Ormanlar Yönetmelikle Yapılaşmaya Açılıyor!

TMMOB Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu, yaptığı basın açıklaması ile “Orman Parkları Yönetmeliği”nin ormanları korumak yerine yapılaşmaya açacağını söyledi. “Ormanlar Yönetmelikle Yapılaşmaya Açılıyor!” başlığıyla yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“28 Mayıs 2022 tarih ve 31849 sayılı Resmi Gazete’de ‘Orman Parkları Yönetmeliği’ yayınlanmış ve Mesire Yerleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni Yönetmelikle, orman alanlarında koruma öncelikli politikaların artırılması yerine, çevre ve kıyı alanlarında olduğu gibi kâr amaçlı özel şirketlerin gelirini artıracak şekilde düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir. Ormanlar, içerisinde yapılaşmayı artıran park alanlarına dönüştürülmektedir.

Yönetmelikte; orman alanlarında doğa yürüyüşü, kaya tırmanışı, kuş gözlem yeri, spor ve benzeri alternatif turizm faaliyetlerine imkân sağladığı belirtilen ‘ekoturizm rotası’ tanımlanmaktadır. Ekoturizm faaliyetlerini desteklemek amacıyla bu rotaların, orman parkları ile birlikte planlanabileceği ve yönetilebileceği; içerisinde yapı ve tesislerin Orman Genel Müdürlüğü tarafından belirlenecek esaslara göre yapılacağı düzenlenmektedir. Bu düzenlemelerle, orman alanları ekoturizm rotalarıyla bölünmekte, orman alanlarında insan geçişi artırılmakta ve yapılaşmanın önü açılmaktadır. Orman alanlarının bu rotalarla parçalanması, orman ekosistemini tehdit etmektedir.

Getirilen düzenlemelerle, Mesire Yerleri Yönetmeliği’nde A, B, ve C tipi mesire yerleri ile şehir veya kent ormanı olarak adlandırılan D tipi mesire yerlerinin hiçbir işleme tabi tutulmaksızın ‘konaklamalı veya konaklamasız orman parkı’ olarak adlandırılacağı düzenlenmektedir. Ayrıca, orman parkları sözleşme değişikliği ile konaklamalı hale getirilebilecek; çadır, lüks çadır ve karavan alanlarının yapılabileceği şekilde tekrar düzenlenebilecektir. Bu düzenlemeyle, ‘konaklamasız orman parkı’ olarak tanımlanan alanlarda da sözleşme değişikliği ile yapılaşmayı artıran düzenlemelere izin verileceği anlaşılmaktadır.

Oysaki yürürlükten kaldırılan Mesire Yerleri Yönetmeliği’nde, A, B, C ve D tipi mesire yerleri belirlenmiştir. Konaklama imkânı yalnızca A tipi mesire yerlerinde, çadır, karavan ve kır evlerine izin verilecek şekilde düzenlenmişti. Diğer mesire yerlerinde, konaklamaya izin verilmemekte, yalnızca günübirlik kullanımlar için yapı ve tesisler yapılabilmekteydi. Orman Parkları Yönetmeliği’ndeki düzenlemelerle ise; tüm mesire yerleri ve kent ormanlarında, parkları işleten şirketlere kazanç sağlayacak yapılaşma faaliyetleri artırılmaktadır.

28 Temmuz 2021 tarihinde Turizmi Teşvik Kanunu’nda yapılan değişiklikle, orman alanlarının turizm şirketlerine tahsisi ve o alanlarda yapılacak yapı ve tesislerin planlanmasında Kültür ve Turizm Bakanlığı tek yetkili kılınmıştı. Şimdi de, yeni yönetmelikteki düzenlemelerle; orman parklarının Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsisi ve tahsise konu alanların sınır değişikliği yapılarak genişletilebileceği düzenlenmektedir.

Anayasa’nın 169. maddesine göre; ormanların korunması için Devlet gerekli tedbirleri alır, devlet ormanları devletçe yönetilir ve işletilir, ormanlar kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz, ormanlara zarar verecek hiçbir faaliyete izin verilemez. Ayrıca, orman sınırlarında daraltma yapılamayacağı da Anayasa’da açıkça ifade edilmektedir.

Ancak son 20 yıllık süreçte, korunması gerekli orman alanlarının parçalanarak ‘kullanılan’ alanlara dönüştürülmesine yönelik politika izlenmektedir. Orman alanlarının rekreasyonel kullanımlarının artırılması ve özel şirketlerce işletilmesine izin verilmesiyle, ormanlardan ekonomik rant sağlanmasının amaçlandığı ortadadır. Yürürlüğe giren Yönetmelik, bu amaca hizmet edecek düzenlemeleri içermektedir.

Anayasamız; tarihsel, kültürel ve doğal değerlerin korunması, tarım arazilerinin ve orman alanlarının korunması, kent ve planlama politikalarının kamu yararına geliştirilmesi için Devleti gerekli tedbirleri almakla görevlendirmiş, bunun için gerekli yasaları koymak ve önlemleri almakla yükümlü kılmıştır. Yapılı ve doğal çevrenin sağlıklı ve kamu yararını gözeten politikalar çerçevesinde üretilmesi ve düzenlenmesi; kamu yönetiminin, merkezi ve yerel yönetimlerin, meslek mensuplarının, meslek kuruluşlarının ve ilgili tüm kesimlerin ülke adına ortak sorumluluğudur.

Mimarlar Odası olarak; orman alanlarında koruma güvencelerini artırmak yerine ekonomik kazanç elde etmeyi öncelikli sayan, bu alanlarda yapılaşmayı artıran ve ekosistemi tehdit eden düzenlemeler içeren yönetmeliğin iptali için çağrıda bulunuyoruz.

Değerli kamuoyumuza saygıyla duyurulur.”

(Fotoğraf:AA)