TIR'lı Restorasyonda Karar: İnşaata Devam!

Radikal'den Ömer Erbil'in haberine göre, Çanakkale ili Ayvacık İlçesi Gülpınar beldesinde yer alan Apollon Smintheus Tapınağı’nda devam eden tartışmalı restorasyonu Çanakkale Koruma Kurulu bilimsel kabul ederek devam kararı aldı. Restorasyonu yapan Prof. Dr. Coşkun Özgünel aynı zamanda Çanakkale Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nun başkanı. Yönetmelik gereği Özgünel’in kararda imzası bulunmuyor.

Üstüne tır çıkmıştı!

İ. Ö 2. Yüzyıl'da yapıldığı sanılan tarihi tapınak tam 2000 yıl sonra yeniden inşa edilecek. Beyaz çimento ve mermer tozu ile kalıp çakılarak tapınağın basamakları yeniden inşa edilmiş, hatta yapılırken mermer tozu yüklü tonlarca ağırlığında TIR tapınağın üstüne çıkarılmıştı. Kazı çalışmalarında bulunan ve Troia savaşlarını konu eden frizlerin de kullanılacağı restorasyon için sütun, tambur, sütun başları yeniden yapıldı.

Yerinde inceleme

Tapınağa yapılan müdahalenin kamuoyunda tartışılması üzerine Çanakkale Koruma Kurulu, restorasyonu 19 Kasım 2014 günü yerinde inceledi. İstanbul Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü ile İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Müdürlüğü üyeleri de bu incelemeye katıldı. Restorasyonu yapan Prof. Özgünel’in başkanı olduğu Çanakkale Koruma Kurulu şu tespitleri yaptı;

‘’Yapılan uygulamaların bugüne kadar arkeolojik kazılar sonucu elde edilen ve envanterleri yapılan özgün mimari elemanlar kullanılarak yapıldığı, uygulamaların yapının mevcut altyapısına ve üzerinde bulunan sütun ve üst yapısına zarar verici olmadığı, geri dönüşüme uygun olduğu, restorasyon ilkeleri doğrultusunda tamamlama yapılan bölümlerde aykırılık taşımadığı, renk ve doku farkının bu ilkelere ve yapıya uygun olduğu, dönemsel olarak yapılan uygulamalar karşılaştırıldığında, ilk yapılan uygulamaların özgün malzemelere renk ve doku açısından giderek uyum sağladığı tespit edilmiştir.’’

Bilimsel yaklaşım

Kurul değerlendirme sonucunda da 20 Kasım 2014 günü şöyle bir karara vardı; "Bu önemde bir yapının, ayağa kaldırılarak gelecek kuşaklara 3. boyutta aktarımının sağlanabilmesi için gerekli asgari tamamlamanın yapılmakta olduğu, yapılan tamamlamalarda özgün malzeme ile tamamlama yapılan malzeme arasına ayırıcı bir tabaka konulduğu görüldüğünden restorasyon uygulamaları açısından kabul görmüş bilimsel prensip ve yaklaşımlara aykırı bir durumun bulunmadığına, bundan sonra hazırlanacak proje ve yapılacak uygulamalarda Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü ve Restorasyon Konservasyon Merkez Laboratuvarı ile koordineli olarak çalışılmasının uygun olacağına karar verildi."

Apollon Tapınağı

Apollon Smintheus Tapınağı Biga Yarımadası’nın güneybatı ucunda, Çanakkale ili sınırları içinde Gülpınar beldesinde yer alıyor. Jean Baptista le Chevalier 1785 yılında Lektum-Babakale’den Alexandria Troas’a giderken tapınağın toprak üstünde kalan kalıntılarını gördü ve arkeoloji dünyasına ilk kez Apollon Smintheus Tapınağı’nı tanıttı. R. P. Pullan 1861 yılında tapınak alanına gelip kazı kararı aldı. 1866 yılında kazılara başlayıp Apollon Smintheus Tapınağı’nı bilimsel olarak arkeoloji dünyasına sundu. 1980 yılından bu yana ise tapınak ve çevresinde kazı, sondaj ve restorasyon çalışmaları Prof. Dr. Coşkun Özgünel tarafından sürdürülüyor.