|
b>Doğalgaz ithalat ve toptan satış kontratlarında 2009 yılında pazar payını yüzde 20’nin altına çekmesi gereken Botaş, ilk doğalgaz kontrat devri ihalesine 4 milyar metreküp ile Mavi Akım hattından başlamayı planlıyor. İhale ilanının 26 Aralık’ta Resmi Gazete’de yayımlanması bekleniyor. Bugüne kadar yurtdışından yalnızca Botaş tarafından ithal edilen doğalgaz, bu kontrat satış ihalesiyle ilk kez özel sektöre açılacak.
Enerji uzmanları, Botaş’ın toplam pazar payının yüzde 20’ye inene kadar yapacağı ihalelerin bu zamana kadar özel sektöre yapılacak en büyük çaplı kontrat devirleri olacağını belirtiyorlar.
Reuters’ın yetkililerden aldığı bilgiye göre, ilk ihale Rusya’dan Karadeniz altından geçerek Türkiye’ye doğalgaz ulaştıran Mavi Akım kontratı için açılacak. İhale sonucunda işletmenin kazanan şirkete verilip,verilmemesinde Rusların da söz hakkı olacak.
Gazprom, geçen hafta içinde yaptığı açıklamada, bu hat üzerinden Türkiye’ye 2003’te 1.1 milyar metreküp, 2004’te ise 4 milyar metreküp gaz satacağını açıkladı. Rus Gazprom ile İtalyan Eni tarafından işletilen Mavi Akım doğalgaz hattı 3.5 milyar dolarlık yatırımla kuruldu.
YEREL DAĞITIMA AĞIRLIK VERİLECEK
Rekabete dayalı piyasa oluşturulmasını öngören 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu Botaş’ın doğalgazda ithalat ve satıştaki hakim pozisyonunu aşamalı olarak kaldırırken, 2009 yılında Botaş’ın payını yüzde 20’nin altına çekme hedefinin gerçekleşmesi için her yıl en az yüzde 10’luk bir pazarın kurulacak yerel dağıtım şirketlerine devredilmesini öngörüyor.
Bu çerçevede Botaş’ın ilk ihaleyi, hazırlık döneminin 1 yıl sonrasına denk gelen 2 Kasım’a kadar tamamlaması gerekiyordu. Ancak, ihalelerin kontrat devri mi ya da miktar devri mi olacağı konusundaki tartışmalar ihalenin açıklanmasını geciktirdi.
Botaş sözleşmelerdeki gizlilik maddesi nedeniyle miktar devrini önerirken, EPDK ve Hazine ihalelerin Hazine’nin alım garantisini kaldıran (al-ya da-öde yükümlülüğünü kaldıran) kontrat devri şeklinde olmasında ısrar etti.
İhale ilanını 26 Aralık’ta açıklayacak olan Botaş tarafından hazırlanacak ihale şartnamesinde, tekliflerin ne zaman alınacağı, ihaleyi kazananın ne zaman belirleneceği, ihaleyi kazanan kişinin satıcı tarafla yeni sözleşme imzalaması için son tarih, yeni sözleşme imzalanması halinde Botaş’ın sözleşmesinin sona erdirmek veya devredilen miktarla ilgili yükümlülüklerini sona erdirmek için tadil işlemlerine ne zaman tamamlayacağını belirten takvim yer alması bekleniyor. Botaş’ın devredeceği toplam miktar ve ihaleyi kazanacak kurumun seçim kriteri de ihale ilanında duyurulacak.
Botaş’ın ihaleyi bir “bonus tutarı” ile açması ve bu bedeli en fazla artıranın ihaleyi kazanarak, teklif ettiği tutar için bir teminat mektubunu Botaş’a vermesi bekleniyor. EPDK, Botaş’ın bonus tutarını sınırlı tutmasını aksi takdirde kontrat devirlerinin doğalgaz fiyatlarını artırıcı etkisi olacağını belirterek, Botaş’ın iletim ücretlerini doğalgaz fiyatlarını artırmayacak şekilde düzenlemesini istedi.
Doğalgaz Piyasası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği gün itibariyle Botaş’ın kontrat miktarı 67 milyar metreküp düzeyinde bulunuyor ve bu miktarın yüzde 10’u 6.7 milyar metreküpe denk geliyor. Dolayısıyla, Botaş’ın 4 milyar metreküplük ilk ihalesinin ardından gelecek yıl için en az 2.7 milyar metreküp kontrat için daha ihaleye çıkması gerekiyor.
Ayrıca, kanuna göre bir şirket o yıla ait ulusal doğalgaz tüketiminin yüzde 20’sinden fazlasına sahip olamayacağı için 2003 yılında EPDK tarafından 23 milyar metreküp olarak tahmin edilen doğalgaz tüketimine göre bir şirket en fazla 4.6 milyar metreküplük kontrat satın alabilecek.
|
