Ceyhan'ı Enerji Üssü Yapacak Plan Hazır Sıra Kamulaştırmada

nerji oyununda Türkiye'nin söz sahibi olması için önemli bir yer tutan Ceyhan Enerji Bölgesi için yatırım planı netleşiyor. Hazırlanan plana göre, 128 bin dönüm arazide rafineriler, petrokimya tesisleri, enerji santralları, organize sanayi bölgeleri ve tersaneler yer alacak.

İran'la doğalgaz anlaşmasının imzalanmasından sonra tekrar gündeme gelen "Türkiye'nin bölgesel bir enerji üssü" olabilmesi için gerekli adımlar hızlandırılıyor. Bir süredir hazırlanan Ceyhan Enerji Bölgesi'nin planı hazırlanarak, ilgili kuruluşlara gönderdi. DPT'nin onayını bekleyen planın birkaç gün içinde onaylanmak üzere Bakanlar Kurulu'na gönderilmesi bekleniyor.

Dünya çapında bir enerji bölgesi oluşturulması planlanırken, 3 rafineri, petrokimya tesisleri, petrol ve doğalgaza ilişkin depolama tesisleri, LNG terminalleri bulunacak sahada ayrıca çok büyük imkanlara sahip liman ve tersaneler da yer alacak. Bilgi veren yetkililer, Ceyhan Enerji Bölgesi'nin aynı zamanda ülke ekonomisine ivme kazandıracak büyük bir cazibe merkezi olacağını, yapılacak yatırımların 20 milyar doları aşacağını söylüyor. Yatırımların yerli ve yabancı özel sektör yatırımcıları tarafından gerçekleştirilecek olması, bölgenin bütçeye yükünü da çok azaltacak.

Proje yaklaşık 128.340 dönüm arazi üzerine otururken, yaklaşık 9 km'lik sahil şeridinin doldurulması ile kazanılacak ilave 8.000 dönüm arazi ile bu miktarın artması bekleniyor. Bilgi veren yetkililer, Bakanlar Kurulu kararının çıkmasından sonra bölgede kamulaştırmaların başlayacağını belirtiyor. Yetkililer Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (EPDK) bölgede yapılacak 3 rafineri için lisans verdiğini, depolama tesisleri ve LNG terminalleri için lisans değerlendirmelerine devam ettiğini hatırlatarak, bölgenin çok kısa sürede hayata geçirilmeye başlanabileceğini ifade etti.

9 km sahil şeridi doldurulacak
Görüş için gönderilen plana göre proje alanı İskenderun Körfezi'nde, Ceyhan ile Erzin ilçesi sınırları içinde yer alıyor. Proje alanının sahil şeridindeki sınırlarını batıda Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Ceyhan Terminali ve doğuda BOTAŞ'a ait tesisler oluşturuyor.

Öngörülen tüm sanayi tesisleri, mevcut tesisler (Toros Gübre Fabrikası, Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi), yönetim ve hizmet birimleri, yerleşim alanları, yedek petrol depolama gelişme alanları ve liman ve tersaneler için yapılması gereken deniz dolgularından kazanılan araziler ile birlikte proje yaklaşık 128.340 dönüm arazi üzerine oturuyor. Alternatif olarak Liman'dan Toros Gübre Fabrikası'na kadar olan yaklaşık 9 km'lik sahil şeridinin doldurulması ile kazanılacak ilave 8.000 dönüm arazi ile bu miktar artacak.

Proje öncelikleri arasına petrokimya rafinerilerini alıyor. Proje alanı dahilinde halen işlemekte olan iki boru hattı, Botaş (ITP,Irak-Türkiye boru hattı) 71 milyon ton ve Botaş-BTC 50 milyon ton kapasiteli olup 70 milyon ton ile Çalık grubunun yapacağı Samsun-Ceyhan boru hattıyla beraber 191 milyon ton ile dünyanın en büyük ham petrol terminaline kavuşacak olması bu bölgede rafineri talebini artırdığından 3 adet petrol ve petrokimya rafinerileri düşünülüyor.

LNG terminali ihracata yönelik
Proje kapsamında yer alan petrokimya rafinerisinin ilkinin 10 milyon ton ürün işlemeli olması planlanıyor. Ve bu rafineri için yatırımcı firmaya 6.500 dönüm ile 8.500 dönüm gelişme alanı bırakılıyor. Planda öngörülen diğer petrokimya rafinerisi ise 15 milyon ton ürün işlemeli olacak. Bu tesis için 9.300 ile 7.100 dönüm gelişme alanı bırakılıyor.

Planda rafineri 10 milyon ton yedek olarak talebe göre ayrılmış. Rafineri için ayrılan alan ise 5.900 dönüm.

LNG sıvılaştırma terminali ise planda tamamı ile ihracata yönelik 30 milyar metreküp kapasiteli bir tesis olarak düşünülüyor. Toplam arazisi ise 1.000 dönüm.

Plana göre liman çok yönlü düşünülmüş ve 6.400 dönüm yer ayrılmış. Ceyhan Limanı plana göre ilk etapta yaklaşık 40-50 milyon ton/yıl kapasitede, limanın genişletilmesiyle yaklaşık 100 milyon ton/yıl kapasiteye ulaşabilecek şekilde planlanmış. Limanda 4.500.000 metrekare alan dolgu ile kazanılacak. Dolgu alanı üzerine açık ve kapalı stok alanları, idari binalar, liman tesisleri, araç otopark alanları bulunacak.

Liman, bölgede bulunan ve planlanan serbest bölge, enerji santralı, petrol tesisleri, petrokimya, petro rafineri ve rafineri tesisleri için hizmet edebileceği gibi bölgenin ihtiyacı olan konteyner ve Ro-Ro yükleri için de kullanılacak. Ayrıca liman, hemen yanında planlanan tersane limanı geri sahasında planlanan gemi inşa yan sanayi için de önemli bir rol oynayacak.

Büyük gemiler için yanaşma yeri
Limana gelecek yaklaşık maksimum 150.000-175.000 DWT'luk gemilerin yanaşmasını, navigasyonunu ve boşaltma yükleme işlemlerini sağlayabilmek amacıyla dalgakıranlar ve yanaşma yerlerinin konumları belirlenmiş. Büyük tanker gemileri için de liman dışında dolfen tipi yanaşma yeri planlanmış.

Planda öngörülen Ceyhan Tersaneler Limanı ile iç pazarın ihtiyacının karşılanması ve dış pazara yönelme olanağı doğacak. Tersane limanında bakım-onarım yapılabileceği gibi yeni gemi inşaasının yapılması da planlanıyor. Ayrıca, yeni gemi inşasında bir geminin yapımında yaklaşık 1500 çeşit malzeme kullanılarak birçok yan sanayi kolu da desteklenmiş olacak. Tersane limanının geri

sahasında tersane ile ilgili yan kolların bulunacağı bir alan da ayrılıyor.

Bu kapsamda bu proje ile, Türkiye'ye ilave kapasite kazandırılacak, dolayısıyla ek istihdam ve katma değer yaratılmasıyla büyük ölçüde döviz girdisi sağlanarak, ülke ekonomisine ve denizciliğine büyük katkı sağlanması hedefleniyor. Tersanede askeri gemilerin inşaası, bakım-onarımı ile Türk Deniz Kuvvetlerine vereceği hizmetler ile ülke savunmasına katkı da sağlanacak.

Tersane limanında büyük tonajlı gemilerin inşaası, bakım-onarımının yapılabilmesi de hedefleniyor. Böylece, Türkiye giderek artan gemi tonajlarına da hizmet edebilecek. Tersane limanında 3 adet maksimum 350.000 DWT'luk gemiler için, 5 adet maksimum 100.000 DWT'luk gemiler için, 5 adet maksimum 50.000 DWT'luk gemiler için yer planlanıyor. Limanda, herhangi bir kaza anında 2 geminin yakıtını boşaltabileceği tank yeri de planlanmış durumda...
Proje konusu nitelikli sanayi bölgesinin hem inşaat hem de inşaat sonrası aşamalarda çevresel etkileri en aza indiren bir yaklaşımla planlanması, hava, gürültü, katı atık, atık su vb konularında sorunlarla karşılaşılması riskini ortadan kaldıracak ve arazi kullanımının en uygun şekilde planlanmasını sağlayacak. Arazi kullanımının planlanmasında aşağıdakilerle sınırlı olmamakla birlikte

* Doğal alanların (orman vb.) korunması,

* Su kaynaklarının korunması,

* Sanayi tesislerinin baca gazı uzaklaştırmasının hakim rüzgarla sağlanacağı yerlerde konumlandırılması,

* Sanayi alanlarının etrafında yeşil bantların oluşturulması

* Katı atık, atıksu vb. tesislere alan tahsisi gibi konular öncelikle dikkate alınacak.

Tarihi varlıkların planlama alanı içinde bulunup bulunmadığı araştırılacak ve korunması için önlemler geliştirilecek.

Ceyhan Enerji Bölgesi'nde yer alan tesisler
Tersaneler bölgesi: Ceyhan Enerji Merkezine gelen gemilere hizmeti yanında tüm bölgede gemi bakım, onarım ihtiyacına göre düşünülmüş olup 3.000 dönüm arazi bırakılıyor.

Yan sanayi ve lojistik destek birimleri: İhracata yönelik olmayan tek üretim bölgesi olarak burası düşünülmüşb. Ceyhan enerji merkezi ihtiyaçlarının tümünü karşılamak amacıyla planlanan birim 19.200 dönümde yer alacak.

Serbest bölge: 4.750 dönüm olarak bu bölgede mevcut olarak halen kullanılan serbest bölge iyileştirme ve bölgenin konumuna uygun hale getirilecek.

Enerji santralı: Toplam kapasite 1.500 MW olarak düşünülmüş. Ayrılan yer ise 4.900 dönüm.

Arıtma tesisi ve çöp yakma fabrikası: Bölgenin tüm atık suyunu son arıtma olarak düşünülmüş. Yine bu sahaya ilaveten çöplerin yakılarak enerji elde edebilecek bir çöp yakma fabrikası da öngörülüyor. Tüm bu tesisler için 500 dönüm yer ayrılmış.

Askeri güvenlik bölgeleri: Ceyhan Enerji Merkezi'nin deniz ve kara güvenliğini sağlayacak olan bölgenin her iki ucunda birisi 950 dönüm diğeri 390 dönüm olarak yer ayrılmış.

Yerleşim alanı: Gelecekte 100 bin konutluk bir yerleşim alanı olma düşüncesiyle beraber daha büyüyeceği olma ihtimaline karşılık 23.500 dönüm yer ayrılmış.

Dolgu alan: Deniz seviyesinin bu alanla 750 metre kadar en fazla 5 metre derinlik olduğundan dolayı deniz dolgusunun ideal draftı bulma açısından 10.000 dönüm olarak deniz dolgusu düşünülmüş.

Botaş-Yumurtalık Tesisi: 7.650 dönüm arazi üzerine faaliyette olan tesis bölgenin kalbi durumunda.

Toros Gübre Fabrikası: 2.900 dönüm üzerine ve faaliyette.

Botaş Dörtyol Tesisi: 1.800 dönüm olarak Kırıkkale ve İzmit rafinerilerine dağıtım yapan yerel üretim petrollerinin dağıtımını yapan tesis.

Özel terminaller: Petrokimya rafinerilerinin arka tarafında iki grup olarak ayrılacak. 1. grup yurt içi işlenmiş petrolün yurt içi dağıtımını üstlenecek ve ayrılan saha 2.000 dönüm. İkinci kısım ise 1.000 dönüm arazide işlenen petrokimya ürünlerinin özel firmalar tarafından yurt içi dağıtım ve yurtdışı ihracatını yapan firmalara ayrılacak.