Suyun metalaşması, suya erişim hakkı ve sosyal adalet
|
Sonuç Suyun bir insan hakkı olması dolayısıyla su politikalarının adalet ve hakkaniyet ilkelerine dayanan etik bir çerçevesi olmalıdır. Hükümetler, bütün vatandaşların sağlık koşullarına uygun ve yeterli miktarda suyu sunmak için gerekli harcamaları yapmak zorundadır. Kamu sektörünün bu konudaki sorumluluklarını özel sektöre devretmesi sosyal adalet anlayışına zarar vermektedir. Su politikalarını belirleyenler, bu politikaların eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine uygunluğunu da göz önünde bulundurmalıdır. Su bir hak olarak tanımlandığında, sadece verimlilik standardına göre sunulamaz. Su yönetiminde sosyal adalet boyutu, pazar araçlarıyla yönetim yaklaşımıyla tamamen zıttır (14). Liberal bir ekonomik yapı içinde adaletin ilkelerini belirleyen Rawls’un adalet teorisi de suya erişimde eşitliğin sağlanmasını ve su politikalarının en dezavantajlı durumda olan vatandaşların durumunu iyileştirecek biçimde düzenlenmesini öngörmektedir. Piyasa mekanizmalarının bu ilkeleri sağlamada yetersiz olduğu saptandığına göre, liberal bir ekonomide su sunumu pazar araçlarına bırakılamayacak hizmetlerden biridir. Su hakkı kavramının uluslararası düzlemde yaygınlaştırılması bazı devletlerin bu kavramı kabul etmemelerinden dolayı da zorlaşmaktadır. Örneğin ABD su hakkının uluslararası kabulüne karşı çıkmıştır. Bu yaklaşım Cumhuriyetçi yönetimlerin ekonomik, sosyal ve kültürel hakları desteklemede gösterdikleri isteksizlikle de uyuşmaktadır. Ayrıca Kanada, BM’in 2002 İnsan Hakları Komisyonu oturumunda, su hakkının varlığını kabul etmeyen tek ülke olmuştur. Kanadalı ve uluslararası sivil toplumun baskıları sonucu bu konudaki tutumunu yumuşatmıştır (4).
KAYNAKLAR 1. UN Press Release, “International Year of Freshwater 2003: UN International Year of Freshwater to Galvanize Action on Critical Water Problems”, http://www.un.org/events/water/launchrelease.pdf 2. Scanlon, J., Cassar, A., and Nemes, N. Water as a Human Right? IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, 2004, p. 1. 3. Barlow, M., “Commodification of Water – The Wrong Prescription”, Water Science and Technology, vol. 43, no. 4, 2001, pp. 79-84.
5. Hildering, A., International Law, Sustainable Development and Water Management, Eburon Publishers, Delft, 2004, 226 p. 6. United Nations, The Right to Water: 20/1/2003. E/C.12/2002/11 (General Comments), Substantive Issues Arising in the Implementation of the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment No. 15 (2002),www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/0/a5458d1d1bbd713fc1256cc400389e94?Opendocument (15 Kasım 2005) 7. Brown, J. R., “Understanding and Responding to the Commodification of Water” Amigos Bravos/Somos Vecinos- Commodification Project, Review Draft, http://www.amigosbravos.org/projects/ABCommodificationofwater.pdf, (22 Kasım 2005). 8. Gleick, P., Wolffi G., Chalecki, E. L., and Reyes, R. “The New Economy of Water: The Risks and Benefits of Globalization and Privatization of Fresh Water”, Pacific Institute in Development, Environment, and Security, California, 2002, www.pacinst.org (15 Kasım 2005). 9. Barlow, M. and Clarke, T., “Who Owns the Water?” The Nation, 2 September 2002, http://www.thenation.com./docPrint.mhtml?i=20020902&s=barlow (17 Kasım 2005) 10. Barlow, M., “Commodification of Water – The Wrong Prescription, Water Science and Technology, vol. 43, no. 4, 2001, p. 79-84. 11. Rajepakse, R., “Water as a Human Right: Legal, Social and Economic Implications” Conference on Global Ecological Integrity, Human Rights and Human Responsibilities, Urbino, Italy, 27 June-1 July 2003, p.4. 12. Laifungbam, D. R. “The Human Right to Water: Necessity for Action and Discourse” poseted on December 12 2003 http://www.jubileesouth.org/news/EpZyVVIyFygMevRBey.shtml, (17 Kasım 2005). 13. Rawls, J. (1971) A Theory of Justice, Harvard University Press, Cambridge, 1971. 14. Syme, G., and Nancarrow, B. “Social Justice and Environmental Management: An Introduction” Social Justice Research, vol. 14, issue 4, Dec. 2001, pp. 343-347.
|
