|
Türkiye'de yapıların denetimi büyük bir sorun oluştururken Konya şehir merkezinde kolonları genişleyen binaların boşaltılması tehlikenin giderek yaklaştığını gözler önüne serdi. Özellikle, 2000 yılındaki Afyon-Bolvadin merkezli 5.8, 2002'deki Afyon-Sultandağı merkezli 6.1 ile 2009'daki Konya merkezdeki 4.7 şiddetindeki depremler şehirdeki yapıların güvenilirliğini bir kez daha akıllara getirdi.
Sözcü’den Mehmet A. Kayacı’nın haberine göre; Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezinde ortaya konulan araştırmada, büyükşehir belediyesi çevresinde yüksek göçme potansiyeli tespit edildi. Sorunun, ‘Yapı Denetim’ olduğuna dikkat çeken İnşaat Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Dr. Süleyman Kamil Akın, faciaya davetiye çıkarıldığını söyledi. Araştırma sonucunda, Konya il merkezinde zeminin heterojen olduğu, büyükşehir belediyesi çevresinde yapılan deneyde ise; yüksek göçme potansiyeli tespit edildi. Sorunlu zeminlerde inşa edilen bu yapılarda, suya doygunluk durumunda deformasyon tespit edildiği belirtilerek, bu bölgede de yer altı su seviyesinin oldukça derin olduğu bildirildi.
“Depreme Dayanıklılık Kriterleri Yerine Getirilmedi”
Araştırma sonucunun değerlendirilmesinde; Konya Büyükşehir Belediyesi'nin bulunduğu blokların deprem güvenliği açısından incelemesinin yapıldığı ve yapının depreme karşı güvenliğinin az olduğu hem kolonlarda hem de kirişlerde belirlenen saptamalarda, depremlerde en çok hasar yapıcı risklerin bulunduğu belirtildi. Sonuç ve öneri değerlendirmesinde ise, meydana gelebilecek bir depremde, hasar görmeden atlatılması gereken yapılardan olan binalarda, depreme dayanıklılık kriterlerinin yerine getirilmediği tespit edildi.
“Kendi Binasıyla İlgili Çalışma Yapmalı”
Tezde, şehirde birçok yapının dayanıksız olduğu belirtilirken, Zümrüt Apartmanı faciası ve birçok yapıdaki kolon patlamalarının gerçeği ciddi boyutta meydana taşıdığı, etkili bir denetim sistemi ile mühendislik ilmine aykırı işlerin engellenmesi gerektiği önerildi. Yakın tarihe kadar vatandaşın yapısının, zayıf veya sağlam olup olmadığını denetleyen Konya Büyükşehir Belediyesi'nin kendi binası ile ilgili bir çalışma yapması gerektiği vurgulanan tezde, gereken önlemler alınmadığı takdirde, başta şehir yöneticileri, belediye çalışanları ve vatandaşların canına mal olabilecek bir ağır hasar ve göçme olasılığının söz konusu olduğu belirtildi.
“Yapı Denetim Düzelmezse, Facia Geliyor”
Acilen önlemlerin alınması gerekliliğine vurgulayan Dr. Süleyman Kamil Akın; “Günümüzde yapıların projesine uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetlemekle yükümlü yapı denetim firmalarının denetlenmesinden sorumlu çevre ve şehircilik il müdürlüğünün bu görevi titizlikle yerine getirmiyor, randevu alarak ve denetlenen firma tarafından seçilen yapıda denetimlerin yapılması ise yeni facialara davetiye çıkarıyor” dedi.
“Maddi Sorumluluk Sigortası”
Ayrıca yapı denetim firmalarında çalışır gösterilip, fiilen çalışmayan personellerin maaş bordrolarından ve ani denetimlerle belirlenmesi, yapı denetim firmalarına çeki düzen verecektir. Bu denetimin, Maliye, SGK ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile yapılması bir zorunluluktur. Bu sayede, denetimin hakkı ile yapılması, çalışanın hakkını alması, iyi ve kötü denetim firmaların ortaya çıkması sağlanacaktır. İşini layıkı ile yapmayan firmaların ve kişilerin uzun süreli meslekten men cezaları alması, maddi sorumluluk sigortasının devreye girmesi bu noktada önem arz edecektir” diye konuştu.
“Aktif ve Potansiyel Fay Hattı”
Kandilli rasathanesine, Konya bölgesinde, aktif veya potansiyel olarak aktif önemli uzunluklarda faylar bulunduğu, bu fayların çevre ve ilçeler açısından tehdit oluşturduğu ancak tarihsel açıdan yıkıcı depremlerin nadiren görüldüğü belirtilmişti. Buna rağmen, yörenin tektonik özellikleri, şehrin bundan sonraki yapılanmasında, oluşma ihtimali az da olsa 6-6.5 büyüklüğünde bir depremin göz önünde bulundurulması gerekliliğinin altı çizilmişti. Olası bir deprem sonrası, kısa ve uzun vadede kullanılması gereken hastane, sağlık ocağı, itfaiye tesisleri, haberleşme tesisleri, ulaşım istasyonları, okullar, cezaevleri gibi binaların, depreme karşı güvenlikli olması gerektiğine de dikkat çekilmişti.
“Yapılar Güçlendirilmeli”
Mevcut betonarme yapıların deprem güvenliğinin belirlenmesi için sunulan çözüm önerilerinde ise, yapılara ait belgelerin elde edilmesi ve değerlendirilmesi, yapıların projelerde tasarlanan uyumu gözden geçirilmeli ve amacı dışında kullanılıp kullanılmadığı tespit edilmeli, deprem güvenliğine sahip olmayanların güçlendirilmesi veya yıkılması önerildi.
|
