|
inansal İstikrar Raporu'nu açıklayan Merkez Bankası, vatandaşlara konut kredisi ve mortgage konusunda bir dizi uyarıda bulundu.
Raporda konut kredilerinin ortalama vadesinin yaklaşık 6 yıl, aylık faizinin yüzde 1.5 ve ortalama büyüklüğünün de 47 bin YTL olduğu belirtildi. Bu kredilerin komisyon, ücret ve vergiler hariç yıllık ödemesinin 13 bin YTL tuttuğu kaydedilen raporda şöyle denildi:
"İhtiyatlı bir yaklaşımla hanehalkının yıllık gelirinin yüzde 30'unu konut kredisi taksidi olarak ödeyeceği varsayımıyla tüketicilerin bu yapıdaki bir krediyi kullanabilmesi için yıllık 43.5 bin YTL gelire sahip olması gerektiği hesaplanmaktadır. Son gelir dağılımı verilerine göre, yukarıda açıklanan krediyi sadece gelir dağılımından en yüksek pay alan yüzde 10'luk dilimdeki hane halkının kullanabileceği görülmektedir."
Raporda, 50 bin YTL tutarındaki bir konut kredisi için farklı vade ve faiz oranlarına göre yıllık taksit tutarları ile bu taksiti ödemeye yeterli yıllık gelir tutarlarına ilişkin örnekler de verildi. Buna göre, hane halkının değişik faiz oranları ve vadeler için konut kredisi ödeyebilme kapasitesi incelendiğinde, 2006 itibariyle mevcut koşullarda konut kredisi kullanabilecek hane sayısı 1.8 milyon iken, faizlerin aylık yüzde 0.5'e gerilemesi ve vadenin 30 yıla uzaması durumunda konut kredisi kullanabilecek hane sayısı 9 milyona kadar çıkabiliyor.
Sabit faize vurgu
2006'da hane halkının borçluluk oranı artmaya devam etmekle birlikte, halen euro bölgesi ortalamalarının altında olduğu belirtilen raporda şu ifadelere yer verildi:
"Bireysel kredilerin sabit faizli olması nedeniyle yılın ikinci yarısında yaşanan faiz artışları, hane halkının mevcut borçlarına ilişkin faiz yükünü artırmamıştır. Diğer taraftan, ipotekli konut finansmanı sisteminin, faiz oranlarının düşmesine paralel olarak, hane halkının yükümlülüklerini daha da artıracağı düşünülmektedir."
Hane halkının konut kredisi kullanma kararını verirken, mevcut ve gelecekte elde edeceği gelirini, kredilerin vade, faiz oranı ve türünü göz önünde bulundurmasının, kredi verenlerin ise ihtiyatlı bir yaklaşım izlemesinin önem arz ettiği belirtildi.
'Şirketlerin kur riski bankalara yansır'
Merkez Bankası'nun raporuna göre ekonomiyi etkileyebilecek riskler şöyle:
Artan özel sektör yatırımları, hızlı büyüme, hammadde fiyatlarındaki yükseliş ve düşen özel kesim tasarruf oranı sonucunda ortaya çıkan yüksek cari açık 2006'da çok uzun vadeli yatırımlarla finanse edildi. Küresel likidite koşulları, gelişen ülkeler aleyhine dönebilir.
Cari açık dikkatle takip edilmeli
2007'nin ilk dört ayında bütçe gerçekleşmeleri vergi dışı gelirlerin katkısıyla hedefler içinde kaldı. Bu nedenle de 2007'nin seçim yılı olması göz önüne alındığında, sıkı maliye politika uygulamaları önemini koruyor.
Firmaların döviz pozisyon açıkları yılın ikinci yarısında azalma eğilimine girmekle beraber, geçen yılın sonu itibariyle önemli ölçüde arttı. Türk parasının değer kaybetmesi durumunda borçluların temerrüt riski artacağından, firmaların kur riski bankalara kredi riski olarak yansır.
Bankacılık sektörü kredi riskinden kaçınmak için özellikle pozisyon açığı yüksek olan ve döviz geliri olmayan firmalara kredi kullandırırken daha ihtiyatlı davranmalı.
Dövize endeksli tüketici kredilerinde bir artış görülüyor. Döviz geliri elde etmeyen hane halkı dövizle borçlanmaktan kaçınmalı.
|
