psikososyal sorunlarla boğuşuyor. Depremin ikinci yılında Van gerçeği rapora şöyle yansıdı:

Deprem sonrasında kurulan 34 konteynir kentten 4’ünde Van Valiliği’nin rakamlarına göre hâlâ 255 aile yaşamaktadır. Buna rağmen valilik konteynir kentleri boşaltmak için elektrikleri ve suyu kestiği, sosyal alanları kaldırdı.

Van’da AFAD verilerine göre 19 bin yapı yıkılması gerekiyor. Şimdiye kadar 12 bin yapı yıkıldı. Van’da hâlâ güçlendirilmeyi bekleyen 10 bin yapı bulunuyor.

TOKİ konutlarıyla konut sahibi olan bazı kişiler konutlara yerleşmedi. Evini kiraladı ya da aralarında yaptıkları sözleşmeyle sattı. TOKİ konutlarının teslimden 2 yıl sonra başlayacak olan ödemeleri birçok aileyi çok olumsuz etkileyecek. TOKİ’de yaşamanın dört kişilik bir aileye ek masrafı toplamda aylık 980 TL’yi bulmaktadır. Asgari ücretle geçinen bir ailenin bu masrafları karşılaması mümkün değildir. Van’ın şehir kültürüne, mimarisine, dokusuna uygun olmayan TOKİ konutları aynı zamanda yerel inşaat sektörüne önemli oranda zarar verdi. Bu durum şirketler ve yatırımlarını etkilerken aynı zamanda inşaat sektöründe usta ya da işçi olarak çalışan insanların da işsiz kalmasına neden oldu.

‘Konteynirde eğitim devam’

Raporda eğitimle ilgili şu tespitlere de yer verildi:

Deprem sonrasında sadece Van merkezde en az 50 okul hasar görmüş; bu okullardan bazıları yıkılmış, bazıları da güçlendirilmiştir. Ancak depremin 2. yılı dolmasına rağmen eğitim binalarındaki sorunların giderildiğinden söz etmek mümkün değildir. Nitekim bazı okulların halen temeli bile atılmamıştır. Vali Mithat Bey Lisesi inşaatı henüz bitmediği için prefabrikte eğitime başlamıştır. Van’ın en eski okullarından ve 1860 öğrencisi bulunan Mehmet Akif Ersoy Lisesi inşaatı yeni başlamış ve bu eğitim yılında da konteynirde eğitim görülüyor.

Bölgede, 4+4+4 eğitim sistemi uygulamaya geçemedi.

Öğrencilerin depremden kaynaklı yaşadıkları psikososyal sorunların çözümüne dönük herhangi bir program yürütülmüyor.

Uyurken ‘baba’ diye sayıklıyor

Depremden 47 saat sonra mucize eseri enkaz altından çıkarılarak depremin simgelerinden biri olan Azra bebek, depremin 2’nci yıldönümünde ailesi ile birlikte Sivas’a yerleşti. Babası Sinan Karaduman’ı depremde yitiren Azra’nın, geceleri rüyasında ‘Baba’ diye sayıkladığı belirtildi. Henüz 14 günlükken yakalandığı 7.2 büyüklüğündeki Van depreminde Erciş’te çöken apartmanın enkazında hayata tutunarak ‘Umut’ ve ‘Mucize kurtuluşun’ adı olan Azra Karaduman, aradan geçen 2 yılda yürümeye, koşmaya ve konuşmaya başladı. Azra’yı tükürüğü ile besleyerek yaşama tutunmasını sağlayan anne Semiha Karaduman “2 yıl geçti. Ama nasıl geçti bilmiyoruz. Özlem oluyor tabii ama o anlatılamaz asla” dedi.

Konutlar bir yıl içinde teslim edildi

Depremin ardından ailelerin çeşitli illere göç etmesiyle hayalet kente dönen Van’da, aradan geçen 2 yıllık süre zarfında hayat normale dönüyor. AFAD ve TOKİ tarafından yaptırılan 17 bin 471 konut ile adeta yeni bir Van oluşturulurken, depremin etkisini üzerinden atan vatandaşlar, yaşadıkları sıkıntılı günleri unutmaya çalışıyor. Deprem konutları depremin birinci yıldönümünde hak sahiplerine teslim edildi. Evlerini kendisi yapanlara 245 milyon 514 bin 800 lira kredi desteği sağlandı. Ayrıca köylerde 1226 ahır inşaatı tamamlandı.

Soruşturmalar sürüncemede kaldı

Depremde hayatını kaybedenlerin yakınları ve yaralananlar tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Van Valiliği, Van Belediyesi, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ile kamu görevlileri ve bina sahipleri hakkında Van ve Erciş cumhuriyet başsavcılıklarına suç duyurularında bulunuldu.

Binaların yıkılmasında ihmali olan kişi ve kurumlar hakkında soruşturma başlatan savcılıkların hazırladığı iddianameler kapsamında, Van ve Erciş adliyelerinde çok sayıda kişi ve kurumla ilgili dava açıldı. Erciş ilçesinde yıkılan ve 54 kişinin hayatına mal olan Sevgi Apartmanı’nın sahibi Salih Ölmez hakkında başlatılan soruşturmanın halen devam ettiği öğrenildi. Van’ın Kazım Karabekir Caddesi’nde yıkılan ve 20 kişiye mezar olan Safa Apartmanı’nın sahibi Nezir Baş’la ilgili dava ise Van 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürüyor. Van Barosu avukatlarından Mustafa Aladağ, “2 yıl geçmesine rağmen hukuki açıdan önemli bir ilerleme sağlanamadı” dedi.