İstanbul Olimpiyat Şehri Olmamalı

BM-Konut Hakkı Özel Raportörü Rolnik’in BM İnsan Hakları Komitesi’ne sunduğu geniş kapsamlı raporu (2009) zorla tahliyelerdeki artışı belgelemekle kalmıyor, mega etkinliklerin soylulaştırma etkilerine ve ayrıca devletlerin sosyal konut politikalarına olumsuz etkilerine değinerek, konuyu üç yönüyle ve istatistiklerle belgeliyor. Olimpiyat kenti Seul’da daire fiyatları, 1988’in ilk 8 ayında yüzde 20,4 artarken, arazi fiyatlarındaki artış yüzde 27’ye, 1978’den beri en yüksek seviyelerine çıkıyor. Barcelona’da, Olimpiyat Oyunları dönemindeki 5 yılda konut fiyatları yüzde 131’e çıkıyor; aynı dönemde ülke geneli artışı ise yüzde 83. 1993’te Olimpiyatlardan iki yıl sonra, konut fiyatlarındaki artış sadece yüzde 2. 1991’de aylık kira artışı yüzde 0.4 olan Atlanta’da, 1996’da oyunlar öncesinde yüzde 7.9’a çıkıyor ve alt gelir grubundan 15 bin kişi kira artışları nedeniyle kenti terk etmek zorunda kalıyor. Sydney’de Olimpiyat Oyunları dönemini içeren 5 yılda konut fiyatları yüzde 50 artıyor, ülke geneli yüzde 39. Londra’da Olimpiyat köyü civarlarındaki bölgelerde gayrimenkul fiyatları yüzde 1.4’den, kentin ev sahipliğinin ilanıyla yüzde 4.6’ya çıkıyor. Aynı dönemde, kentin diğer bölgelerinde artış sadece yüzde 0.2. Sosyal konut bölgelerine gelince, Olimpiyatlara yönelik yenileme ve güzelleştirme projelerinin ilk vurduğu alanlar alt gelir grupları mahalleleri ve sosyal konut alanları oluyor. Mega etkinliklere yönelik projelere yer açmak için bu mahalleler yıkıldığından, alt gelir gruplarının ucuz ve ödenebilinir koşullarda konut edinme olanakları ellerinden alınıyor.

Geleceğe yatırım

Toparlarsak, “Kurucu ideallerinden ve görüşlerinden epey uzaklaşmış olan Olimpiyatlar, çağımızdaki gidişatın abartılı bir görüntüsüdür. Bu gidişat, giderek artan eşitsizlikler, şirketlerin artan gücü, ulusal güvenliğin abartılışı ve otoriter yönetimlere doğru bir gidişattır…” (http://www.tandfonline.com/toc/ccit20/16/4). İstanbul’un adaylığının milliyetçi nağmelerle alkışlandığı, depremini bekleyen bir kentte ivedilikle el atılması gereken önlemler dururken, tüm lüks projelerin havada uçuştuğu bir dönemde kamuoyunu aklı selime davet edip Olimpiyatlara adaylığı reddeden bir kentten, Chicago’dan bir notla bitirelim: “Yöneticilerimizin zaman, enerji ve kaynaklarını, kentlilerin gerçek ihtiyaçları ve sorunları için, konut ve diğer hayati hizmetler için harcamalarına ihtiyaç duyuyoruz. Sadece özel girişimcileri zengin eden Olimpiyatlara yatırım yapacaklarına, geleceğimize, çocuklarımızın güvenli ve iyi bir yaşama kavuşmalarına yatırım yapsınlar.”