|
7 Eylül’de Alman gazetecileri bir
“İnternet Bildirgesi” yayımladı. Fazla yerimiz yok, metni
yayımlıyoruz. Yorumu arkadan gelecek...
1. İnternet farklıdır. İnternet farklı kamu küreleri, farklı terimler ve
farklı kültürel beceriler yaratır. Medya günümüz teknolojik gerçeklerini
görmezden gelmekten ve onunla boğuşmaktan vazgeçip, çalışma yöntemlerini bu
gerçeklere uyarlamalıdır. Onların görevi mevcut teknolojiye dayanarak
gazeteciliğin en iyi biçimini geliştirmektir. Bu yeni gazetecilik ürünleri ve
yöntemlerini içerir.
2. İnternet bir cep boyutu medya imparatorluğudur. Web mevcut medya
yapılarını, eski sınırları ve oligopollleri aşarak yeniden düzenliyor. Yayın ve
medya içeriğinin yayılması artık yüklü yatırımlar gerektirmiyor. Gazetecilik
öz-kavramı, neyse ki, onu enformasyonun akışını düzenleme ve filtreleme
görevinden kurtarıyor. Geriye gazeteciliği sıradan yayından ayıran gazetecilik
kalitesi kalmaktadır.
3. İnternet toplumdur; toplum internettir. Sosyal ağlar, Vikipedi veya
YouTube gibi web-tabanlı platformlar Batı dünyasında insanların çoğu için günlük
yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Onlara telefon veya televizyon gibi
erişilebilir. Eğer medya şirketleri var olmaya devam etmek istiyorsa,
bugünkullanıcılarının dünyasını anlamalı ve iletişim formlarını kucaklamalıdır.
Bu kucaklama sosyal iletişimin temel formları dinleme ve yanıtlamayı, yani
diyaloğu da içerir.
4. İnternet özgürlüğü dokunulmazdır. İnternet açık mimarisi sayısal iletişen
bir toplumun ve dolayısıyla gazeteciliğin temel bilişim yasasını
oluşturmaktadır. Bu, özel, ticari veya siyasi çıkarların, çoğu kamu yararı
iddiası arkasında gizlenerek korunması uğruna değiştirilemez. Nasıl
yapıldığından bağımsız olarak, internete erişimin engellenmesi serbest bilgi
akışını tehlikeye atmakta ve bilgi erişim temel hakkını bozmaktadır.
5. İnternet bilginin zaferidir. Yetersiz teknolojisi nedeniyle medya
kuruluşları, araştırma merkezleri, kamu kuruluşları vediğer kuruluşlar bugüne
kadar dünyadaki bilgileri derlemiş ve sınıflandırmıştır. Bugün her vatandaş
kendi kişisel haber filtrelerini oluşturabilir, arama motorları ile daha önce
hiç bilinmeyen boyutta bir bilgi hazinesine ulaşabilir. Bireyler artık her
zamankinden daha iyi şekilde bilgilenebilir.
6. İnternet gazeteciliği geliştirir. İnternet üzerinden gazetecilik yeni bir
şekilde kendi toplumsal-eğitimsel rolünü gerçekleştirebilir. Bu, bilginin
sürekli değişen, devamlı süreç olarak sunulmasını içerir; basılı medyanın
değişmezliğinin kaybı bir artıdır. Bilginin bu yeni dünyasında hayatta kalmak
isteyenlerin, yeni bir idealizm, yeni gazetecilik fikirleri ve bu yeni
potansiyeli kullanmaktan zevk alması gerekir.
7. Net, ağ gerektirir. İnternet linkleri bağlantılardır. Birbirimizi bu
bağlantılar ile biliyoruz. İnternet bağlantılarını kullanmayanlar kendilerini
sosyal söylemin dışında tutmaktalar. Bu, geleneksel medya şirketlerinin web
siteleri için de geçerlidir.
8. Linkler ödüllendirir, alıntılar süsler. Arama motorları ve birleştiriciler
(portallar) kaliteli gazeteciliği kolaylaştırır: Onlar uzun vadede olağanüstü
içeriğin bulunabilirliğini arttırır ve böylece yeni ve kamusal bilgi dünyasının
ayrılmaz bir parçasıdır. İnternet bağlantıları ve alıntılar yoluyla referanslar,
özellikle yaratıcısından herhangi bir izin veya ücret gerektirmeyenler, ilk
etapta ağ üzerindeki sosyal söylem kültürünü mümkün kılar. Bunların hepsi
şüphesiz korumaya değerdir.
9. İnternet, siyasi söylem için yeni bir mekândır. Demokrasi, katılım ve
bilgiye erişim özgürlüğü ile büyür. Siyasi tartışmanın geleneksel medyadan
internete aktarılması ve halkın etkin katılımı ile bu tartışmayı genişletmek
gazetecilik görevlerinden biridir. Bugün basın özgürlüğü, düşünce özgürlüğü
anlamına gelir.
10. Alman Anayasası’nın 5. maddesi meslekler veya geleneksel iş modelleri
için koruyucu haklar ihtiva etmez. İnternet, amatör ve profesyonel arasındaki
teknolojik sınırları geçersiz kılar. Bu nedenle basın özgürlüğü ayrıcalığı
gazetecilik görevlerinin yerine getirilmesine katkıda bulunabilecek herkes için
geçerli olmalıdır. Nitelik açısından, ücretli ve ücretsiz gazetecilik arasında
bir ayrım yapılmamalı, ama iyi ve kötü gazetecilik arasında yapılmalıdır.
11. Çok fazla bilgi diye bir şey yoktur. Bir zamanlar, kilise gibi kurumlar
kişisel farkındalık yerine güce öncelik verdi ve tipo matbaa makinesi
bulunduğunda, denetimsiz bilgi akışına karşı uyardı. Diğer taraftan,
broşürcüler, ansiklopediciler ve gazeteciler daha fazla bilginin daha fazla
özgürlüğe yol açtığını, hem birey hem de bütün olarak toplum için gösterdi. Bu
önerme bugün için de geçerli.
12. Gelenek, bir iş modeli değildir. Gazetecilik içeriği ile internet
üzerinden para kazanılabilir. Zaten, bunun birçok örneği bugün var. Ancak,
şiddetli rekabet nedeniyle, iş modelleri internetinyapısına uyarlanmalıdır.
Kimse bu hayati uyarlama sürecinden statükoyu korumaya yönelik politikalarla
kaçınmaya çalışmasın. Gazetecilik açık rekabetle net üzerinden iyi finansal
çözümler bulmalı ve cesaretle bu çözümlerin çok boyutlu uygulamalarına yatırım
yapmalıdır.
13. Copyright, internet üzerinden bir sivil görev haline gelir. Copyright
internette enformasyonun düzenlenmesinde merkezi bir köşetaşıdır. Yaratıcıların
kendi içeriklerinin dağıtımının türü ve kapsamı üzerinde karar hakkı internet
üzerinde de geçerlidir. Aynı zamanda, telif hakkı eski tedarik mekanizmaları
korumak ve yeni dağıtım modelleri ya da lisans yapılarını sokmamak için
kullanılamaz. Mülkiyet yükümlülükleri kapsamaktadır.
14. İnternette çok para vardır. Gazetecilik çevrimiçi hizmetleri reklam
yoluyla finanse eder. Bir okuyucu, izleyici ya da dinleyicinin zamanı
değerlidir. Gazetecilik sektöründe, bu ilişki her zaman finansmanın temel bir
ilkesi olmuştur. Gazetecilik açısından geçerli yeni finans modelleri bulunmalı
ve test edilmelidir.
15. İnternette olan internette kalır. İnternet, gazeteciliği yeni bir
niteliksel düzeye kaldırıyor. Online metin, ses ve görüntüler artık geçici olmak
zorunda değil. Onlara yeniden erişilebilir, böylece çağdaş tarihin bir arşiv
binası oluşabilir. Gazetecilik, bilginin gelişmesini, yorumlanmasını ve hataları
göz önüne almalı, yani, oluşan kendi hatalarını kabul etmeli ve şeffaf bir
şekilde onları düzeltmeli.
16. Kalite en önemli nitelik olmaya devam ediyor.İnternet ortaya düzgün
ürünler de çıkarır. Sadece güvenilir, seçkinve olağanüstü olanlar uzun vadede
sürekli izlenecektir. Kullanıcıların talepleri artmıştır. Gazetecilik bunları
yerine getirmeli ve sık sık güncellediği ilkelerine bağlı kalmalıdır.
17. Herkes için Web, 20. yüzyıl kitle iletişim araçlarından üstün bir
toplumsal değişim altyapısı oluşturur. Şüphe halinde,“Vikipedya kuşağı”,
kaynağın güvenirliğini belirlemek, haberi geriye gidip orijinal kaynağında
izleme, araştırma, denetleme ve değerlendirmek yeteneğine tek başına veya bir
grup olarak sahiptir. Bunu küçük gören ve bu becerilere saygı göstermeye istekli
olmayan gazeteciler internet kullanıcıları tarafından ciddiye alınmaz. Çok
haklılar. İnternet eskiden alıcı olarak bilinenlerle, okuyucu, dinleyici ve
izleyiciler, doğrudan iletişim ve onların bilgilerinden yararlanmayı sağlar.
“Her şeyi bilen” gazeteciye değil ama iletişim kuran ve araştıran gazeteciye
talep var.
|
