İstanbul 2010: Kutlamaların Sosyolojik Kodları

10 dakikalık havai fişek gösterisi 8,5 milyon Avro'ya mal olmuş. 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, çok daha azına, İstanbul'un müthiş siluetini ışıkların arkasına gizlemek yerine kenti işin içine katarak daha görkemli bir gösteri hazırlatabilirdi. Kalanıyla da yıl boyunca nice proje ve sanatçıya destek olunurdu.

19 Oca2010

bianet.org

İstanbul 2010: Kutlamaların Sosyolojik Kodları

br />

Sana "sentez" diyorum!

Sultanahmet Meydanı'nda da Mercan Dede, nam-ı diğer Arkın Allen vardı sahnede. Elinde ney, bir yandan oryantalist kulakların pasını silerken, "turntable"ından çıkan ritmler ile senteze ulaşıyordu. Tayyip Erdoğan'ın tören gecesi yaptığı konuşmanın Ayasofya gölgesindeki sahne performasıydı onunkisi: "İstanbul biraz Saraybosna biraz Kudüs'tür, Paris'tir, Viyana'dır, Şam'dır, Amman'dır. Ama İstanbul en çok İstanbul'dur".

Kısacası, "Ne mozaiği ulan, sentez, sentez!"

Türkü ve elektro gitar: 1960'lı yıllardan beri esen rüzgar

Kıraç'a gelince. Ona Osmanlı İmparatorluğu sırasında kentin sınırlarında durup yeni gelen Anadolu ahalisine İstanbul'a giriş vizesi veren Bostancılar gibi bir muamele çekilmişti. Kentin doğusunda, "sınır"da batı sazlarıyla türküler söyledi. Anadolu'dan göçü simgeledi bütün gece. Birbirlerinin kültüründen beslenenler bir aradaydı. Ekmek parasının peşinden yollara düşüp geldiği İstanbul ile büyük mücadele verenlerle dinleyicisinin öz benliğini popülerleştirip paraya tahvil etmekte mahir şarkıcının buluşması... İstanbul'un çok daha doğusundan gelenlere söylediği türküler şehrin onları unutmayacağını, çaldığı elektrik gitar ise "hafiften" dönüştüreceğini haber veriyordu.

AB Üyeliği ve "nikah yüzüğü" meselesi

Kentin en batı sınırında, emlak komisyoncularının yükselen yıldızı Beylikdüzü'nde de Nil Karaibrahimgil konseri vardı. Ardı ardına yükselen pahalı blokların arasında, kentli, "özgür", deli dolu ve tıpkı İstanbul gibi "yaşlanmayan" bir imge. Çok batılı, hadi mevzuun özüne değelim, "Avrupa-i" bir pop star. Beylikdüzü'de gelişen toplum yapısını yansıtıyor sanki: Beyaz renklerin hakim olduğu, özenle ve rahatlık konseptine uygun döşenmiş, ankastre Amerikan mutfaklı geniş apartman dairesinin bir odasında, parlak yaşam öyküsünün "metropolitan" müziğini yapıyor.

Şarkıcı konser boyunca, Tayyip Erdoğan'ın "siz olmasanız bile biz kendi kendimize yaparız" şeklindeki mesajını içeren meşhur "Ankara kriterleri"ni hatırlatıyordu. Türkiye'nin siyasi yol haritasını bir de o çizdi; refah içinde yaşayan varsıl bir Parislinin yüzünde de çok iyi duracak bitimsiz gülümsemesiyle, Beylikdüzü postanesinden Avrupa'ya telgraf çekti. Karaibrahimgil o gece tam üyeliğin "tek taşını" yalnız taktı.

Başlarım böyle aşkın ızdırabına...

Beylikdüzü'nden 20 kilometre ötede, Bağcılar'da Zara sahnedeydi. Yanık, acılı şarkılar söylüyordu. Kimisi ekonomik zorunluluklar nedeniyle geldi İstanbul'a, kimisi zorunlu göçe tabi tutulmuştu onu dinleyenlerin. Kentin yükü onların omuzlarındaydı. Selde deresi taşıp mütemadiyen ölen oydu. Fakirliğin, işsizliğin pençesinde bir yandan şehrin zengin gösteren, dökümlü akışına ayak uydurmak zorundaydı, diğer yandan selden arta kalan sahipsiz çanak çömleği pis suların içinden topladığı için ana akım medyanın medyanın haksız "yağmacı" ithamına maruz kalıyordu. Zara'nın Bağcılar'da o gece söylediği "Aşk bir ızdırap" şarkısı tam da onları anlatıyordu:

şu gurbet ellerinde kaldım yetim kimsesiz/
gezerim köşelerde, ağlarım sensiz sensiz...

Ezilenler, cılız alkışlarıyla 2010'a inat, "başlarım böyle aşkın ızdırabına" demeye getiriyordu.