|
ugüne kadar geçirdiği değişikliklere karşın günümüze kadar olduğu gibi korunmuş ve İstanbul'un en eski Bizans Dönemi yapısı olan Küçükayasofya Camii restore ediliyor.
Caminin şu anki durumu ve başlatılacak restorasyon çalışmaları ile ilgili 27 Aralık 2002 Cuma günü Basın Mensuplarına tanıtım gezisi düzenleniyor.
Bizans İmparatoru I. İustinianos ve karısı Theodora tarafından 527-536 yılları arasında 'Sergios ve Bachos Kilisesi' adıyla yaptırılan ve II. Beyazıt döneminde (1500 yıllarında) Topkapı Sarayı'nın Darüssade Ağası Hüseyin Ağa tarafından camiye dönüştürülen Küçükayasofya Camii, İstanbul'un en eski Bizans Dönemi yapısı.
Kentin tarihi boyunca geçirdiği yangın, deprem, istila, yağmalama gibi bütün felaketlere direnen bu yapının, varlığını koruması ve geleceğe güçlendirilerek aktarılması büyük önem taşıyor.
Caminin, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonrasında oluşan strüktürel bozulmalar ve derin çatlaklar ile önünden geçen demiryolunun verdiği zarar nedeniyle restore edilmesi zorunlu hale gelmişti.
Bu amaçla, 03 Mayıs 1995 tarih ve 387-6669 Sayılı Koruma Kurulu Kararı ve 02 Aralık 1999 tarih ve 668-11390 Sayılı Koruma Kurulu Kararı gereğince; Belediyemizce başlatılan çalışmalar kapsamında restorasyon ihalesi 20 Haziran 2002 tarihinde yapıldı ve proje çalışmalarına başlandı. Uygulanacak restorasyon tekniğinin belirlenmesi ve bozulmaların nedenlerinin tesbiti için, sondaj ve araştırma kazılarına başlanmış durumda. Kazı sonuçlarına göre çalışmalar sürdürülecek.
Restorasyon kapsamında yapılması planlanan çalışmalar; Tarihsel Araştırma, Restitüsyon Çalışması, Restorasyon Projesi, Teşhisi yapılan strüktür (temel, taşıyıcı sistem, kubbe, duvarlar) ve malzeme (taş, tuğla, ahşap, sıva, bezeme) hastalıklarının giderilmesi yöntemlerinin belirlenmesi, bu bulgulardan hareketle restorasyon tekniği kriterlerinin belirlenmesi ve tüm yazılı ve görsel malzemenin bilimsel bir yayına dönüştürülmesi şeklinde olacak.
ABİDE Proje Müh. San. ve Ticaret Limited Şirketi'ne ihale edilen çalışma, yaklaşık 5 trilyon TL.'na malolacak.Bu çalışmalar öncesinde 27 Aralık Cuma günü, camide meydana gelen bozulmalar ve çatlakları gösteren 10 adet büyütülmüş fotoğrafın cami avlusunda sergileneceği bir gezi düzenlenecek. Programda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yapı İşleri Müdürü Yunus BALTA ve projenin Zemin Takviye İşleri Danışmanı Prof. Dr. Ahmet SAĞLAMER tarafından Başkan GÜRTUNA ve basın mensuplarına çalışmalar hakkında bilgi verilecek. Daha sonra caminin içinin gezileceği program, caminin yanında bulunan Ahmet Yesevi Vakfı'na ait çay bahçesindeki ikram ve sohbet ile devam edecek.
Yapının Kısa Tarihçesi:
Küçükayasofya Camii; Eminönü İlçesi, Kadırga Semti'nde Marmara kıyısına ve sur duvarına yakın konumdadır. Bizans Dönemi coğrafyası içinde tamamlandığında ise Sergios ve Bakhos Kilisesi, bugün Sultanahmet Camii düzlüğü olan Hipodrom ile Kadırga Meydanı adıyla anılan Sophia Limanı arasındaki alanda, İmparatorluk Sarayı toprakları içinde yeralır.
Geçirdiği değişikliklere karşın kentin günümüze kadar olduğu gibi korunmuş en eski Bizans Dönemi yapısıdır.
Sergios ve Bachos Kilisesi, Bizans İmparatoru I. İustinianos ve karısı Theodora tarafından 527-536 yılları arasında yaptırılmıştır. Üçlü bir yapı grubu içinde yeralan kilisenin yakınında Hormisdas Sarayı adı verilen Büyük Sarayı'ın bir pavyonu bulunuyordu. Ayrıca, aynı yerde havari Petrus ve Pauhus adına sunulmuş olan ve 520'de tamamlandığı sanılan bazilika tipinde bir kilise yapılmıştı. Sergios ve Bakhos Kilisesi'nin bu bazilikanın kuzeyine bitişik konumda inşaa edildiği sanılmaktadır. Bazilika Kilisesi'nin güneyinde bugünkü demiryolunun yerinde bulunuyor. Her iki yapı belki de aynı giriş arkadını paylaşıyordu. Sergios ve Bakhos'un Büyük Saray'a yakınlığı nedeniyle bir saray kilisesi olduğu da ileri sürülür.
Hormisdas Sarayı ile Aziz Petrus ve Paulus Kilisesi oldukça erken dönemde yokolmuş, Sergios ve Bakhos Kilisesi ise II. Beyazıt döneminde (1500 yıllarında) Topkapı Sarayı'nın Darüssade Ağası Hüseyin Ağa tarafından Küçükayasofya Camii'ne dönüştürülmüştür.
Yapılması planlanan çalışma şu başlıklar altında toplanabilir;
1. Tarihsel Araştırma: Yapının yapıldığı tarihten günümüze uzanan süreçteki her türlü yazılı, çizili, görsel ve sözlü arşiv belgelerinin araştırılması. Tarihsel araştırmayı içeren kapsamlı bir raporun hazırlanması.
2. Rölöve Çalışması: Yapının mevcut durumunun analizi;
-Yapının mevcut tüm fiziki, biçimsel, mimari mekan özelliklerinin konvansiyonel ve dijital yöntemlerle tesbitlerinin yapılması,
- Yapının malzeme, strüktür sorunlarının belirlenmesi için analitik rölöve, patolojik sorunlar rölövesinin hazırlanması ve yapı tomografisinin çıkarılması,
- Mevcut zemin ve temel analizinin kazı, sondaj ve laboratuar çalışmaları ile yapılması.
3. Restitüsyon Çalışması: Belgeler ve rölövelerden elde edilen bulgularla yapının tarihsel süreç içindeki özgün durumunun analizi.
4. Restorasyon Projesi: Yapıya uygulanacak strüktürel, teknik, estetik ve işlevsel müdahale biçiminin saptanması.
5. Teşhisi yapılan strüktür (temel, taşıyıcı sistem, kubbe, duvarlar) ve malzeme (taş, tuğla, ahşap, sıva, bezeme) hastalıklarının giderilmesi yöntemlerinin belirlenmesi.
6. Bu bulgulardan hareketle restorasyon tekniği kriterlerinin belirlenmesi.
7. Tüm yazılı ve görsel malzemenin bilimsel bir yayına dönüştürülmesi.
|
