|
ontrat devirleriyle Türkiye'ye yılda 4 milyar metreküp doğalgazı doğrudan satma olanağına kavuşan Rusya'nın devlet şirketi Gazprom, şimdi de Ankara ve İstanbul doğalgaz dağıtım şirketlerine göz dikti.
Gazprom bu iki şirketi satın alması halinde, Türkiye doğalgaz tüketiminin yüzde 30'unu doğrudan kontrolu altına almış olacak. Ankara'nın doğalgaz dağıtım şirketi Başkentgaz ile ilgilenen yabancı şirketler arasında Gaz de France ile İtalyan Agip de var.
Yüzde 11'i Gazprom'un
Geçen yıl çıkarılan yasa ile Botaş'ın elindeki doğalgaz kontratlarının, satıcı şirketlerin 'ön izin' verdiği şirketlere devredilmesinin önü açıldı. Bu yasaya dayanarak yapılan ihalede, Gazprom'un ön izin verdiği dört şirkete, Botaş'ın Rusya'dan satın aldığı doğalgaz kontratlarının 4 milyar metreküplük bölümü devredildi. Türkiye'nin bu yılki doğalgaz tüketiminin yaklaşık 36 milyar metreküp olduğu dikkate alınırsa, doğalgaz piyasasının yaklaşık yüzde 11'i doğrudan Gazprom'un kontroluna girdi.
EGO'nun ismi değişti
Ankara'nın doğalgaz dağıtımını yürüten EGO, özelleştirilmek üzere ayrı bir şirket haline getirildi ve adı da Başkentgaz olarak değiştirildi. Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin Başkentgaz'daki yüzde 100 hissesinin blok satışı için ihaleye çıkıldı. Şirket ihalesi için teklifler 26 Şubat 2008 tarihinde alınacak ve aynı gün ihale gerçekleştirilecek.
Başkentgaz ile çok sayıda yerli ve yabancı şirket ilgileniyor. Yabancı şirketler arasında Fransız devlet şirketi Gaz de France, İtalyan Agip'in yanı sıra Gazprom da bulunuyor. Ankara'nın doğalgaz dağıtım şirketine ilgilerini daha önce en üst düzeyde Türk yetkililere ileten Gazprom'dan bir heyet geçtiğimiz günlerde yeniden Ankara'ya gelerek, bu konudaki niyetlerini tekrarladılar ve yetkililerden bilgi aldılar.
Özelleştirme çalışmaları 2008 yılında hız kazanması beklenen İstanbul'un doğalgaz dağıtım şirketi İgdaş'a talip olanlar arasında, pek çok yerli firma ile Kuveytli ve İsrailli firmaların yanı sıra Gazprom da bulunuyor. Gazprom, 2004 yılından bu yana bu konudaki niyetlerini tüm Türk yetkililere iletti.
3 milyar dolar bekliyor
Başkentgaz'ın internet sitesinde, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in Belediye Meclisi'ndeki toplantıda, "Satış miktarı olarak Türkiye'nin en büyük
özelleştirmeleri arasında olacağı, Başkent Doğalgaz A.Ş.'nin blok staşından 3 milyar doların üstünde gelir beklendiğini açıkladığı" bilgisine yer verildi.
Uzmanlar, normal koşullarda Başkentgaz'ın satışından elde edilecek gelirin bu rakama ulaşamayacağını belirtiyor. Doğalgaz dağıtım şirketlerinin kar marjı, Botaş'tan alıp aboneye sattıkları doğalgaz için aldıkları birim hizmet amortisman bedelinden (BHAB) oluşuyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından gerçekleştirilen doğalgaz dağıtım ihalelerinde kimi şehirler için 8 yıl süreyle BHAB sıfır olurken, en yüksek rakam 2.5 sent düzeyinde bulunuyor.
Ancak, Başkentgaz'ın özelleştirilmesi konusunda bu yıl çıkarılan özel kanunla, bu şirketin abonelerden alacağı birim hizmet amortisman bedeli on yıl süreyle 5.5 sent olarak belirlendi. Bu da Başkentgaz'ı, diğer doğalgaz dağıtım şirketlerine göre daha cazip hale getiriyor.
Türk ortak alabilir
Başkentgaz'ın Gazprom'a satışının önündeki en büyük engeli Rekabet Kurulu oluşturuyor. Ancak Gazprom'un rekabet engelini aşabilmek için yanına bir Türk ortak olması ve ayrı bir şirket kurması bekleniyor. Başkentgaz'ın Ankara Büyükşehir Belediyesi'nce özelleştirilmesi için bu yılın mayıs ayında çıkarılan yasaya göre, Başkentgaz'ın dağıtım ihalesini kazanacak şirket 30 yıl süreyle dağıtım işini yürütecek.
Gazprom için neden önemli?
Başkentgaz, İgdaş gibi kuruluşların tükettiği doğalgazı Botaş ithal edip, üzerine iletim masraflarını ve karını ekleyerek bu dağıtım şirketlerine satıyor. Botaş ithal ettiği doğalgazın bin metreküpü için yaklaşık 300 dolar ödüyor. Vergiler hariç dağıtım şirketlerine ise bu gazı evsel tüketim için 435.9 YTL'ye (369 dolar), sanayi tüketimi için 429.3 YTL'ye (364 dolar) satıyor.
Başkentgaz'ı eğer Gazprom dışında bir şirket satın alırsa, doğalgazı aldığı Botaş'a bu kâr payını ödemek durumunda kalacak. Ancak Başkentgaz'ı Gazprom satın alırsa, Botaş'a sadece iletim bedeli ödeyerek, kuyudan çıkardığı gazı doğrudan Ankaralı abonelere satabilecek. Bu da Gazprom'un doğalgaz satışından daha yüksek kâr etmesi anlamına gelecek.
Gazprom avantajlı
Gazprom aynı zamanda üretici bir şirket olması nedeniyle, diğer alıcılar karşısında Başkentgaz'ı alım konusunda en avantajlı konumda bulunuyor. Eğer Gazprom Ankara ve İstanbul'un doğalgaz dağıtım şirketlerini alırsa, 7 milyar metreküplük doğalgazı Türkiye piyasasına doğrudan satacak. Kontrat devirleriyle kontroluna aldığı 4 milyar metreküp de dikkate alındığında, Gazprom'un Türkiye'nin toplam doğalgaz piyasasındaki payı yüzde 30'u bulacak.
|
