|
Fotoğraf: ORHAN
AKYÜZ / AA
Zonguldak'ın Çaycuma ilçesine bağlı
Filyos beldesinde bulunan, MÖ 7. ile 6.
yüzyıllar arasında kurulan Tieion Antik Kenti'ndeki
Roma dönemine ait Karadeniz'in tek korunmuş antik tiyatrosunun
bu kazı sezonunda ortaya çıkarılarak turizme kazandırılması planlanıyor.
Zonguldak Özel İdare Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca
desteklenen, 2006 yılında başlanan arkeolojik kazılar
kapsamında bu yıl antik tiyatronun tam olarak ortaya çıkarılması amaçlanıyor.
Trakya Üniversitesinden Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümüne atanan
kazı ekibi başkanı Prof. Dr. Sümer Atasoy, antik kentte
tiyatrodaki kazıların tamamlanması konusunda Kültür ve Turizm Bakanı
Ertuğrul Günay'ın emri doğrultusunda keşif çalışmalarının
tamamlandığını söyledi.
Kazı ödeneğinin henüz çıkmadığını ancak
tiyatrodaki kazıya yönelik planlamaları yaptıklarını ifade eden Prof. Dr.
Atasoy, şöyle konuştu:
''Tiyatroyu tamamen ortaya çıkarmayı planlıyoruz.
Ödenek miktarına göre çalışma zamanımızı belirleyeceğiz. Temmuzda başlayarak 2
ay kazı planlıyoruz. Antik tiyatronun oturma sıralarını ve sahnesini ortaya
çıkaracağız. Buranın restore edilmesi isteniyor. Ancak kazı tamamlanmadan bu
mümkün değil. Kaç adet oturma sırası kalmış, kaçı eksik, bunlar ortaya çıktıktan
sonra restorasyon projesi hazırlanacak. Tiyatroda çeşitli etkinlikler yapılması
hedeflendiğinden hemen tadilat çalışmalarına başlanmak isteniyor. Bir kısmının
üzerinden ana yol geçen MS 2. yüzyıla ait 2 bin 500
kişilik tiyatroda kazı çalışmalarını tamamlamak istiyoruz.''
Prof. Dr. Atasoy, tiyatronun bir yamaca yaslanmış olduğuna, geçmiş
yıllarda buradaki çöp ve molozların temizlendiğine işaret ederek, ''Şu anda
tiyatronun üst kısmındaki oturma sıralarının üzerinden ana yol geçiyor. İleride
bugünkü yol kaldırılırsa tiyatronun üst kısmı da ortaya çıkarılacaktır.
Zamanında ne yazık ki yol tiyatronun üzerine yapılmış. Sıra taşları da alınmış
ve çevredeki inşaatlarda kullanılmış'' dedi.
Kazıevi kurulacak
Filyos'taki eski sağlık ocağının Zonguldak Karaelmas Üniversitesine
(ZKÜ) kazıevi olarak kullanılması için tahsis edildiğini belirten
Atasoy, şunları kaydetti:
''Buranın tadilatını yapacağız. Yatacak
yerleri, laboratuvarı ve toplantı salonu yer alan kazı evi oluşturacağız. Daha
önceki yıllarda kazı ekibi için bina kiralamak zorunda kalıyorduk. Bu da
maliyetli oluyordu. Tadilat için ödenek çıkması halinde gerekli düzenlemelere
hemen başlamayı amaçlıyoruz. Temmuza kadar kazıevinin tadilatını yapıp kazılara
geçmek istiyoruz. Kazılarda 25 öğrenci ve uzmanın yanı sıra 30 işçi görev
alacak. Hızlı şekilde tiyatroyu ortaya çıkabilirsek tarihi kalede geçen yıl
açığa çıkan kilise ve tapınaktaki çalışmalara devam etmek istiyoruz.''
Atasoy, Karabük Üniversitesinden görevlendirmeyle ZKÜ kadrosunda görev
alacağını ve buradaki arkeoloji bölümüne gelecek yıldan itibaren öğrenci kabul
edileceğine dikkati çekerek, bunun gelecek yıllarda kazının daha uzun süre devam
ettirilmesine olanak sağlayacağını kaydetti.
Filyos Vadisi'nde
sondaj
Filyos Vadisi bölgesinde sanayi
yatırımları kapsamında öncelikle bir limanın inşasının planlandığını belirten
Atasoy, şöyle devam etti:
''Vadinin araştırılması lazım. Filyos Çayı'nın
iki yanında antik yerleşme yerleri olduğunu tahmin ediyoruz. Çünkü antik limana
gelen teknelerdeki ürünlerin iç bölgelere taşınması Filyos Çayı vasıtasıyla
oluyor. Oradaki tarihi iskelelerin birini ve depoları bulduk. Depoların yanında
Bizans ve Roma dönemlerine ait kilise kalıntıları var.
Buralarda hiç araştırma yapılmamış. Gerekirse bu yıl burada izin alıp sondaj
yapmayı planlıyoruz. Filyos Vadisi'nde yapılacak her türlü tesisin altından
tarihi kalıntı çıkma riski yüksektir.''
Tieion Antik Kenti
Zonguldak'ın kuzeydoğusunda sahil kenti Filyos'taki Tieion Antik
Kenti, Tios adlı rahibin öderliğindeki
Miletos kolonisince kurulmuş. Tarih boyunca Herakleia
Pontika (Ereğli) ve Amastris'in
(Amasra) gölgesinde kalan kent, çeşitli krallıklara bağlı
olarak varlığını sürdürmüş.
Romalılar tarafından yıkılıp yağma edilen
kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve
balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etmiş. Bölge, sonraki dönemlerde balıkçı
kasabasına dönüşmüş.
19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı
araştırmacılar ve seyyahlar tarafından araştırmalar yapılan antik kentte,
2006'da başlatılan kazı çalışmalarının, Karadeniz ve Küçük Asya tarihi
ve arkeolojisine ışık tutması planlanıyor. (AA)
|
