|
br/>
Evden 10.000 mil uzakta, yüzen bir buz kütlesinin üzerinde, ozon tabakasında bir deliğin altında, -40C (-40F) gibi sıcaklıklarda, 90mph kar fırtınalarında, 50'den fazla kesintisiz kış günü ve gecesi boyunca karanlık tarafından yutulmuş bir yerde bir bilimsel araştırma istasyonu tasarlamayı düşünmekte bile donkişotvari bir yan var. Bir de tüm bunlara kapak olacak şekilde, British Antarctic Survey'den (İngiliz Antarktika Tetkikleri) yazın 52, kışın 16 üye için bir çalışma mekanı; ne var ne yoksa hepsi, İngiltere'de inşa edilip Wedell Denizi'nin doğu ucunda uzak ve sürekli hareket eden Brunt Buz Kütlesi'ne nakliye edilecek ve kısacık Antarktika yazında inşa edilecek. Bunun yerine biraz daha ilerlenip Mars'ta da inşa edilebilirdi.
Halley VI Araştırma İstasyonu için yüksek derecede uzmanlaşmış komisyon Hugh Broughton Mimarları ile birlikte Faber Maunsell mühendisleri tarafından kazanıldı. Haziran 2004'te tasarım için duyurulan yarışma British Antarctic Survey adına İngiliz Mimarları Kraliyet Enstitüsü (Royal Institute of British Architects) tarafından yürütüldü. Tüm dünyadan 86 proje katıldı.
Amaç şu an tamamen karlar altında kalmış ve ısıran Antarktika kışlarında kaybolmuş olan Halley I ve V'in bir devamını oluşturmaktı. Yeni araştırma istasyonu sadece dayanıklı olmakla kalmayıp aynı zamanda uyarlanabilir, nispeten daha uzun ömürlü, çevre dostu, iyi görünümlü ve bilim adamlarının, daha önce burada çalışan bir çoğu donarak ölmüş ya da parmaklarını, kol ve bacaklarını soğuk ısırması sonucu kaybetmiş olan Captain Scott ve daha önceki Kutup araştırmacılarının hiç tanıyamadığı gibi bir şekilde, konforlu yaşayabilecekleri bir yer olmalıydı.
Faber Maunsell-Hugh Broughton tasarımının sessiz dehası kayaklara bağlı ayaklar üzerinde durması sayesinde yapının alttaki buz çatladığında veya kaydığında yerinin değiştirilebilecek olması. Çevre koşulları herhangi bir şekilde hayatı veya mimariyi tehlikeye sokacak şekilde değiştiğinde yapı mantıklı bir süratte geri çekilebilecek şekilde tasarlandı. Yapı 12 birbirine bağlı ancak ayrılabilir ahşap oyuncak bir tırtıla benzeyen ve bir bakıma tren gibi çalışan ve iki hareketli paslanmaz çelik platform tarafından desteklenen 60 tonluk ileri derecede yalıtımlı kontrplak ve alüminyum modülü kapsayacak. Bu modüller gerektiğinde birbirine dönüştürülebilecek laboratuarları ve yatak odalarını barındıracak. Hugh Broughton "Bu bilimsel bir olanak, 20 yıl sonra bilimsel yürütücülerin hangi konumda olacağı ve bilimin nasıl uygulanması gerekeceği bilinemez" diyor.
Bir olasılık o zamana kadar Halley VI'nın gerekenden fazla kalması. Öyle bir durumda parçalanıp başka bir yere nakledilebilir. Faber Maunsell'den Peter Ayres bu konuda: "Halley VI'nın Antarktika'nın sakini değil orada bir misafir olacağını düşünüyoruz. İnşa sırasında çevreyle etkileşimin büyüklüğü ve yaşama süresi büyük bir problem oldu. Antarktika Antlaşması Çevre Protokolü'ne tamamen uyan sürdürülebilir, enerji etkin çözümün gerekliliklerine özel olarak önem verdik." diyor.
Sağ duyu ve değip değmemesi bir yana, Halley VI önceki örneklerden istasyonun merkezindeki 120 tonluk modül yemek odası, spor salonu, sauna (arkasından içinde yuvarlanılacak oldukça çok kar var), "hidroterapi banyosu" ve bir müzik odası gibi birimlerle doluyken yaz kar manzaralarından muhteşem panoramaların, kışın güney ışıklarının güzelliklerinin izlenebileceği gözlem odası gibi sunduğu gerçek lüksler açısından oldukça farklı. Bu zevk düşkünü mekanlardan sarmal şeklinde bir merdiven bir atriumdan yukarıdaki kütüphane, TV salonu ve ofislere yükselecek. Atrium beyaz dünyaya biraz yeşillik katmak için sebze yetiştirmek için kullanılacak. Antarktika kışında sunulan yerel olarak yetiştirilmiş taze salatalar her şeyi zaten açıklıyor. Halley VI son zamanlarda vahşi sınırlarda yapılanlar arasında hem uygar hem de kullanışlı ve ekolojik açıdan duyarlı bir başarı olarak öne çıkacak gibi görünüyor.
Çev: Bilge Ar
|
