|
ankalar tüketici kredisi vermeye başladıktan sonra halkımız otomobil satın almak için borçlanıyordu. O arada kredi kartıyla borçlanma çılgınlığı başladı.
Otomobil kredisi kullanabilecekler kullandı. Talep kesildi. Kredi kartlarında ise limit sorunu nedeniyle borçlanma hızı yavaşladı.
Şimdilerde halkımız ev satın almak için borçlanıyor. İhtiyaç kredisi kullanıyor. Geçen yılın mart ayından bu yılın mart ayına kadarki 12 aylık dönemde, halkımızın mevduat bankalarındaki tüketici kredisi ve kredi kartı borcu 19 milyar YTL (yüzde 38 oranında) artarak 68.5 milyar YTL'ye yükseldi.
Mevduat bankalarının 2007 yılı mart ayı başında YTL kredileri toplamı 150 milyar YTL. Demek ki mevduat bankalarımızın toplam YTL kredilerinin yüzde 45'ini tüketici kredileri oluşturuyor.
Dolaylı olarak tüketici kredisinin de reel sektöre yarar sağladığı söylenebilir ama, yatırım ve üretimi kredilendirmesi beklenen banka sisteminin kredi imkânlarının yaklaşık yarısını tüketim finansmanına yönlendirmesi de önemli bir gelişmedir.
Tüketici borçlanıyor
Gelişmiş ekonomilerde, tüketici kredilerinin milli gelire oranı bizdekinden çok daha fazladır. Ama o ülkelerde toplam kredi büyüklüğünün yarıya yakın kısmını tüketici kredileri teşkil etmez.
Bankalar talebi, riski ve getiriyi dikkate alarak kredi dağıtır. Şimdilerde yatırım ve üretim için yeterli kredi talebi olmadığı için, bu tür kredilerin riski tüketici kredilerine göre yüksek getirisi düşük olduğu için ve de talep tüketiciden geldiği için bankalar tüketiciyi kredilendiriyor. Bu da unutulmamak gerekir.
Konut kredileri 12 ayda 7.8 milyar YTL (yüzde 52), ihtiyaç kredileri 7.5 milyar YTL (yüzde 69) büyüdü. İhtiyaç kredilerinin (faiz yükünün ağır olmasına rağmen) hızla artması, borç yükü altındaki alt gelir grubundaki halkımızın bu kredilerle borçlarını çevirme arayışlarına bağlanıyor.
Borçla borç ödeniyor
Gözlemciler, bir kredi kartı borcunu, bir başka kartın limitiyle ödemede tıkananların, şimdilerde kredi kartı borçlarını bir süre ertelemek arayışında giderek daha fazla ihtiyaç kredisi kullandıklarını söylüyor.
Gözlemcilerin dikkat çektikleri bir başka nokta, borç yükünden kurtulmak için, dost-akraba çevresine yapılan satışlara dayalı olarak konut kredisi kullananların sayısının artmakta olması.
Halkımızın mevduat bankaları'na tüketici kredileri ve kredi kartı borçları (milyon YTL)
Mart başında yurtiçi yerleşiklerin toplam mevduatı 279 milyar YTL. Bunun 174 milyar YTL'si Türk parası, 105 milyar YTL'si döviz cinsi mevduat.
Bankalarda yurtiçi yerleşiklerin 79.8 milyar dolar, yurtdışı yerleşiklerin 3.1 milyar dolar döviz mevduatı var. Yurtdışında yaşayan Türklerin Merkez Bankası'ndaki "süper faiz" hesaplarındaki 15.7 milyar doları da eklendiğinde bankalarımızda ve Merkez Bankası'ndaki döviz mevduatının 98.6 milyar dolara yükseldiği görülür.
Mevduat bankalarının mart başında toplam kredi stoku 173 milyar YTL. Bunun da 150 milyar YTL'lik bölümü Türk parası kredi, 23 milyar YTL'lik kısmı döviz kredisi. (Mevduat bankalarında mart başında yabancı para cinsi mevduatın YTL karşılığı 105 milyar YTL. Bankaların döviz kredilerinin Türk parası karşılığı ise 22 milyar YTL.)
|
