|
ÜBİTAK, deprem tahmininde önemli bir bulguya ulaştı. Uzmanlara göre büyük depremlerden iki üç gün önce bölgedeki ‘radon gazı’ çıkışı ciddi oranda artıyor.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde (MAM), depremin önceden tahminine yönelik hayli ciddi bulgular elde edildi ve radon gazındaki artışla depremler arasında bir ilişki olduğu ortaya çıkarıldı.
Mayıs 2001’de TÜBİTAK MAM ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin işbirliğiyle başlatılan "Deprem Kestirimini Amaçlayan Yeni Metotların Uygulanması Projesi" kapsamında Marmara Bölgesi’nde 8 radon gazı ve 16 yeraltı suyu gözlem istasyonundan elde edilen veriler değerlendirildi. Sonuçta toprak radon gazı hareketinin depremlerden önce, ciddi, sistematik ve güvenilir anomaliler (değişimler) verdiği sonucuna varıldı. TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr. Naci Görür, konuyla ilgili şunları söyledi:
"Bazı radon istasyonlarındaki toprak radon gazı miktarında, bölgede meydana gelmiş birçok depremin iki - üç gün öncesinden başlayarak bir artış olduğunu gözledik. Depremden sonra radon gazı değerleri normal seviyesine düşmektedir. Radon gazı, her deprem öncesi aynı davranışta bulunmuyor. Bu elbette jeolojik nedenlere olduğu kadar gözlem istasyonunun depremin merkez üssüne uzaklığına ve büyüklüğüne de bağlıdır. Nedenlerin ortaya çıkarılması için araştırmalar sürüyor. Bunun yanı sıra, sismik aktivite öncesi kaynak sularının fiziksel ve kimyasal parametrelerinde de birtakım değişimlerin gerçekleştiği tespit edildi. Ancak henüz bu verilerin sistematik ve güvenilir oldukları sonucuna henüz varılamadı."
‘Kaynak sağlanırsa, geliştiririz’
Gözlem alanlarının, Marmara Denizi tabanını da içerecek şekilde genişletilerek projenin devam ettirilmesinde büyük yarar olduğunu ifade eden Görür, "Bu maliyetli bir iş. Kaynak sağlanması halinde, uluslararası işbirliği olanakları ve mevcut deniz teknolojisini kullanarak, gözlem istasyonları için sistem tasarımını TÜBİTAK gerçekleştirecek düzeydedir" diye konuştu.
MAM ekibinden Doç. Dr. Sedat İnan da bir istasyonda günde 96 veri topladıklarını belirterek, "Marmara Denizi’ndeki 4.3 (Armutlu açıkları) ve iki adet 4.8’lik (Tekirdağ açıkları) üç deprem öncesi, radon gazında artış belirledik. Bu bölgeye göre değişiyor. Oranlarda yüzde 50 artış olduğunda ortalama 4 büyüklüğünde depremler oldu" dedi.
|
