|
b>TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu Raporu enerji yolsuzluklarına ışık tuttu. İran doğalgazı, hattında kullanılan boruların çapının 40 inçten 48 inçe (1 inç=2.54 cm) çıkarılmasıyla Botaş'a 54 milyon dolar ek maliyet oluştuğu, çap genişletme gerekli olsa da ek maliyetin 40 milyon dolar olduğu belirlendi. Hattın Doğu Beyazıt-Erzurum etabı 1997'de 117 milyon 556 bin dolar bedelle FERNAS/STFA ENERKOM konsorsiyumuna verildi. Raporda 4 Kasım 1997'de ise Türkmenistan'dan doğalgaz alınacağı ve boru hattından taşınacak doğalgazın 10 milyardan 16 milyar metreküpe çıkacağı gerekçe gösterilerek, ilk ihalede 40 inç olan boru hattı çapının 48 inçe, boru kalınlığının ise 12.7 mm'den 14.3'e çıkarılması kararlaştırıldığı bilgisi de yer aldı. Karar uyarınca 1998'de 172 milyon 100 bin dolar bedelle yeni anlaşma sağlandı. Böylece 8 inçlik boru çapı artışı 54 milyon 544 bin dolarlık maliyet artışı yarattı.
Fazladan 40 milyon dolar
Doğu Beyazıt - Erzurum etabının diğer etaplar beklenmeden ihale edilmesine gerekçe olarak işin aciliyeti gösterildi. Oysa mevsim şartları inşaat için elverişli değildi. Botaş'ın acelesinin nedeni zarflar açıldığında ortaya çıktı. Hemen hemen aynı arazi şartlarında ve 48 inç çapında olan Erzurum-İmranlı hattının 'hat birim maliyeti' kilometre başına 353 bin 500 dolardı. Oysa Doğu Beyazıt-Erzurum etabında son sözleşmeyle bu fiyat 423 bin doları bulmuştu. Birim fiyat çapı 40 inç olan İmranlı-Kayseri hattı için de kilometrede 323 bin dolar olarak belirlenmişti. Ancak Erzurum-İmranlı etabının yüzde 16.5 daha ucuza mal olacağı ve Doğu Beyazıt-Erzurum etabının emsal bedelinin 142.7 milyon dolar olması gerektiği belirlendi.
Bu da söz konusu etabın diğer iki etapla birlikte ihale edilmesi halinde 30 milyon dolarlık pahalı maliyetin ortaya çıkmasına neden olacaktı. İhaleyi alan konsorsiyum bu farkla da yetinmeyerek 11 milyon dolar ek harcama yaptı. Böylece Doğu Beyazıt-Erzurum etabı emsalinden 40 milyon dolar daha pahalıya mal oldu.
'Mavi Akım'ı da etkiledi'
Komisyon'un yorumuna göre, çap genişlemeden kaynaklanan gecikme Mavi Akım'ın Samsun-Ankara ayağının da maliyetini artırdı. Doğu Beyazıt-Erzurum
etabı referans alınması halinde söz konusu boru hattının da pahalı ihale edildiği söylenebilir. Söz konusu fazla maliyet 65 milyon dolar olarak belirlendi. Komisyon ayrıca süreçle ilgili bulunan dönemin Botaş Genel Müdürü Nevzat Arseven ile Yatırımlar Daire Başkan Yardımcısı Fuat Celepci başkanlığındaki üst komisyon üyelerinin sorumluluğunu tespit etti.
|
