Göl-tarla, Kuş Cenneti Oluyor

zmir'in Selçuk ilçesinde çiftçiler ile çevreciler arasındaki 30 yıllık 'Belevi Gölü' mücadelesini çevreciler kazandı. Yazları kurutularak tarla, kışları 3—5 metre derinliğinde göl olarak kullanılan 3 bin dönümlük Hazine arazisinin sulak alan olmasına karar verildi.

Bölgede 9'u su kuşu olmak üzere toplam 19 kuş türünün yaşadığını belirleyen İzmir Çevre ve Orman Müdürlüğü, Belevi Gölü'nün Ramsar kapsamına alınması için çalışma başlattı. Bu girişim tamamlandığında sınırlarını Devlet Su İşleri tarafından belirlenecek olan sulak alanda tarımsal faaliyet yerine balıkçılık yapılacak. Efes'e gelen turistler göçmen kuşları da izleme imkanı bulacak.

Belevi Gölü, İzmir—Aydın otoyolunun sol tarafında, Belevi beldesinin sınırları içinde yer alıyor. Gölün bulunduğu yer Hazine'ye ait ve kış aylarında 3—5 metre yüksekliğinde suyla doluyor. Belevi Belediyesi, 1995 yılında kurduğu pompa sistemiyle suları 30 kilometre uzaklıktakı Pamucak sahiline akıtmaya başladı. Daha önce köy olduğu için bu işlem Belevi Muhtarlığı tarafından yapılıyordu. Belevi'nde ve çevredeki yerleşim birimlerinde oturanlar, Hazine'den az bir para ile kiralayarak kurutulan bölgede çiftçilik yapıyordu. Ancak Belevi Belediyesi'nin pompaları yaklaşık 5 yıldır çevrecilerin tepkisi üzerine çalışmıyor. Çevreciler, gölden atılan tatlı suyun yerine yeraltından tuzlu deniz suyu geldiğini, bunun çok tehlikeli bir gelişme olduğunu savunuyor.

Belevi Belediyesi'ne ait pompaların durmasından sonra bölgedeki tatlı su miktarında ciddi artış oldu. Devlet Su İşleri, sürekli ölçümler yaparak bu durumu kayıt altına alıyor. Su miktarındaki artış üzerine bölgedeki kuş sayısında da gözle görülür bir yükselme oldu. İzmir Çevre ve Orman Müdürlüğü, bu gelişmelerden sonra bölgenin Ramsar Sözleşmesi kapsamına alınmasına karar verdi. 1971 yılında imzalanan Ramsar Sözleşmesi, sulak alanların korunmasını öngörüyor, başka amaçla kullanılmasını engelliyor. Ramsar ile gölün kurutulması önlenirse Efes Antik Kenti'ne gelen turistler göle de uğrayarak doğayla başbaşa kalabilecek ve göldeki kuşları gözleyebilecek.

Göldeki suyun çokluğu, Hazine'den kiraladıkları göl yatağının bir kısmında çiftçilik yapan köylüleri de kısmen pes ettirdi. Belevi'nde yaşayan çiftçiler, göldeki balıklardan istifade etmek için balıkçılık kooperatifi kurdu. Belevi Cumhuriyet Mahallesi Muhtarı Mevlüt Ünsal, çiftçilerin gölün tarım amaçlı kullanılmasını istediğini, ancak çevre amaçlı kullanılması halinde balıkçılık yapabileceklerini kaydetti. Belevi Belediye Başkanı Rabbani Kurudal, "Ben bölgenin tarım alanı olmasını istiyorum. Göl alanından Devlet Su İşleri yer almış. Bir kısmından otoyol geçmiş. Devlet Demir Yolları da bir bölümünden yer almış. İl fidanlığı 650 dönüm almış. Belevi'de yaşayan vatandaşa hiçbir şey kalmamış." dedi. Devlet Su İşleri İl Müdürü Ayhan Sarıyıldız ise "Kanala bir kontrol kapağı yapacağız. Böylelikle gölün bazı bölümlerinde tarım yapılabilecek." diye konuştu.

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilimdalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Mehmet Sıkı, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: "Burası yurdumuzun ikinci derece önemli bir sulak alanı. Özellikle göçmen kuşlarının konaklama sırasında uğradığı bir yer. Burasını, SİT alanı yaptırdık. Şu anda korunan bir bölge oldu. Ancak bazı sıkıntılar var. Usulsüz hayvan otlatma ve bitkilerin yakılması söz konusu. Burası kuş cenneti olacaksa bunların önlenmesi lazım."