|
Yerli ve yabancı yatçıların yoğun ilgisiyle karşılaşan yat
limanlarında (marina) yer yok. Kapasiteleri yüzde 100 dolan marinalar ancak 2-3
yıl sonrasına gün verebiliyor. "Çok önemli kişiler"den bile torpil ricası alan
marinacılar ise çaresiz. Çünkü, en az 30 bin adet olması gereken Türkiye marina
kapasitesi, henüz 12 bin seviyesinde.
Kapasite yetersizliği en zengin turistin Türkiye'ye gelişini de
olumsuz etkiliyor. Dünya sularında yüzen yüzlerce mega yat, bağlanacak yer
olmadığı için Türkiye'ye uğramıyor. Tekne sahibi olup yer bulamayanların
kendilerinden torpil istediğini belirten Setur Marinas Genel Müdürü Vedat
Midilli, "İnsanlar ciddi bir para verip tekne alıyor ama sonra bakıyor ki
bağlayacağı yer yok. O zamanda eşten dosttan torpil aramaya başlıyor" derken,
Milta Bodrum Marina Genel Müdürü Ömer Karacalar ise, "Şu anda 450 yat bağlama
kapasitemiz var. Ancak marinada 520 tekne var. Bize başvurup yer bulamayan çok.
Torpillere bile cevap verecek durumda değiliz" diyor.
Türkiye'de halen turizm işletme belgeli 30'a yakın marina var.
Bu marinalarda 8 bin 500 adet yat bağlama kapasitesi bulunuyor. Bu sayı
barınaklar ve koylardaki bağlama kapasiteleriyle birlikte 12 bine kadar çıkıyor.
Ancak Türkiye'nin artan ihtiyaca cevap verebilmesi için en az 30 bin yat bağlama
kapasitesine ulaşması gerekiyor.
Son yıllarda özellikle İstanbul'daki marinalarda yer bulmanın
mümkün olmadığına dikkat çeken Koç Grubu'na ait Setur Marinas Genel Müdürü
Midilli, "İstanbul'da bu sıkışıklık 2 yıldır devam ediyor. Turizm işletme
belgeli 2 marina var. Bunun dışında boğazda ve Marmara kıyılarında birçok
barınak var. Ancak son yıllarda tekne sahipliğinde yaşanan artış mevcut yerleri
doldurmuş durumda. Tekne alıp bağlayacak yer bulamayanlar, torpil istiyor"
dedi.
Torpillere de cevap veremiyoruz
Yüzde 100'ün üzerinde doluluk yaşayan Milta Bodrum Marina'nın
Genel Müdürü Ömer Karacalar da, yat bağlama kapasiteleri 450 olmasına rağmen,
marinada 520 tekne bulunduğuna dikkat çekerek, birçok başvuruyu geri
çevirdiklerini, torpillere bile cevap verecek durumda olmadıklarını vurguladı.
Marina inşaatlarındaki gecikmelerden yakınan Karacalar, bu nedenle belli
metrenin üstünde olan ve çok para bırakan 2-2 bin 500 mega yatın kapasite
yetersizliği nedeniyle Türkiye'ye gelemediğini söyleyerek, Bodrum'da şu anda 3
marina olduğunu, inşaat halinde olan ya da tahsisi yapılmış marinaların
bulunduğunu anlattı. Karacalar, "Maalesef bürokrasi yapım süresinin uzamasına
neden oluyor. Bir marina yapmak isterseniz eğer çok şanlıysanız 3 -5 yılı bulur"
dedi.
Bugün Akdeniz çanağının Batı kısmının dolu olduğunu kaydeden
Karacalar, İtalya, Fransa ve İspanya'da yer olmadığını ifade ederek, "Geriye
Hırvatistan, Yunanistan ve Türkiye kalıyor. Amacımız Yunanistan ile birlikte Ege
çanağını canlandırmak. Son yıllarda artık kışın da marinalar yüzde 100 doluyor.
Yurtdışından gelen teknelerin çoğu Almanya, İngiltere ve Hollanda'dan geliyor"
diye konuştu.
2-3 yıl sonrasına gün veriliyor
Türkiye'nin en eski marinalarından biri olan Ataköy Marina'da
uzun bir süre yöneticilik yapan Sedat Altunay ise, marinalarda yer kiralamak
isteyenlere artık 2-3 yıl sonrasına gün verildiğini söyledi. Bu sorunu yeni
marina yatırımının yapılmamasına bağlayan Altunay, şöyle konuştu: "Talep artışı
nedeniyle tekne bağlama ücretlerine de zam yapıldı ama insanlar beni bile
arayıp, yer bulmamın mümkün olup olamayacağını soruyor. Bu insanlar Türkiye'nin
en önde gelen insanları. Yurtdışından gelen tekneler de Türkiye'de kendilerine
yer bulamıyor. Yani Türkiye'de yat turizmini kendi ellerimizle öngörüsüzlüğe
mahkum ettik. Bugün tekne satın alan insanlara 3 şey soruluyor; Paranız var mı,
zamanınız var mı ve teknenizi bağlayacak yeriniz var mı? Birçok insan bu nedenle
tekne almaktan bile vazgeçiyor."
Dünyadaki yüzlerce mega yatın da Türkiye'de bağlanacak marina
olmadığı için gelemediğini kaydeden Altunay, "Türkiye'de bugüne kadar bir tane
bile mega yat limanı yapılmamış. Yapmak isteyenlerin de izinlerini iptal
ediyorlar" dedi. Altunay, yatla zengin turistin geldiğini belirterek, "Bunlar
geldikleri ülkelerde bağlama parasından, yakıt parasına ve restorana kadar
birçok konuda ciddi ödemeler yapıyor. Sadece bir tekne sahibinin günlük
harcaması 600-700 euroyu buluyor" diye konuştu.
Akdeniz'de 700 bin yat dolaşıyor
Marinalarda yer bulmak isteyenlerin kendisinden de torpil
istediğinin altını çizen Martı Grubu Yatırım ve İş Geliştirmeden Sorumlu
Koordinatör Oktay Varlıer, şunları söyledi: "Birçok kişi ile konuşuyorum.
Adamlar bana 'yat alacağım ama nereye bağlayacağımı düşünüyorum' diyor. Bugün
Akdeniz'de 700 bin yat dolaşıyor. Tüm Akdeniz'deki yat bağlama kapasitesi ise
sadece 300 bin. Dolayısıyla bu konuda ciddi bir açık var. Türkiye bu konuda çok
bakir. En az 30 bin yat bağlama kapasitesine ulaşılması gerekiyor ki, bu
sorunlar yaşanmasın."
Yatırım yaparken izinler konusunda büyük sıkıntı çeken Port
Bodrum Yalıkavak Marina'nın sahibi Cefi Kamhi ise, marinadaki tüm kapasitenin
dolu olduğunu ve kıpırdayacak yer olmadığını ifade etti. Kamhi, "Artık yaz-kış
bu doluluk oranlarını yaşıyoruz. Bundan sonra da yeni yatırımlar yapılmazsa yer
bulma ihtimali yok. Artık hükümetin marina yatırımlarını bürokratik açıdan
kolaylaştırması gerekiyor" dedi.
Fiyatlar yer yok diye artmadı
Yine talep artışına bağlı olarak marinalarda yat bağlama
fiyatlarında da ciddi bir artış yaşandığı belirtiliyor. Bugün bir marinada
teknenizi yıllık olarak bağlamak istiyorsanız en az 3 bin euroyu gözden çıkarmak
gerekiyor.
Setur'un işlettiği Kalamış Marina'da da bir tekne için yıllık
bağlama fiyatının 3-4 bin euro arasında değiştiğini kaydeden Midilli, "Fiyatlar
'yer yok' diye artırılıyor" söylentilerine ise karşı çıkıyor. Midilli, "Fiyatlar
reel olarak bakınca yükselmedi. Marinalarda fiyatlar dövizle ifade ediliyor.
Dövizde yaşanan artış enflasyonun gerisinde kaldığı için yapılan zamları
enflasyonun telafisi anlamında düşünmek gerekiyor" diye konuştu.
Gelirin yüzde 25'i yat turizminden
* Türkiye'de irili ufaklı 30'un üzerinde marina bulunuyor.
Bunlardan sadece 13'ü mavi bayraklı.
* Marinaların toplam bağlama kapasitesi
ise 12 bin civarında.
* Türkiye turizm gelirlerinin yüzde 25'i yat
turizminden elde ediliyor.
* Marina yatırımı yapmak için 11 bakanlıktan görüş
almak gerekiyor.
* Bakanlıkların ardından yerel belediyelerden izin
alınıyor.
* Yatırım süreci normal prosedür devam ederse 3-4 yıl sürüyor.
*
Maliye Bakanlığı'na yatırım süresince bedel ödeniyor.
Yeni marina yatırımları sürüyor
Türkiye'de yeni yapılan marina yatırımları da var. Bunlardan
birisi de Doğuş Grubu'nun Didim'de yaptığı marina yatırımı. İlk marina
yatırımını Bodrum Turgutreis'de yapan firmanın Didim'deki marina yatırımı
denizde bağlama için 450 ve karada park için 650 tekne kapasiteli olarak
planlandı. Grup bu yatırım için 52 milyon dolar harcayacak. Doğuş Grubu üçüncü
yatırımını ise önümüzdeki yıllarda Dalaman'da düşünüyor.
Bir diğer marina yatırım ise İstanbul Pendik'te
gerçekleştiriliyor. Pendik Belediyesi'nin de ortak olduğu marinanın önümüzdeki
yıl açılması planlanıyor. İstanbul'un 3'üncü yat limanı olacak Pendik Marinası
"yap-işlet-devret" modeliyle yapılıyor. 80 milyon dolara mal olması beklenen
marina 500 yat kapasiteli olacak.
Mavi bayraklı marinalar
İstanbul'da Kalamış ve Ataköy Marina; Antalya'da, Kemer Türkiz
Marina, Setur Finike Marina, Çelebi Marina; Muğla'da, Ece Marina, Port Göcek
Marina, Netsel Marina, Akdeniz Martı Marina, Milta Marina, D-Marin Turgutreis,
Port Bodrum Yalıkavak, Milta Bodrum; Aydın'da ise Setur Kuşadası Marina ve Setur
Ayvalık Marina.
|
