UIA'da Nobel Barış Ödüllü Bir Yardım Meleği: Muhammed Yunus

Nobel Komitesi, 2006 Barış Ödülü’nü Muhammed Yunus ve Grameen Bank’a verme gerekçesini şöyle açıklıyor:

"Nobel Komitesi, 2006 Nobel Barış Ödülü’nü iki eşit parçaya bölerek, ekonomik ve sosyal kalkınmayı aşağıdan yaratma çabalarından dolayı Muhammed Yunus ve Grameen Bank’a vermeyi kararlaştırmıştır. Nüfusun geniş kesimleri yoksulluktan kurtulmanın yollarını bulmadığı sürece kalıcı barış sağlanamaz. Mikrokredi bu yollardan biridir. Aşağıdan başlayan kalkınma, aynı zamanda demokrasi ve insan haklarının geliştirilmesine de hizmet eder.

Muhammed Yunus, yalnızca Bangladeş’te değil, daha birçok başka ülkede de milyonlarca insanın yararı için vizyonları pratik eyleme dönüştürmeyi başarmış bir liderdir. Finansal güvenceden yoksun yoksul insanlara borç verilmesi, bir zamanlar imkânsız bir düşünce olarak görülüyordu. Otuz yıl önceki mütevazı girişimlerinden başlayarak, Yunus, en başta Grameen Bank aracılığıyla yoksulluğa karşı mücadelede gitgide büyüyen bir araç olarak mikrokrediyi geliştirdi. Grameen Bank, mikrokredi alanında dünyanın dört bir yanında ortaya çıkan pek çok kurum için ilham kaynağı ve model olmuştur.

Dünya üzerindeki her bireyin saygın bir hayat sürme potansiyeli ve hem de hakkı vardır. Yunus ve Grameen Bank, kültürleri ve uygarlıkları aşarak yoksulların en yoksullarının bile kendi kalkınmalarını sağlamak için çalışabileceklerini ispatlamışlardır.

Mikrokredi, özellikle kadınların baskıcı sosyal ve ekonomik koşullara karşı mücadele etmesi gereken toplumlarda önemli bir kurtarıcı kuvvet olduğunu göstermiştir. İnsanlığın kadın yarısı erkeklerle eşit seviyede katılım sağlamadığı sürece, ekonomik büyüme ve siyasal demokrasi gerçek potansiyelini ortaya koyamaz.

Yunus’un uzun vadeli vizyonu, dünyadan yoksulluğu silmektir. Bu vizyon, tek başına mikrokredi ile gerçekleştirilemez. Fakat Muhammed Yunus ve Grameen Bank, mikrokredinin önemli bir rol oynaması gerektiğini, bu yönde süregelen çabalarıyla göstermişlerdir."

Mikrokredi sistemi şu an neredeyse bütün dünyada uygulamada. UIA Kongresi kapsamında Muhammed Yunus basın toplantısı yaparak, mikrokredi sistemi ve bunun sosyal konut sistemine koyduğu düzen hakkında açıklamalarda bulundu.

Yunus’un açıklamalarına göre halen dünyada 7,5 milyon kişi bu hizmetten yararlanıyor. Bunların %98’i ise kadın. Bu kredi sistemi, 42 kişiye verilen 37 dolar krediden başlayarak kuruldu. Bugüne kadar kredi verilenlerin %36’sı fakirlikten kurtuldu. 27 bin çocuk okullara gönderildi; ikinci nesil çok iyi eğitildi.

Konut finansmanı konusunda da önemli yardımlar sağlayan bu sistem sayesinde konut kredileri 400 bin aileye ev sağladı. Konutlar fakirlere göre tasarlandı. Verilen kredilerle fakirlerin kendilerine ev yapması sağlandı. Bu da sistemin mimarlarla temas kurduğu nokta oldu.

Yunus basın açıklamasında vurucu noktalara şöyle değindi:

"Ekonomi insanları tek boyutlu kılar, ama gerçek insan çok boyutludur. İnsanlar para basma makineleri değildir. Burada hedeflenen iş yapma biçimi ‘sosyaldir’. Konutlaşma da sosyal bir meseledir. Mimarlıkta her şey para kazanmak için olmamalıdır; mimarlığın sosyal yönü buralarda gizlidir. Mikrokredi adını verdiğim bu kredi sisteminin bir riski yoktur, çünkü çok küçük meblağlarla sistem kendini var eder. Fakirlik insanın değil, sistemin sorunudur.

4 ay önce bu sistemi New York’a da taşıdık. Şu an New York’ta 250 kredi kullanan kişi var. Basın toplantısında bize, ‘neden buraya geldiniz?’ diye sordular. Biz de dedik ki; ‘NY bütün dünyanın ekonomik merkezi. Ama komşularınızla bankacılık oyunu oynayamazsınız. Biz de size komşularınızı hatırlatmaya geldik!’

Bütün dünyada bankaların verdiği konut kredileri aslında ‘pazarlama’dır. Kredi alanlar da ‘kurbanlar’dır. Gayrimenkul sistemi tamamen bir yalandır. Dünya ekonomisi de bundan dolayı küçülmektedir; işte mortgage sistemi ile 1 trilyon dolar havaya uçmuştur. İnisiyatif verdiğiniz kişi, kendisine verdiğiniz küçücük bir parayı daha uzun süre elinde tutar. Konut da sosyal dayanakları olması gereken bir olgudur, konut sistemini işletmek bu kadar kolay değildir."