Kivalina: Devlere Karşı Savaşan Köy

Alaska’daki Kivalina Köyü, küresel ısınmanın ilk kurbanı olarak biliniyor. Üstünde yaşadıkları topraklar yavaş yavaş yok olan Kivalinalılar, 24 dev enerji şirketine, küresel ısınmaya sebep oldukları için 400 milyon dolarlık tazminat davası açtı.

Kivalina, Alaska’da, tam Bering Boğazı’nın kıyısında yer alan ABD’ye bağlı minicik bir köy. 55 tane ahşap evden oluşuyor. Köyde sadece 400 kişi yaşıyor. Fakat bu 400 kişi dünyanın gündemine oturan bir davanın kahramanı oldular. Kivalınalılar, küresel ısınma sonucu denize karışan köylerinin hesabını sormak için ABD’nin dev enerji şirketlerinin karşısına geçtiler. Aralarında Exxon Mobil, BP America, Conocco Philips ve American Electric Power’ın da bulunduğu 24 şirkete, küresel ısınmaya sebep oldukları gerekçesiyle dava açan köylüler, bu şirketlerden, iklim değişikliğinin Kivalina’ya verdiği 400 milyon dolarlık zararın ödenmesini istiyorlar.

Küresel ısınma sonucu kutuba yakın bölgelerde buzlanmanın daha geç başlaması, Kivalina için kötü günlerin başlangıcı oldu. Çünkü Kivalina’yı her kış ve sonbaharda fırtınalara karşı koruyan buz tabakası oluşmamaya başladı. Şiddetli dalgaların, toprak erozyonuna neden olmasına engel olan buz kütleleri olmayınca, Kivalina dalgalara karşı korunmasız kaldı. Şiddetlenen fırtınalar, aşırı dalgalanma ve buzların olmaması bu küçük köyde hızlı bir toprak erozyonu gerçekleşmesine neden oldu. Birkaç senenin içinde, 55 haneli köyün evleri denizin içinde kalıp, yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Köyde yeni bir ev yapacak kara parçası kalmadı.

Köy taşınacak, ama para bulunamıyor

İki yıl önce, belki dalgaları tutar da erozyonu engeller diye deniz kıyılarına, kum ve çakıl taşlarıyla doldurdukları plastik torbalardan oluşan bir baraj kurdular. Fakat köyü vuran fırtınalar o kadar güçlenmeye başladı ki, kum ve çakıl taşı ile dolu, her biri 2 metreküp hacminde beş bin plastik torbanın çoğu savrulup gitti. Artık bu kara parçasında kalamayacakları anlaşıldığı için, Kivalina köyünün, şu an bulunduğu bölgeye 12 km. uzaklıktaki yeni bir yere taşınması söz konusu. Fakat bu işlem çok masraflı. ABD ordusunda çalışan mühendisler ve ABD hükümetinin hazırladığı raporlar gösterdi ki taşınma için 400 milyon dolara yakın bir bütçe gerekiyor. Alaska eyaleti ile bu değişimin finanasmanı konusunda anlaşamadıkları için, Kivalinalılar 15 yıldır köylerinin ayaklarının altından kayıp gitmesini izliyor ve taşınma işi de sürekli erteleniyor.

Bu yüzden Kivalinalılar, hayatlarını kökten değiştiren bu soruna sebep olduklarını düşündükleri 24 enerji şirketine dava açtılar ve zararlarının tazmin edilmesini istediler. Başta Exxon Mobil Corporation olmak üzere 9 petrol, 14 elektrik ve bir kömür şirketi hakkında dava açan köylüler, bu 24 firmanın yaydıkları sera gazının büyük oranda küresel ısınmaya sebep olduğunu, bu durumun Kivalina halkının varlığını tehdit ettiğini ve burada kamuya zarar verildiğini iddia ediyorlar.

Dava 26 Şubat günü, Kaliforniya eyaletinin San Francisco şehrinde, bir eyalet mahkemesinde açıldı. Kaiforniya’nın seçilmesinin nedeni davada bahsi geçen firmaların hepsinin Kaliforniya’da temsilcilikleri olması. Amerikan yasalarına göre, bir firma hakında dava açabilmek için dava açtığınız eyalette firmanın temsilciliği olmak zorunda.