|
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi
Yrd. Doç. Dr. Olgun Kitapcı ve Araştırma Görevlisi İ.Taylan Dörtyol, Sivas'ta
''Tüketici satın alma karar sürecinde aile bireylerinin etkileri: Kadının
değişen rolü Sivas ilinde bir uygulama'' konulu araştırma yaptı. On sekiz
yaşından küçük kişilerin çocuk olarak nitelendirildiği araştırmada belirlenen 16
farklı ürün grubunun 8'inde babanın, 7'sinde annenin, sadece 1'inde ise
çocukların satın alma kararında etkin olduğu
görüldü.
Satın alma
kararlarına babanın etkisi incelendiğinde sırasıyla otomobil (yüzde 94.8),
sigorta (yüzde 93), banka işlemlerinde (yüzde 90.6), erkek bakım (yüzde 88.8),
erkek giyim (yüzde 80.4) ve konut (yüzde 79.2) ürün gruplarında babanın en
etkili karar alıcısı olduğu ortaya çıktı. Yine babanın, okul (yüzde 47.7) ve
tatil (yüzde 68.1) ile ilgili satın alma kararlarında da en etkili aktör
konumunda olduğu, ancak söz konusu ürün gruplarında babanın etkisinin önceki
ürün gruplarındaki gibi yoğun olmadığı
görüldü.
Annenin de
bayan bakım (yüzde 90.5) ve bayan giyim (yüzde 87.4) ürün gruplarında en etkili
karar verici olduğu belirlendi. Bununla birlikte genel olarak ev içi
harcamalarda da annenin etkinliğinin daha fazla olduğu saptanırken, bu grubun
gıda (yüzde 60.7), mobilya (yüzde 56.4), temizlik malzemesi (yüzde 55.6) ve
beyaz eşya (yüzde 52.1) gibi ürünlerin satın alımında en etkili söz sahibi
olduğu ortaya çıktı.
Araştırmada, annenin çocuklarla ilgili ürün satın alımlarında babaya göre,
okul seçiminde ise babanın, anneye göre daha etkin olduğu
belirlendi.
Çocukların
ise sadece oyuncak (yüzde 52.3) satın alma sürecinde en etkili aktör olduğunun
ortaya çıktığı araştırmada, çocuk giyiminde kararın çocuk ve anne tarafından
ortak alındığı, çocukların okul seçiminde beklenen etkiye sahip olmadıkları
tespit edildi.
Araştırmada, temizlik, gıda, beyaz eşya, mobilya, banka, konut, tatil ve
sigorta ile ilgili satın alma karar süreçlerinde çalışan kadınla çalışmayan
kadın arasında anlamlı farklılıklar bulunduğu, bu harcama kalemlerinde ekonomik
anlamda daha özgür olan kadınların daha fazla belirleyici olduğu
saptandı.
Temizlik,
beyaz eşya, mobilya, banka, konut, okul ve tatille ilgili harcama kalemlerinin
satın alma karar süreçlerinde ise eğitim düzeyi yüksek kadınların daha etkin
oldukları anlaşıldı.
Kararda enne, baba sorumluluğu paylaşıyor
Kitapcı, geleneksel Türk aile yapısında babanın etkin rol oynayacağı
düşünülse de Sivas'ta satın alma kararında anne ve babanın ürün gruplarının
özelliklerine göre sorumluluğu paylaştıklarının görüldüğünü
belirtti.
Babanın ev
dışı harcamalarda, annenin ise ev içi harcamalarda daha etkin rol oynadıkları
çıkarımının yapılabileceğini, artık babanın tek başına etkin olmadığı, birçok
harcama kaleminde annenin belirleyici olduğunun ortada olduğunu bildiren
Kitapcı, ''Kadınların eğitim düzeyleri ve ev ekonomisine yaptıkları katkı
artmaya devam ettikçe bu eğilim kadınlar lehine gelişmeye devam edecektir'' diye
konuştu.
|
