|
İsviçre Invest Trading Consulting (ITC) şirketi, Mamak ve Sincan çöplüğünden
sonra Adana çöplüğünü de aldı. Ankara çöplüğüne dünyanın en modern geri dönüşüm
tesisini kurduklarını belirten ITC Firması Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kantur,
Ankara çöplüğüne 250 milyon dolarlık yatırım planlandığını ve bugüne kadar 50
milyon doların üzerinde yatırım yapıldığını, 49 yıllığına aldıkları Adana
çöplüğüne de 50 milyonluk yatırım yaparak modern bir geri dönüşüm merkezi
kurmayı hedeflediklerini söyledi.
Ankara’da günlük 4 bin ton, Adana’da ise bin 500 ton çöp üretildiğini
belirten Kantur, “Türkiye’de günlük teorik olarak 70 bin çöp üretiliyor, bunun
40 bin tonuna ulaşabilirsiniz. Böyle bakıldığı zaman Türkiye’nin çöpünün yüzde
14’ünü teorik olarak almış oluyoruz. Antalya ve İzmir çöplüklerini de alırsak bu
oran yüzde 25’e ulaşır” dedi.
IMF örnek gösterdi
Mamak çöplüğü geri dönüşüm tesisinin çöp teknolojileri konusunda dünyanın en
önemli merkezlerinden biri haline geldiğini kaydeden Kantur, “Geçtiğimiz
haftalarda İstanbul’da yapılan IMF-Dünya Bankası toplantılarının açılışında
Dünya Bankası’nın finanse edip de karşılığında yeşil bir teknolojinin
yaratıldığı bir yer olarak sadece bizim filmlerimiz gösterildi. Dünyada ve
Türkiye’deki yerel yönetimler sürekli merkezimizi görmeye geliyorlar” diye
konuştu. Son olarak Mamak geri dönüşüm tesisini İzmir ve Antalya belediye
başkanlarının gezdiğini, İstanbul yerel yönetimiyle de görüştüklerini belirten
Kantur, “Yatırım için çok hızlanmak istemiyoruz. Teknolojiyi oturtmak için
zamana ihtiyacımız var. Gelecek sene için bir şehir, 2011’de de iki şehir
alırız. Bunun için de en hazırlıklı yerel yönetim kimse ve en çok hangi yerel
yönetim yanımızda olursa orayı alırız. Çok yorucu bir iş yapıyoruz, yerel
yönetimin yanımızda olması şart” dedi. Kantur, 2011’de de şirket olarak
yurtdışına açılmayı hedeflediklerini kaydetti.
‘Kanun yenilenmeli’
Ankara çöplüğünden yılda 17 megavata yakın elektrik enerjisi üretildiğini
belirten Kantur, Türkiye’de günlük üretilen 70 bin ton çöpün 40 bin tonuna
ulaşılabileceğini vurguladı ve ulaşılabilir çöpten yılda 500-600 megavat (MW)
enerji üretilebileceğini anlattı. Kantur, “Bu da Türkiye’nin toplam elektrik
üretiminin yüzde 2.5’u demek. Bu da doğalgaz ithalatının yüzde 5 azalması
anlamına geliyor” dedi. Çöp meselesinin halledilmesi için Yenilebilir Enerji
Kanunun mutlaka revize edilmesi gerektiğini ifade eden Kantur, Meclis’te olan
Yenilenebilir Enerji Kanunu ile devlet tarafından alınacak enerjinin kilovat
başına 14 avro/cent olarak öngörüldüğünü anlatan Kantur, “Şu anda devlet teşviği
5.5 avro/cent, bizim satışımız ise 7-7.5 avro/cent. Yurtdışında ise ortalama 20
avro/ cent. Söz konusu kanun çıkarsa çöpten elektrik üretmek avantajlı hale
gelir ve 5-10 yıl içinde Türkiye’de çöp sahalarına ihtiyaç duymayız” dedi.
Nasıl elektrik üretiliyor
Çöpten elektrik üretmenin ilk aşamasının doğru bir depolama yaparak gazı
bertaraf etmek, daha sonra da doğru ayrıştırma yapmak olduğunu anlatan Kantur,
bu konularda dünyadaki en iyi teknolojileri kullandıklarını söyledi. Türkiye
çöplüklerinde bulunan çöpün yüzde 50’ye yakının organik sulu çöp olduğuna işaret
eden Kantur, bu çöpleri bakterilerin parçalamaları için özel depolarda çürütmeye
tabi tuttuklarını ve sonucunda metan gazı elde ettiklerini kaydetti. Geri kalan
çöpün mikrobiyoloji ve rafineri teknolojisi yakıp hidrokarbonlarına
ayırdıklarını kaydeden Kantur, bundan da ‘singaz’ üretildiğini söyledi. Singazın
yüzde 60’ının azot, yüzde 40’ının karbonmonoksit, hidrojen ve metan gazı
olduğunu söyleyen Kantur, şöyle konuştu:
“Yakma sırasında çıkan singazdan da elektrik üreteceğiz. Singazın yanında kül
çıkıyor, bunu da briket ve yol yapımında kullanmayı planlıyoruz. Elektrik
üretiminde çıkan ısıyı kullanmak için de seralar kurduk. Şu anda domates
üretiyoruz. Bu arada karbondioksiti de oksijene çevirmiş oluyoruz. Bir başka
projeye de başlıyoruz. Alg denilen tek hücreli yosunlar var. Bunlar daha çok
karbondioksit tüketiyor. Bunlara daha fazla karbondioksit yedirebiliriz. Teorik
bakarsak çöplüğe 100 giren çöpü 15-20 seviyelerine getiriyoruz. Metan gazının da
elektrik enerjisine dönüştürüldüğünü anlatan Kantur, bu teknoloji ile
karbondioksite göre atmosfere 21 kat daha zararlı olan metan gazının havaya
salınımının azaltıldığı için ‘karbondioksit sertifikası’ aldıklarını söyledi.
‘Karbondioksit sertifikası’; Kyoto İklim Protokolünde imzası bulunan bir ülkenin
karbondioksit salınım kotasını aşması durumunda henüz kotasını doldurmamış bir
diğer ülkeden para karşılığı kota satın alması esasına dayanan emisyon ticareti
anlamına geliyor.
Çöp satın alıyorlar
Gelişmiş ülkelerde çöpün mümkün olduğu kadar evde ayrıştırıldığını ve ayrı
paketlere konulup verildiğini anlatan Kantur, Türkiye’de ise çöpün evde
ayrıştırılmadığını ve tek tip araçlarla toplandığını bunun da ayrıştırma
esnasında ayrı bir masraf yarattığını kaydetti. Ankara’da günlük 4 bin ton çöp
üretildiğini belirten Kantur, “Şimdi biz çöp kamyonlarında değişiklik yapılarak
ayrıştırılmış şekilde çöp toplanabilir mi diye araştırma yapıyoruz. Şu anda da
Ankara’da 100 bin konutta evde ayrıştırma yaptırıyoruz. Böylece hem ayrıştırma
neye mal oluyor, hem de ayrıştırılan malzemelerin içinden ne çıkıyor ona
bakacağız” dedi. Gelişmiş ülkelerde sokaktan çöp toplanmadığını, Türkiye’de de
sokaktan çöp toplanmasından vazgeçilmesi gerektiğini söyleyen Kantur, “Ankara’da
bine yakın çöp toplayıcı var” diye konuştu. Çöp toplayıcıları nedeniyle geri
dönüşümü olan çöplerin kendilerine hiç gelmediğini, hatta kendilerinin sokaktan
çalanlardan ayrıca bu çöpleri satın aldıklarını söyledi.
|
