Cargill Tarım Arazisi Affına İlgiyi Artırdı, 3.8 milyar YTL Gelir Bekleniyor

ükümet tarım arazisi üzerine kurulu sanayi tesislerine yönelik af yasası sayesinde 3.8 milyar YTL gelir elde etmeyi bekliyor. Tarım Bakanlığı, Cargill'in kapatılmasının 20 bin firmaya ders olduğunu belirterek affa ilginin artacağını belirtiyor.

Tarım arazisi üzerine kurulu sanayi tesislerine bir yıl içinde ikinci kez af getiren yasa, sadece kapatılan Cargill'e değil, bu durumda olan 20 bin firmaya umut olacak. Hükümet yasanın çıkması halinde yaklaşık 100 bin hektar tarım arazisi üzerinde faaliyet gösteren şirketlerden 3.8 milyar YTL gelir bekliyor.

Hükümet tarım arazisi üzerinde kurulan fabrikaların affına yönelik ilk adımı 2005'in Temmuz ayında Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun Geçici 1. Maddesi'ni Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden (TBMM) geçirerek attı. Yasa 11 Ekim 2004 öncesi tarım arazilerini gerekli izni almadan tarım dışı kullanan 20 bin firmaya af için altı aylık müracaat süresi veriyordu. Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde 100 bin hektar varan alanda bulunan fabrikaların affından 3.8 milyar YTL gelir bekliyordu. Ancak başvurular yetersiz kaldı. Sadece 46.2 hektar arazi için 146 firma başvuru yaptı ve Hazine'ye sadede 2 milyon 391 bin 242 YTL geldi. Tamamı tarım arazisi üzerine kurulduğu için yıllardır mahkemelik olan Adapazarı Organize Sanayi Bölgesi'nde bile yasaya ilgi olmadı. Aralarında Toyota gibi yatırımların da yer aldığı bölgeden af için başvuran firma sayısı 10'u bulmadı. Yasaya ilgisizliğin nedenini ise Adapazarı OSB Müdürü Şanlan Yıldırım "Haberimiz yoktu" sözleriyle açıklıyordu.

Bursa Orhangazi'deki fabrikası ABD ile Türk hükümeti arasında görüşmelere konu olan Cargill de o sırada özel endüstri bölgesi statüsüne alındığı için af için müracaat etmedi. 300 milyon dolarlık yatırıma sahip Cargill'in Danıştay'a açılan davalarla endüstri bölgesi statüsünü kaybetmesi, ardından da tarım arazisi üzerinde olduğu gerekçesi ile 33 gün önce kapatılması durumu değiştirdi. Hükümet böylece aynı durumdaki 20 bin firmaya gözdağı verme şansı elde etti ve 4 aydır meclise gelmeyi bekleyen yasa değişikliğini hızla tekrar gündeme getirdi. Yasanın işlerlik kazanmasının ardından firmalar metrekare başına 5 YTL ceza ödeyecekler.

Cargill'in kapatılması ders oldu
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilileri ilk affın başarısız olmasının nedenini şöyle anlattı: "Bize göre başarısızlığın iki nedeni var. Birincisi sürede hata yapıldı. 6 ay gibi bir süre belirlenmişti. Bu çok yetersizdi. İkincisi affı kimse ciddiye almadı. Çünkü bugüne kadar hiç bir firma kapatılma tehlikesi yaşamadı. Ayrıca 'koca tesisi yerinden mi sökecekler' psikolojisi hakimdi. Cargill'in kapatılması şimdi herkese ders oldu. Firmalar artık birinin kendilerine dava açtığında kapatılacaklarını biliyorlar. Müdürlüklerimiz aracılığıyla tespit ettiğimiz 20 bin dolayında firma var. Hedefimiz 3.8 milyar YTL'nin üzerinde kaynak aktarmak."

Çıkacak aftan yararlanması beklenen firmalar arasında dev firmalar da yer alıyor. Bu firmalardan bazıları şunlar: "Döktaş, Asil Çelik, Ormo, Bamesa, Aka Otomotiv, Evsan, Karga-Gaz, Kırpat ve Cargill (Orhangazi-Bursa), KentSA, Toyota (Adapazarı), Toprak Grubu (Bozüyük), Adana çevresinde 100'ün üzerinde tesis, İzmir-Kemal Paşa ve Torbalı'daki sanayi tesisleri"