|
b>Tarihi yarımadanın ardından tüm İstanbul'un yeraltı ve yerüstü tarihi eser envanteri çıkarılıyor. Restore edilecek yüzlerce yıllık tarihi eserle, 'eski İstanbul' dokusu yeniden hayata dönecek
Yapımı geciktiği için UNESCO'nun tepkisine neden olan Tarihi Yarımada Koruma Planı, ilk sonuçlarını vermeye başladı.
Yüzlerce yıl İstanbullulara hizmet verdikten sonra son 50 yılda yıkılan, yok olan tarihi eserler yeniden hayat buluyor. Proje kapsamında ilk etapta Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerine ait 15 tarihi eser restore edilerek mahalle sakinlerinin kullanacağı semt konaklarına dönüştürülecek. Tarihi yarımadada üç yıl süren envanter çalışması, İstanbul geneline yayılarak tüm kültür mirası tespit edilecek ve koruma planı hazırlanacak.
Önce tespit, sonra plan
İstanbul'da, özellikle Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan tarihi yarımada ve Beyoğlu bölgesindeki yüzlerce tarihi eser ya çoktan yok olmuş ya da yavaş yavaş yok olmak üzere. İstanbul'un en eski yerleşim birimleri olan bu bölgede yapılan tarihi eser envanter çalışması ve 1/1000'lik 'Tarihi Yarımada Koruma Planı'nın çalışmaları, şimdi tüm İstanbul için yapılacak. İstanbul'un önce yerüstü, ardından yeraltındaki tarihi eser ve kültür miraslarının tespiti yapılacak ve koruma planları çıkarılacak. Tarihi Çevreyi Koruma Müdürlüğü'nün hazırladığı projeyle önce yok olmak üzere olan kültür mirası eserler kurtarılacak, ardından kitaplarda ve fotoğraflarda yer aldığı halde artık yerinde başka yapıların yükseldiği tarihi eserlerden bir kısmı aslına uygun olarak hayata döndürülecek.
Sivil kullanıma açılacak
Restore edilecek eserlerin geçmişinin MS 400 yılına kadar uzandığını belirten Tarihi Çevreyi Koruma Müdürü Hasibe Silahtar, koruma kurulu onayının ardından çalışmalara başlayacaklarını söyledi. Osmanlı dönemininde 16 ve 17. yüzyıllarda yapılan ve mektep, külliye, kahve, ikamet olarak kullanılan yapıların restorasyondan sonrada sivil kullanıma hizmet edeceğini belirten Silahtar şöyle dedi: "Eminönü, Beyoğlu, Eyüp, Ortaköy, Üsküdar'da yer alan bu 15 proje eski İstanbul'da bulunuyor. Projelerini bitirdik ve koruma kurulu onayının ardından restorasyona başlayacağız. Kurul Kıztaşı projesini onayladı ve çalışmalara başladık.
1550 yıllık Kıztaşı
Bizim mülk sahibi olduğumuz eski eserleri, restore edip hayata döndüreceğiz. Belediyenin yönetim kademeleri değil, bölgedeki sivil halkın kullanacağı semt konakları, eğitim ve sağlık tesisleri şeklinde kullanılacak. Bu eserleri yok olmaktan kurtarmaya çalışıyoruz. Örneğin 450 yılında yapılmış Fatih Kıztaşı, depremde hasar görmüş ve önünden geçen trafikten de olumsuz etkileniyor. 17 metrelik bu taş, yıkılmak üzere. Statik önlemler alınacak, taştaki zedelenmeler giderilecek ve çürüyen çember değiştirilecek. Üzerinden yol geçmiş eski eserlere belki yapacak çok fazla bir şey yok ama, yok olmak üzere olan ve kayıtlarda olduğu halde şu an yerinde durmayan tarihi eserleri yeniden kazanacağız."
Üç imparatorluğa ev sahipliği yapmış, Üç bin yıllık tarihiyle dünyanın sayılı kentlerinden biri olan İstanbul'un bugün yeraltı ve yerüstünde, nerede hangi eserin bulunduğu bilinmiyor. Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan tarihi yarımada için yapılan envanter ve koruma planı, İstanbul geneli için de yapılacak. Bu çalışma için, İstanbul beş ayrı bölgeye ayrılacak ve her bir bölgede ayrı ayrı eser tespit çalışması yapılacak. Silahtar, "Bu çalışma, bugüne kadar yapılamamış. Kültür Bakanlığı, vakıflar, büyükşehir belediyesinin elinde birbirinden bağımsız rakamlar var ama bunlar da eksik. İstanbul'un kültür miraslarını tespit için envanter ihalesi düzenleyeceğiz. Bu arada tespit edildiği halde üzerinde boş arazi bulunan veya kaybolmuş eserler de tescil edilecek. Uygun olanları da yeniden ihya edilecek" dedi.
Tarihi kahveler de sırada
Restorasyon Projesi hazırlanarak koruma kurullarının onayına sunulan tarihi eser ve kültür mirasları arasında, anıt, dikilitaş, sarnıç, konak, saray, cami, mezarlık, külliye, tekke, kahve, cami, okul, Mevlevihane gibi, Bizans ve Osmanlı kültürünü yanmsıtan mimari örnekleri bulunuyor.
Yapılacak çok iş var
Bunların çoğunluğu bugün yıkılmak üzereyken, bazılarının sadece ansiklopedik bilgileri bulunuyor. Restorasyon projesi hazırlanan ve bir sonraki dönemde restore edilecek eserler arasında, 5. yüzyılda yapılmış Serifiye Sarnıcı, Kıztaşı, Roma imparotorlarının forum alanı olarak yapılan Çemberlitaş, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u kuşatması sırasında askerlerin eğitim alanı olan Okmeydanı, 16, 17, 18, 19. yüzyıllara ait taş evler, konaklar ve Eyüp Konağı, Hüsrev Paşa Tekkesi, Müzisyenler Kahvesi, Vezir Tekkesi, Beşirağa Medresesi, Bahariye Mevlihanesi, Ahşap Konak, Safiye Sultanzadeler Haziresi, Eyüp Hatuniye Tekkesi, Uzunpiyale Paşa Sübyan Mektebi, Tebhirhane, Su Deposu, Kasımpaşa Mevlevihanesi bulunuyor.
|
