Depremin Enerjisini Sönümleyen Sismik İzolatörler Binaların Hasar Görmesini Engelliyor

Deprem bölgelerindeki hastanelerin yapım sistemleri üzerine çalışmalar yapan Dr. Öğretim Üyesi Şule Yılmaz Erten, Kahramanmaraş merkezli depremlerin, depremde öncelikli olarak kullanılacak yapıların sağlam kalmasının önemini bir kez daha ortaya çıkardığını vurguladı.

Erten, Malatya ve Gaziantep'teki iki kamu hastanesinin zeminlerine yerleştirilen sismik izolatör sayesinde depremi hasarsız atlattığını anımsattı.

"Depremde öncelikli olarak kullanılacak hastane binaları mutlaka ayakta kalmalı" diyen Erten, "Dolayısıyla ilk olarak binaların taşıyıcı sistemlerinin güçlü olması gerekiyor. Bunun yanında bu depremde de önemini gördüğümüz sismik izolatörlerin kullanılması gerekiyor. Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi'nde sismik izolatör kullanımı sonucunda fay hattına çok yakın konumlanmasına rağmen bir hasar almadığını gördük." ifadelerini kullandı.

"Enerjiyi sönümleyerek binanın daha az hareket etmesini sağlıyor"
Erten, deprem anında güçlü yer hareketlerinin meydana geldiğini ve büyük enerjinin ortaya çıktığını ifade etti.

Ortaya çıkan enerjinin sönümlenmesinin binanın yapısıyla doğrudan ilgili olduğunu anlatan Erten, şöyle devam etti:

"Biz binaların depremde özellikle hareket etmesini böylelikle yerin enerjisini sönümlemesini istiyoruz. Bu enerji sönümlemesi binanın hareketiyle ilgili. Bu hareket çok fazla olduğunda hem binanın içindeki kullanıcının konforunu bozuyor hem de bir süre sonra binanın hasar almasına neden oluyor. Sismik izolatörler burada devreye giriyor. İki tür izolatörler kullanımı var. Birincisi temelden kolonların altına konarak izolatör kullanılması ikincisi ise kolonları keserek sonradan izolatör yerleştirilmesi. Temelden inşa edildiğinde kullanılan sismik izolatörler deprem anında yer hareketinin tam tersi yönde binayı hareket ettirir. 7-8 büyüklüğündeki bir depremi 3-4 büyüklüğündeki bir deprem yaşanıyor gibi hissedilmesini sağlar. Enerjiyi sönümleyerek binanın daha az hareket etmesini sağlıyor ve bina hasarsız ya da daha az hasarla depremi atlatıyor."

"Can kayıplarının önlenmesi için sismik izolatörler yaygın kullanılmalı"
Erten, deprem riski yüksek olan bölgelerdeki hastane gibi önemli kamu binalarında sismik izolatör kullanımının artırılması önerisinde bulundu.

Sismik izolatörlerin hayat kurtardığını belirten Erten, şunları kaydetti:

"Özellikle afet sonrası birincil derecede kullanılacak olan binalarda sismik izolatör kullanımı çok önemli. Sağlık Bakanlığının yönergesine göre 1. ve 2. deprem bölgelerindeki 100 yatak ve üzeri hastanelerde sismik izolatör kullanımı zorunlu. Bu depremden sonra daha önce sarsıntı yaşanmayan kentlerde depremler olmaya başladı. Ölü faylar diri fay olmaya başladı. Yönetmeliklerde bazı değişikliklere gidilerek sadece 1. ve 2. deprem bölgelerinde değil çevre illeri de değerlendirerek daha az yatak kapasiteli hastanelerde ve diğer kamu binalarında sismik izolatör kullanılabilir."

Sismik izolatörlerin belli bir maliyeti olduğunu dile getiren Erten, "Deprem sonrasında yapının aldığı hasar ve can kaybı göz önüne alındığında söz konusu maliyet kıyaslanamaz. Can kayıplarının önlenmesi ve yapıların ayakta kalması açısından sismik izolatörler yaygın şekilde kullanılmalı." diye konuştu.