Mayaların Taş Heykel Ormanı

b>Bilinen en eski Maya kral mezarlarından biri, Guatemala’nın güneybatısında, bir zamanlar zengin bir kent olan Takalik Abaj’da bulundu. Bu kentteki son Maya kralına ait olduğu düşünülen yağmalanmamış mezar, krallara yaraşır biçimde, görkemle donatılmıştı.

Mezar yakınlarında yer alan taş anıtların üzerindeki hiyeroglifler ise, bugüne dek keşfedilen en eski Maya yazıtlarından bazılarını oluşturuyor. National Geographic Türkiye, Mayıs ayında “Maya Kral Mezarı”nın sırlarını aralıyor...

Uzun bir süre güneybatı Guatemala’da, kahve ağaçlarından oluşan yeşil bir örtünün altında gizlenen ve daha sonra üzerini kaplayan bitkilerden arındırılan tören alanı, çevresinde daha neler olabileceğine dair ipuçları veriyor.

6,5 kilometre karelik bir bölge içinde buna benzer bir düzinenin üzerinde alan ve biri Mayaların ilk dönemlerinde hüküm sürmüş bir kralın eşyalarını içeren, 80 kadar yapı bulundu. Günümüzde Takalik Abaj olarak bilinen bölgede hüküm süren bu kral hakkında fazla bilgi yok. Ancak, arkeolog Christa Schieber de Lavarreda, bu kişinin iktidar alanının “olağanüstü güce” sahip merkezlerden biri olduğu görüşünde.
Takalik Abaj’ın İÖ 8. yüzyıldan İS 2. yüzyıla uzanan en parlak günlerinde kullanılmış bir ticaret yolunun rotası üzerinde yer alan patika, kentin refaha kavuşmasını sağlayan etkenlerden birini simgeliyor. Tüccarlar, günümüzde El Salvador ve Meksika sınırları içinde kalanlar da dahil olmak üzere uzak mesafelerdeki pek çok kente Mayalar için büyük değer taşıyan kakao ve tuz taşıyor; pirit, obsidiyen ve yeşimle geri dönüyordu. Schieber, “Takalik Abaj, süreç içinde erken Kolomb öncesi dönemin en önemli ekonomi ve kültür merkezlerinden biri olmuştu” diyor.

Bölgedeki kazılar, bir botanikçinin üst kısımları toprağın üzerinde kalan taş anıtları fark ettiği tarihlerde, 19. yüzyılın sonlarında başlatıldı. O tarihten günümüze Mayaların dilinde “dikilitaşlar” anlamına gelen Takalik Abaj’da büyük çoğunluğu Olmek ve ardından gelen Maya kültürlerine ait olmak üzere 277 anıt bulundu. (Kentin önceleri İspanyolcaya uygun olarak Abaj Takalik olarak kullanılan adı yakın zamanlarda düzeltildi.) Maya anıtlarının bazılarının üzerinde yer alan karmaşık yazıların da en eski Maya işaret yazılarından olduğu saptandı. Bu alan günümüzde, ulusal arkeoloji parkı olarak koruma altında.
Taşların bulunduğu noktalar en az yazıtların kendisi kadar anlam taşıyor olabilir. 7. Yapı olarak adlandırılan büyük platformdaki anıtların özenle oluşturulmuş dizilimleri, bu alanın bir gözlemevi olarak kullanıldığını akla getiriyor. Bu dizilimi izleyen Schieber ve meslektaşları ilk olarak, 660 adet çanak çömlekten oluşan bir sunuyla çevrili, bezemeli bir dikilitaş ortaya çıkardı. Schieber, “Törenlerde kullandıkları tütsülerin kokusu derinlere doğru kazdıkça burnumuza geliyor ve bizi heyecanlandırıyordu” diye anımsıyor. Ekip bu dikilitaşın ardında, küçük bir yapının içinde yağmalanmamış bir kraliyet mezarı buldu. Bu kralın Takalik Abaj’daki son Maya kralı olduğu düşünülüyor.