‘Semtini Yaşat’ Projesiyle Her Sorun Dikkate Alınıyor

Beşiktaş Belediyesi, semt sakinlerinin yaşam kalitesini artırmak amacıyla “Semtini Yaşat” adlı bir proje başlattı. Proje, Beşiktaş ilçesinde yaşayan insanların, ihtiyaç ve beklentileri göz önüne alınarak hazırlanıyor. Proje tamamlandığında, yerel yönetim kararlarına yön verecek bir yaşam rehberi elde edilecek.

Proje, bugüne kadar yapılmış tasarım rehberi çalışmalarını bir adım daha ileriye taşıyarak tüm birimlerin aynı anlayışla koordine edilmesini sağlayacak. Semt sakinlerinin ihtiyaçları, istekleri ve hayalleri dikkate alınarak hazırlanacak olan yaşam rehberi, yerel yönetim politikaları üzerine bir dizi çalışmayı kapsıyor. “Semtini Yaşat” adıyla hayata geçirilen proje tamamlandığı zaman, Beşiktaş semti için yönetilebilir ilkeler de tespit edilmiş olacak.

Projeyle ilgili çalışmanın yürütücüsü Beşiktaş Belediyesi Kentsel Dönüşüm’den Sorumlu Başkan Yardımcısı Mimar Oylum Işık. Çalışmanın akademik boyutunun yöneticisi de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yapı Bilgisi Anabilim Dalında görevli Doç. Mimar Ümit Arpacıoğlu ve akademik ekibi.

Beşiktaş Belediyesi Kentsel Dönüşümden Sorumlu Başkan Yardımcısı Mimar Oylum Işık; proje ile ilgili sorularımızı yanıtladı…

Mimar Oylum Işık

“Semtini Yaşat” projesiyle ilgili kısaca bilgi verebilir misiniz? Proje, neyi amaçlıyor?

Projenin içeriğini şu şekilde açıklayabiliriz. Beşiktaş İlçesi’nde yaşayan insanların, ihtiyaç ve beklentilerinin dikkate alındığı bir yaşam rehberi oluşturmak. İnsanların ihtiyaçları ile kentsel tasarım çalışmalarını bir platformda bir araya getirmeyi istedik. Bu rehberin amacı, yerel yönetim kararlarına yön verecek bir yaklaşım ve tasarım dili oluşturmak.

Bunu yaparken, mevcut durumu tespit edip, mekanların sürdürülebilir olmasına ve zamanın ihtiyaçlarına göre değişebilen bir yapıya sahip olmasına dikkat ettik. Yani kentsel tasarım rehberimizin canlı bir organizma gibi; yaşamasını istiyoruz. Bu rehber belediyenin yapacağı tüm çalışmalarda yol gösterici bir kimlik niteliği taşıyacak.

Proje, Beşiktaş ilçesinde yaşayan insanların, ihtiyaç ve beklentileri göz önüne alınarak hazırlanıyor. Bu ihtiyaç ve beklentileri belirlemek için neler yaptınız/yapıyorsunuz?

Biz belediye olarak semte dair kullanıcı verilerine sahibiz. Bir sokakta hangi yaş grubundan kaç kişinin yaşadığını biliyoruz ama planlama, tasarım ve veriler birbiriyle örtüşmüyor. Biz bu çalışmayla semt yaşayanlarının ihtiyaçlarıyla, yapılacak çalışmaların örtüşmesini sağlamaya çalışıyoruz. Bu amaçla arama toplantıları yaptık. Semt sakinleriyle bir araya gelerek onları dinliyoruz, sıkıntılarını öğreniyoruz, beklentilerini tespit ediyoruz. Tüm bu bilgileri dikkate alarak akademik ekibimizle birlikte ne olması gerektiği ile ilgili çözüm önerilerimizi geliştiriyoruz.

Halkın talepleri, beklentileri genel olarak neler? Hangi konularda yoğunlaşıyor?

Hareket kolaylığı ve mekansal düzende çok baskın sorunlar var ve bu konular o kadar baskın konuşuluyor ki diğer konular göz ardı edilebiliyor. Ayrıca her semt merkezinin de dinamikleri, sorunları, talep ve ihtiyaçları, öncelikleri birbirlerinden çok farklı. Tarihi semt merkezlerinin günümüz koşullarına adaptasyonu gerçekten ciddi ve hassas ele alınması gereken konular. Aslında çok boyutlu konular var. Biz kentsel tasarım içerisinde 14 ana başlık belirledik. İstedik ki her farklı semt merkezinde domine edilen sorunların yanında kente dair her türlü yaklaşım, bakış açısı konuşulsun, tartışılsın.

Proje ile ilgili önceki açıklamalarınızda “Halkın beklentilerinin ve ihtiyaçlarının değişebildiğini ve bu değişimin de sürekli güncellenmesi gerektiğini” söylemiştiniz. Bunu nasıl sağlayacaksınız?

Her semtin kendine ait bir dokusu, kendine ait belirlediği ihtiyaçları ve öncelikleri var. Bu ihtiyaçlar da değişen hayat koşullarıyla birlikte yeniden ele alınması gereken konular. Beşiktaş Çarşı için düşündüğünüz ya da tasarladığınız bir projeyi Arnavutköy'de uygulayamazsınız. Arnavutköy'ün merkezinde düşündüğünüz bir projeyi de Bebek’te uygulamanız mümkün olmaz. Bu alanların çok da müdahaleye ihtiyaçları yok, mekanların kendi dokusunu ortaya çıkarabilmek ve bundan sonraki yaşam sistemini kurgulamak gerekiyor. Burada yaşam giriyor devreye.

Sürdürülebilir mekanlar yaratmayı amaçlıyoruz, zamanın ihtiyaçlarına göre değişebilen bir sistem oluşturmak istiyoruz. Bu sebeple önce onları dinliyoruz. Semt sakinlerinin katkılarıyla, canlı bir organizma gibi yaşayan, sürekli gelişen - değişen bir rehber oluşturarak bunu sağlayabileceğimize inanıyoruz.

Proje tamamlandığında Beşiktaş için bir Kentsel Tasarım Yaşam Rehberi Oluşturulacak. Bu rehberin benzerlerinden farkı ne olacak? Temel ilkeleri neler olacak? Bu rehberden kimler, nasıl faydalanacak?

Bu kapsamda bugüne kadar bütün dünyada yapılmış tasarım rehberlerini inceledik. Tasarım rehberleri neden teoride kalıyor? Nasıl uygulanabilir bir rehber hazırlayabiliriz? Tasarım rehberleri hazırlanırken neden sadece mimari ya da şehir bölge planlama odaklı bir bakış açısıyla bakılıyor? Hem katılımcı hem de belediye olarak ortak bir paydada buluşup bir strateji ve yönetim sistemi oluşturabilir miyiz? Bunu yapmak kolay olmadı çünkü dünyada yapılmış örneği çok fazla yoktu. Bu yüzden biz buna tasarım rehberi değil de yaşam rehberi dedik. Çünkü tasarım tek taraflı bir şey, bir mercinin “kullanıcı için en uygun budur” dediği bir şey. Üniversitenin, belediyenin ve semt sakinlerinin aynı fikirde olduğu bir sistem kurmaya çalıştık. Biz “her sorun önemlidir” bakış açısıyla hareket ettik. Bu da bizi ayrıştıran en önemli nokta oldu.

Çalışmalarımız sonucunda 14 yaklaşım ortaya koyduk. Bugüne kadar dünyada yapılmış tasarım rehberlerine baktığımız zaman bu yaklaşımlardan hareket kolaylığı ve mekansal düzene odaklanıldığını gördük. Çünkü kent plancılarının bakış açısı bu şekilde. Biz bu sürece mimarların, endüstri tasarımcılarının, enerji uzmanlarının, çevre bilimcilerin vb. ortak olmalarını istedik.