EMO'nun Zam Yorumu: Elektriğe Kayıp Kaçak Zammı

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından yapılan ve elektrik fiyatlarına yüzde 9 olarak yansıyacak zammın değerlendirildiği yazılı açıklamada, elektrik alış maliyetini gösteren çıplak elektrik fiyatının mevcut tarifeye göre yalnızca yüzde 5 artarken, kayıp ve kaçak bedelinin ise yüzde 39,76 arttırıldığına dikkat çekildi ve "Böylece kayıp ve kaçak bedelinin birim kilovat saat elektrik tarifesindeki payı, konutlar için yüzde 11,67‘den yeniden yüzde 14,97‘ye kadar yükseltilmiş oldu. Tarifedeki kayıp ve kaçak payı alçak gerilim sanayi abonelerinde yüzde 17,73‘e kadar çıktı. Hükümetin bayram hediyesi elektrik zammıyla 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik gideri ise 90 lirayı aştı" denildi.

"Dağıtım şirketlerine yıllık 2 milyar 610 milyon TL‘lik aktarım sağlanıyor"

EPDK tarafından açıklanan yeni tarife ile birim kilovat saat başına konutlar için elektrik fiyatının, enerji alış maliyeti, dağıtım, iletim, perakende satış hizmeti bedelleri ile kayıp ve kaçak bedeli dahil olmak üzere yüzde 9 artışla 28,49 kuruştan 31,05 kuruşa çıkarıldığının belirtildiği açıklamada, şu görüşlere yer verildi:

"4 kişilik bir ailenin asgari aylık tüketiminin 230 kilovat saat olduğu dikkate alındığında, mevcut durumda 83,2 TL olan fatura, 90,65 TL‘ye yükseltildi. Aylık 7,5 TL‘lik artışla, şirketler hane başına yıllık en az 90 TL fazladan tahsilat yapacaklar. Bu da yaklaşık 29 milyon mesken abonesi olduğu dikkate alındığında, dağıtım şirketlerine yıllık 2 milyar 610 milyon TL‘lik aktarım olanağı sağlamaktadır. Yurttaşlardan yapılacak bu aktarımın 1 milyar 58 milyon TL‘si ise kayıp ve kaçak bedelindeki, şirketlerin hedeflerini tutturamamaları nedeniyle yapılan yükseltmeden kaynaklanıyor. Üstelik bu hesaplamalar yalnızca konut tüketicileri bazında yapıldığı için, dağıtım şirketlerine yapılan aktarımın daha da büyük olduğu açıktır.

Hükümet yapılan zamlarla bir yandan dağıtım şirketlerinin kamu üzerinden finansmanını sağlarken, Cumhurbaşkanlığı seçimleri dahil olmak üzere seçim bütçeleri nedeniyle oluşturdukları açığı kapatmak için de kaynak yaratmış olmaktadır. Ekim 2014 zammı sayesinde elektrik faturaları üzerinden tahsil edilen vergi, fon ve paylar da artırılmış olmaktadır. Sadece bu artış nedeniyle 1 yılda konut kullanıcıları üzerinden 546 milyon TL daha fazla tahsilat yapılacaktır".

"Elektrik yoksulluğu artacak"

Elektrik tarifelerine yapılan zamların pek çok temel ürünün fiyatlarında da artışlara yol açacağı uyarısında bulunulan EMO açıklaması, şöyle devam ediyor:

"Bu durum, gelir dağılımı giderek bozulan ülkemizde, insanların temel maddelere ulaşımını zorlaştırırken; elektrik yoksulluğunu da artıracaktır. Elektrik fiyatlarındaki bu fahiş artış karşısında kayıp ve kaçak kullanımının da artma riski bulunmaktadır. Bırakın dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçağı azaltmasını; kar uğruna yoksul insanların kaçak elektrik kullanımına itildiği, bu kaçağın da borcunu ödeyen yurttaşlar tarafından şirketlere ödendiği garip bir saadet zinciri yaratılma riski bulunmaktadır. Acilen kayıp ve kaçak konusunda ekonomik, teknik ve toplumsal gerçekler dikkate alınarak önlemler alınmalıdır. Kayıp ve kaçak hedeflerini tutturamayan dağıtım şirketlerine de kamu adına el konulmalıdır. Elektrik dağıtım ve üretim özelleştirmelerinin yol açtığı tahribata bir an evvel son verilmeli, kamunun inisiyatif alacağı yeni bir modele geçiş yapılmalıdır" .