Doğalgaz Faciası Dedektör Satışlarını 5'e Katladı

Ankara'da üniversiteli 7 gencin ölümüyle sonuçlanan doğalgaz faciası, doğalgaz zehirlenmelerine karşı uyaran karbonmonoksit gaz dedektörü satışlarını katladı. Kaza sonrasında Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş'ın her eve dedektör zorunluluğu konusunda çalışma yürütüldüğüne yönelik açıklaması da piyasayı hareketlendirdi. Yıllık 10-15 bin arasında satılan dedektörlerin sipariş sayısı bir haftada 50 bini aştı.

Türkiye'de 6.5 milyonu bireysel ısınma amaçlı olmak üzere toplam 7 milyon 200 bin civarında doğalgaz kullanıcısı bulunuyor. Herhangi bir sızıntı ya da kaçak riskine karşı ise doğalgaz alarm ve karbonmonoksit alarm cihazı olmak üzere 2 tür dedektör kullanılıyor. Uzmanlara göre, doğalgaz alarm cihazı, doğalgaz kullanılan her evde bulunmalı.
Karbonmonoksit gaz alarm dedektörünün ise özellikle bacalı sistemlerde kullanılması gerekiyor. Pazarın büyük kısmı ithal ürünlerden oluşuyor. İtek markası ile üretim yapan İleri Teknoloji, karbonmonoksit gaz alarm dedektörü üreten tek firma konumunda. Entronom, Alfa-tek, Mavili ise piyasadaki ithal markalar.

Piyasadaki gaz alarm dedektörlerinin fiyatları 25 TL'den başlıyor. Kaliteli karbonmonoksit gaz alarm dedektörlerinin fiyatı ise 100 TL civarında. Buna karşılık piyasada fiyatı 25-40 TL arasında değişen Çin'den ithal ürünler de bulunuyor.
 
EPDK yanlışı düzeltiyor

İleri Teknoloji Ürünleri İdari Sorumlusu Neslihan Topgüloğlu, "Ne yazık ki bu ürün kazaya kadar çok az kullanılıyordu. İlginin azlığı nedeniyle talebe göre üretim yapıyorduk. Ancak kaza insanları tedirgin etti ve talep 40 bin adetlere kadar çıktı" dedi. EPDK'nın her eve dedektör zorunluluğu çalışmasını geç kalınmış bir uygulama olarak değerlendiren Topgüloğlu, "19 Aralık 2007 tarihli 'Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik'e göre zaten bir dairede gaz alarm dedektörü olması gerekiyor. EPDK bu yönetmelikteki maddeyi dikkate alarak bu cihazları zorunlu tutmalıydı" dedi. Kaza sonrasında oluşan talebin birçok ithalatçı firmayı harekete geçirdiğini söyleyen Topgüloğlu, ürünlerin büyük çoğunluğunun Çin'den ithal edildiğini kaydetti. Topgüloğlu, karbonmonoksit gazını algılamamasına rağmen bu amaçla satılan ürünler olduğuna da dikkat çekerek, "Tüketici her ürünü almamalı. Standart belgesi olan ürünler tercih edilmeli" dedi.
 
Üretim Çin'de yapılıyor

Karbonmonoksit gaz dedektörünü daha çok lodosun etkili olduğu Eskişehir ve Bursa'da sattıklarını anlatan Entronom Gaz Dedektörleri Teknik Müdürü Süleyman Gümüş de kaza sonrasında satışlarda artış olduğunu söyledi. Kaza öncesinde aylık bin adet satış rakamına karşılık şu anda sadece Ankara'da günlük 300 adet satış yaptıklarını ifade eden Gümüş, şöyle konuştu: "Kaza sonrasında talep patlaması oldu. Talebin yoğunluğu nedeniyle doğrudan satış da yapmaya başladık. Karbonmonoksit gaz dedektörü özel bir teknoloji gerektiriyor. Ürünün 17 farklı kimyasal gazı algılaması gerekiyor. Teknolojik altyapımız olmadığı için ürünü kendi markamızla Çin'de ürettiriyoruz."

Kombi üreticisi Vaillant'ın Gaziosmanpaşa bayiliğini yürüten DKM Mühendislik ise bugüne kadar hiç satış yapmadıkları halde sipariş almaya başlamış. Gaz dedektörleri konusunda tüketici bilincinin oluşmadığından yakınan DKM Mühendislik Satış Müdürü Can Büyükcıngıl, "Tüketicinin bu ürünlere ilgisi o kadar düşüktü ki, firma olarak sürekli bilgilendirme ve tanıtım çalışmaları yürütmek zorunda kalıyorduk. Şu anda da GSM operatörlerine mesaj göndererek ürünü tanıtmaya devam ediyoruz. Ankara'da yaşanan kaza, bu ürünün zorunlu olduğunu hatırlattı. Bugüne kadar hiç satış yapmadığımız halde bir haftada 30 adet sipariş aldık" diye konuştu.
 
 
Belgesiz ürünlere dikkat

Makine Mühendisleri Odası Başkanı Emin Koramaz, "Türkiye'de de şu ana kadar bir zorunluluk yoktu. Ancak Türkiye'de böyle bir zorunluluğun olmasında fayda görüyoruz. Çünkü tüketici, asgari düzeyde de olsa yılda en az 2 kez baca temizliğinin yapılması, kombilerin bakım ve servislerinin aksatılmaması gibi konularda yeterince bilinçli değil. Bu faktörler göz önüne alındığında zorunlu tutulması en azından bu tür kazaların önüne geçilmesinde etkili olacaktır" dedi. Tüketicinin dedektör satın alırken mutlaka TSE belgesi olan ürünleri tercih etmesi gerektiğini hatırlatan Koramaz, "Piyasada birçok marka var. Bunların bir kısmı ithal. Öyle ürünler var ki, sigara dumanında bile ötebiliyor. Dikkatli olmak gerekiyor. Ürün mutlaka TSE belgeli olmalı" dedi.
 
Dedektör Yönetmeliği hiçbir belediyede yok
 
TBMM Çevre Komisyonu Başkanvekili Mustafa Öztürk, karbonmonoksit zehirlenmelerinin önüne küçük bir meblağ ödeyerek geçilebileceğini belirterek "Bir dedektörün fiyatı ne kadar ki? Evlerde gaz sızıntısını haber veren dedektör kullanımına ilişkin belediyelerin yönetmelik çıkarıp bunu zorunlu hale getirmesi gerekiyor" dedi. Öztürk, 2007 yılında 207 kişinin karbonmonoksit zehirlenmesinden hayatını kaybettiğini belirterek "Tabii bunlar kayıt altına alınanlar. Zannediyorum, kayıt altına alınmayan çok sayıda ölüm vardır. Bu konuda ciddi istatistik çalışması yapılması gerekiyor" dedi.

"Evlerde gaz sızıntısını haber veren dedektör kullanımına ilişkin belediyelerin yönetmelik çıkarıp bunu zorunlu hale getirmesi gerekiyor" diyen Öztürk, Türkiye'de hiçbir belediyenin bu konuda yönetmeliği bulunmadığına dikkati çekti. Öztürk'e göre yönetmelik çalışmaları BOTAŞ tarafından organize edilmeli, ayrıca gaz dağıtım şirketleri de teknik şartnamelerde dedektör kullanımını zorunlu hale getirmeli. Rüzgârlı havalarda baca tepmesini minimize eden baca başlığı kullanılmasının önemine işaret eden Öztürk, baca başlıklarının 20 TL'ye mal olduğunu söyledi.